اخبار

در عصر ساسانی و چه بسا پیش از آنها، گروهی از جوانمردان ایرانی به نام «اسواران» (به معنی اسب سواران) پیدا شدند که به دستگیری از مستمندان و افتادگان همت گماشتند. در طبقات پایین تر نیز دیگر جریان یاران (ایاران، عیّاران) پدید آمد که در عصر اسلامی به فتوت. جوانمردی نامور شد و در طی جنگهای صلیبی به غرب راه یافت. این نوشتار خلاصه ای از آن جریان عظیم فرهنگی را بازگو می کند.

شیخ شهاب الدین سهروردی عارف اندیشمندی است که حکمتی به نام اشراق را بنیان گذاشت و رساله‌ای به نام عقل سرخ را قلم زد. این رساله فلسفی و به زبان رمز است. نکته قابل توجه، کاربرد شیخ از عناصر و اساطیر اوستایی و شاهنامه در این رساله است.

هانری کربن در تفسیر فلسفه سیاسی فارابی، بر آن است که او در بسیاری از موضوعات سیاسی، از دیدگاه افلاطون فراتر رفته و اصالت دینی آرای سیاسی خود را به عنوان فیلسوفی مسلمان حفظ نموده است و فلسفه سیاسی او با فلسفه نبوت در اندیشه شیعی مطابقت دارد.

هانری کربن ـ شرق‌شناس و شیعه‌پژوه فرانسوی ـ با اتخاذ رویکرد فراتاریخی در نگارش تاریخ فلسفه اسلامی، به صورت غیرتخصصی به فلسفه سیاسی فارابی نیز توجه نشان داده و نقش به‌سزایی در تبیین و معرفی آرای سیاسی او به جوامع غربی داشته است.

استاد کریم مجتهدی از سرآمدان اندیشه فلسفی در ایران معاصر بود. هر چند چند روز پیش، جامعه فکری کشور او را از دست داد ولی بسیاری معتقدند آثار و اندیشه های وی سالها با ما خواهد بود و چه بسا در دهه های آینده، افرادی بر این کره خاکی قدم بگذارند که عمق سخنان و اندیشه های وی را بهتر از ما دریابند.

به تعبیر هانری كربن نگاه باطنی شیعه تركیب معرفت و محبت است. امتداد نبوت است و بر محور ولایت است. باطن به معنی ضرورت توجه به آشكارگی رازهای درون امر ظاهری است.

اهمیت سهروردی برای کربن تا بدان‌جاست که همه یک مجلد (جلد دوم) از شاهکار خویش با عنوان «چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی» را به موضوع «سهروردی و افلاطونیان پارس» اختصاص داده است.

دو منظومه فكری مهم شیعه عبارت از امامت و مهدویت است. كربن در اینها راز و رمزی در باب اقلیم هشتم می‌بیند؛ امام ادامه و بسط نبی است و سلسله امامت بر محور حضرت مهدی (عج) قرار دارد.

شیفتگی كربن به تشیع اولا مبتنی بر روش پدیدارشناسانه او در بررسی اندیشه‌های اسلامی است كه نه لزوما جانبدارانه، بلكه از منظری انفسی و فراتاریخی، یا به عبارت بهتر، نتایجش منتج به توصیفی انفسی و فراتاریخی است و درثانی، توجه به باطن و درون مكاتب و اندیشه‌ها در وصول به حقیقت است كه باز نتیجه رویكرد پدیدارشناسانه وی است. طی این نوشته كه دارای دو قسمت خواهد بود، سعی بر این است كه چكیده‌ای از آرای كربن درباره مطالعات شیعی معرفی و تحلیل شود.

این مقام مرتبه ظهور امر ولایت است؛ یعنی مراتبی که در سه مقام قبلی در مواضع رسالت مکنون بود، در مرتبه امامت آشکار می‌گردد. در واقع مرتبه امامت، مرتبه ظهور «روح» است، همان روح که در آیه «یسئلونک عن الرّوح قل الروح من امر ربی» به آن اشاره شده است.