آل نعیم

آلِ نُعَیْم، از خاندانهای مشهور کوفه که بیش‌تر بزرگان آن از راویان حدیث بوده‌اند. این خاندان منسوب است به نعیم اَزْدی غامدی، از طایفۀ بنی غامد که شاخه‌ای از قبیلۀ ازد به شمار می‌رود. برخی از افراد مشهور این خاندان بدین شرحند:
1 و 2. عبدالسلام بن عبدالرحمن بن نعیم و برادرش شدید بن عبدالرحمن، که هر دو از یاران امام جعفرصادق (ع) (80 یا 83- 148 ق / 669 یا 702-765 م) و از راویان حدیث شمرده می‌شوند. در برخی از کتابهای رجال میان شدیدبن عبدالرحمن و سدیر صیرفی التباس شده است (نک‍ : مامقانی، 1 / 180).
3. بکر بن محمدبن عبدالرحمن بن نعیم، که برجسته‌ترین فرد این خاندان است. وی عمری دراز یافت و محضر امام جعفر صادق (ع)، امام موسی کاظم (ع) (128-183 ق / 746- 799 م) و امام رضا (ع) (148 یا 151-203 ق / 765 یا 768- 818 م) را درک کرد. بکر، از راویان ثقه به ‌شمار می‌رود. کتابی داشته است که برخی از محدّثان امامی مانند احمدبن اسحاق و احمدبن محمد از آن روایت کرده‌اند. بکر بن محمد از سلسلۀ راویان احادیث کتابهای کافی، تهذیب و استبصار است.
4. مُثَنَّی بن عبدالسلام بن عبدالرحمن بن نعیم، از اصحاب امام صادق (ع) بود و در کتابهای کافی، من لایحضره الفقیه، تهذیب و استبصار احادیث بسیاری از طریق وی روایت شده است. مثنی کتابی در حدیث داشته که قاسم ‌بن اسماعیل از آن روایت کرده است.
5. جعفربن مثنی بن عبدالسلام، مردی ثقه و از راویان موجه شیعۀ بوده است. کتابی به نام نوادر به او منسوب است و قاسم ‌بن محمد بن حسین بن حازم از وی روایت می‌کند.
6. غنیمه، یا غیثمه، دختر عبدالرحمن بن نعیم که او نیز از امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) نقل روایت کرده است.

مآخذ

ابن حجر، احمدبن علی، لسان ‌المیزان، بیروت، 1390 ق، 2 / 57، 58، 121، 241؛ ابن سعد، محمد، الطبقات ‌الکبری، به کوشش احسان عباس، بیروت، 6 / 400، 401؛ حلّی، ابن داوود، کتاب ‌الرجال، تهران، 1342 ش، صص 73، 87؛ خویی، ابوالقاسم، معجم ‌الرجال الحدیث، بیروت، 1403 ق، 3 / 346-351، 4 / 93، 94، 9 / 14، 15، 10 / 18، 19، 14 / 181، 182، 19 / 49؛ طوسی، محمدبن حسن، اختیار معرفة الرجال، مشهد، 1348 ش، صص 353، 354؛ مامقانی، محمدحسن، تنقیح‌ المقال، نجف، 1352 ق، 1 / 221،179، 2 / 82، 152، 153، 3 / 139، 257؛ نجاشی، احمدبن علی، رجال، قم، 1397 ق، صص 78، 79، 89.

صمد موحد