آمنه، بنت شرید

آمِنه، بنت شَرید، از زنان نام‌آور شیعی کوفه، همسر عمر و بن حَمِق خُزاعی (د 50 ق / 670 م)، که هر دو در شمار یاران وفادار علی ‌بن ابی‌طالب (ع) بودند. آمنه در فصاحت گفتار اشتهار تاریخی دارد. پس از شهادت حضرت امیر (ع)، معاویة‌ بن ابی سفیان اقدامات گسترده‌ای را به منظور دستگیری و کشتار شیعیان وی آغاز کرد و عمروبن حمق نیز از کسانی بود که مورد تعقیب قرار گرفت، اما توانست بگریزد و پنهان شود. از‌این‌رو به فرمان معاویه، آمنه را دستگیر ساختند و در دمشق به زندان افکندند تا وی را به تبری از تشیع وادارند، اما آمنه همچنان به عقیدۀ خویش استوار ماند. دو سال بعد، عمرو در موصل و در حال بیماری به دست مأموران معاویه افتاد و کشته شد. سرش را به دمشق بردند و به دستور معاویه برای در‌هم شکستن مقاومت آمنه، پیش روی او نهادند، اما این کار نه تنها روحیۀ آمنه را متزلزل نکرد بلکه موجب شد که وی با فصاحت و بلاغت به وصف شوهر خویش و لعن معاویه پردازد. پس از آن او را آزاد و به سوی کوفه روانه ساختند. آمنه در میان راه و ظاهراً به بیماری طاعون درگذشت، امّا محتمل است که به دستور معاویه مسموم شده باشد.

مآخذ

ابن ابی طیفور، احمد، بلاغات النساء، بیروت، 1972 م، صص 87- 89؛ ابن عساکر، علی ‌بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، به کوشش سکینة‌الشهابی، دمشق، 1981 م، ص 43؛ امین، محسن، اعیان‌الشیعة، بیروت، 1983 م، 2 / 95؛ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت، چ 3، 1382 ق، 1 / 18؛ شابشتی، علی ‌بن محمد، الدّیارات، به کوشش کورکیس عواد، بغداد، 1951 م، صص 114-115؛ کحاله، عمررضا، اعلام‌ النساء، بیروت، 1984 م، 1 / 11-13؛ محلاتی، ذبیح‌اللّه، ریاحین ‌الشریعة، تهران، 1364 ش، 3 / 326-327.

کاظم موسوی بجنوردی