اخبار

نکتۀ جالبی که از مطالعۀ ادبیات قرن پنجم و ششم هجری به دست می آید این است که در آثار اغلب گویندگان این دوره صورخیال (اعم از تشبیه و استعاره و کنایه و مجاز)به سبب تکرار و استعمال زیاد به صورت مبتذل درآمده به عبارت دیگر شکل قالبی و ثابت پیدا کرده است. شاعر برای تصویر موضوع مورد نظر خود از یک یا چند قالب شناخته شده و معروف که سال ها زبانزد گویندگان بوده است استفاده می کند.

ذهن حافظ غالبا در ابداع صور خیال، ترکیب گر است، یعنی صور خیال برگرفته از طبیعت را - با نام و نشان، و رنگ و بویی که دارند - در زمینه متنی مناسب کنار هم می نشاند و تابلوهای خیال انگیز «به تحریر کارگاه خیال» پدید می آورد که همه مناظر را در آن باید یک جا تامل کرد و گرنه در نگرش انتزاعی، نازک خیالی های خواجه در ایجاد تناسبات میان آن پرده های خیال، از نظر به دور می ماند. از آن جا که حافظ پژوهان - تا آن جا که ما می دانیم - هر یک از صور خیال را بطور انتزاعی مورد بررسی قرار داده و از ظرایف و دقایق ترکیبی آن به تسامح گذشته اند