اخبار

حسن حضرتی، دانشیار تاریخ دانشگاه تهران گفت: نقد من این است که مهارت استفاده از نظریه را آنقدر فربه کرده‌اند که بقیه مهارت‌ها به حاشیه رفته است. این رویکرد سبب شد که اقتدار تاریخ زیرسوال برود. من به رشته تاریخ از زاویه دید مدرن نگاه می‌کنم. غایت رشته تاریخ نظریه‌آزمایی نیست.

رویارویی با تاریخ شگردی دارد؛ چون علمی سیّال و لغزان است. به آسانی نمی‌توان آن را مهار كرد؛ زیرا با زندگی مردمان، در نقاط، اندیشه‌ها و جریان های گوناگون سر و كار دارد. كار بسیار دشوار و وقت‌گیری است كه بتوان به درستی از پس آن برآمد.

هفتمین شماره مجله ادبی «نوپا»، ویژه اساطیر و اساطیرواره‌ها منتشر شد. تاریخ اسطوره‌ها را می‌سازد یا اسطوره‌ها تاریخ را؟ بخشی از سوالاتی است که مجله کوشیده تا در گفت‌وگوها و مقالات به جواب آن‌ها برسد.

تاریخ سه بُعد دارد: زمان، مکان، انسان. برای درك بعدنخست همیشه مشكل وجود داشت؛ زیرا زمان نه قابل لمس بود و نه حركتش احساس می‌شد، درنتیجه برای شناختن آن، جز استفاده معمولی از ساعت، وسیله دیگری وجود نداشت؛ اما هیچ حادثه‌ای روی نمی دهد مگر اینكه زمانش رسیده باشد. بعد سوم نیز بیشتر معطوف به نامداران است.

استاد تاریخ علم دانشگاه تهران با بیان این که اگر تاریخ نباشد، سرنخ چیزها گم می‌شود، تاکید کرد: نگاه ما به تاریخ، باید متحول شود. تاریخی که در حال حاضر وجود دارد، مفاهیم را پیگیری می‌کند و به این معتقد نیست که ما چند دانشمند بزرگ داشته‌ایم، به این معتقد است که تمام این دانشمندان در کنار هم در شکل‌گیری مفهومی به نام علم، با یکدیگر مشارکت کرده‌اند و علم امروزی را تشکیل داده‌اند؛ «تاریخ» علمی‌ است که باید خوانده و فهمیده شود.

برای بسیاری از ما هنوز این واقعیت تاریخی روشن نشده است که جشن دوهزاروپانصدساله چه نقشی در تاریخ جدید و درعین‌حال قدیم ایران داشته است. شاید دلیل عمده‌اش این باشد که ورود به این‌گونه مباحث همیشه حساسیت‎هایی را در بین محافل سیاسی‌ برانگیخته است.

کاوه بیات نمونۀ روشنی از تاریخ‌پژوه و سندپژوه حرفه‌ای مستقل از نهاد آکادمیک در ایران است. او نه تحصیلات دانشگاهی در رشتۀ تاریخ دارد و نه وابستگی به نهاد دانشگاه. بااین‌حال آثار او در جنبش‌ها و تحولات اجتماعی تاریخ معاصر ایران و تاریخ منطقۀ قفقاز همواره پژوهش‌هایی حرفه‌ای، استاندارد و قابل قبول، هم در حوزۀ عمومی و هم در دانشگاه ایرانی بوده است.

از میان استادان و پژوهشگران عرصه تاریخ ، موقعیت زنده یاد محمد ابراهیم باستانی پاریزی موقعیتی ویژه است چراکه این مورخ نامدار توفیق یافت از تاریخ ، دانشی مردم پسند و مردم خوان بسازد. این سبک از تاریخ نگاری قبل از او رایج نبود و پس از ایشان نیز چندان پیگیری نشد. استاد باستانی پاریزی در 5 فروردین 1393 روی در نقاب خاک کشید. آنچه در این صفحه آمده است پاسداشت سیره علمی و شخصیتی این استاد فقید است .

عقیده نسبتاً شایع این است که تاریخ برخلاف دیگر علوم، توصیف حوادث خاص گذشته است تا پژوهش قوانین کلی که احتمالاً حاکم بر آن حوادث هستند. با نگاهی به عملکرد مورخان سنتی و آثار پژوهشگران این حوزه که بیشتر به سمت توصیف سوق یافته است نمی‌توان این نظر را رد کرد و برپایه آن می‌توان نتیجه گرفت که وظیفه دیسیپلینی مورخ جمع آوری داده‌ها و توصیف آن‌هاست

عقیده نسبتاً شایع این است که تاریخ برخلاف دیگر علوم، توصیف حوادث خاص گذشته است تا پژوهش قوانین کلی که احتمالاً حاکم بر آن حوادث هستند. با نگاهی به عملکرد مورخان سنتی و آثار پژوهشگران این حوزه که بیشتر به سمت توصیف سوق یافته است نمی‌توان این نظر را رد کرد و برپایه آن می‌توان نتیجه گرفت که وظیفه دیسیپلینی مورخ جمع آوری داده‌ها و توصیف آن‌هاست.