ابن بری، ابوالحسن

اِبْنِ بَرّی‌، ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ محمد بن‌ علی‌ بن‌ محمد بن‌ حسين‌ رباطی‌ مالكی‌ (ح‌ 660-731 ق‌/ 1263-1331 م)‌، لغوی‌ و مقری‌. از زنـدگی‌ وی‌ اطلاع‌ چندانـی‌ در دست‌ نيست‌. در تـازه‌، يكی‌ از شهرهای‌ مراكش‌ زاده‌ شد (كنون‌، 1/ 219). علوم‌ اسلامی‌ عصر خويش‌ را به‌ خوبی‌ فراگرفت‌ و در قرائات‌ مختلف‌ قرآن‌ استاد شد، و بعد از آنكه‌ مدتی‌ در محكمه‌ عنوان‌ شاهد عدل‌ داشت‌، مسئول‌ ديوان‌ انشاء «تازه‌» شد و تا هنگام‌ مرگ‌ در اين‌ سمت‌ باقی‌ ماند (EI2). 
آثار او بدين‌ قرار است‌: 1. الدرر اللوامع‌ فی‌ اصل‌ مقرأ الامام‌ نافع‌، كه‌ در 697 ق‌/ 1298 م‌ تأليف‌ آن‌ را به‌ پايان‌ رسانيده‌ است‌. اين‌ اثر ارجوزه‌ای‌ است‌ درباره‌ قرائت‌ نافع‌ در 42 بيت‌، كه‌ بارها در قاهره‌ و تونس‌ در جزو مجموعه‌های‌ مربوط به‌ علوم‌ قرآنی‌ چاپ‌ شده‌ است‌ (همانجا) و نسخه‌هايی‌ خطی‌ از آن‌ در كتابخانه‌های‌ مختلف‌ جهان‌ وجود دارد؛ 2. فی‌ مخارج‌ الحروف‌، ارجوزه‌ای‌ در 30 بيت‌ كه‌ نسخه‌ خطی‌ آن‌ در كتابخانه‌ سلطنتی‌ برلن‌ موجود است ( آلوارت‌، شم‍ 548)؛ 3. الكافی‌ فی‌ علم‌ القوافی‌ كه‌ بغدادی‌ به‌ او نسبت‌ داده‌ است‌ (2/ 259؛ قس: کحاله، 7/ 221). 

مآخذ

بغدادی‌، اسماعيل‌ بن محمدامین، ايضاح‌ المكنون‌، استانبول‌، 971 م‌؛ كحاله‌، عمررضا، معجم‌ المؤلفين‌، بيروت‌، 1376 ق‌؛ گنون‌، عبدالله‌، النبوغ‌ المغربية فی‌ الأدب‌ العربی‌، بيروت‌، 1395 ق‌/ 1975 م‌؛ نيز:

Ahlwardt; EI2. 
قهار مقيمی‌