ابدان اخروی

اَبْدانِ اُخْرَوی، یکی از مسائل مورد بحث متکلمان و فیلسوفان. صدرالدین شیرازی (ملاصدرا) (د 1050 ق / 1640 م) اختلافاتی میان ابدان دنیوی و ابدان اخروی ذکر کرده است، از‌جمله: 1. ابدان اخروی برخلاف ابدان دنیوی قابل فساد و تباهی نیستند (عرشیه، 250)؛ 2. ابدان اخروی دارای روح و حیاتند و بلکه عین حیاتند یعنی حیات در آنها ذاتی است نه عرضی، در حالی که برخی از ابدان دنیوی دارای روح و حیات و بعضی فاقد آنند (همان، 251-252)؛ 3. ابدان اخروی بر حسب اعداد تصورات نفوس و ادراکات، نامتناهی هستند زیرا براهین تناهی ابعاد در آنگونه ابدان جریان ندارد (همان، 252)؛ 4. ابدان اخروی متوسط بین دو عالم بوده و جامع تجرد و تجسمند و بیش‌تر لوازم و عوارض ابدان دنیوی را فاقدند (همو، اسفار، 9 / 183)؛ 5. میان ابدان اخروی تزاحم نیست (همو، عرشیه، 252)؛ 6. ابدان دنیوی تدریجی الحدوث‌اند و ابدان اخروی دفعی الحدوث (همو، مفاتیح الغیب، 600؛ نیز نک‍ : آکل و مأکول، معاد).

مآخذ

صدرالدین شیرازی، محمدابراهیم، اسفار، قم، 9 / 227؛ همو، عرشیه، به کوشش غلامحسین آهنی، اصفهان، 1341 ش؛ همو، مفاتیح الغیب، به کوشش محمد خواجوی، تهران، 1363 ش.

سیدجعفر سجادی