پیوند تتبعات متونی و پژوهش‌های میدانی/ سیدمصطفی محقق داماد

1394/4/30 ۰۱:۳۲

نام بلند منوچهر ستوده با ایران و ایرانگردی و ایران‌شناسی پیوند خورده است. 55 کتاب و قریب به 300 مقاله کوتاه و بلند دستاورد پژوهش‌های ایران‌شناسانه این درخت کهن پربرگ و بار است. آثار دکتر ستوده عمدتاً در حوزه جغرافیای تاریخی و تاریخ‌های محلی است (البته در حوزه‌های دیگر هم آثاری دارد.) او در این زمینه هم متون مهمی راتصحیح وتحشیه کرده و هم مؤلف کتاب‌های ماندگار بسیاری است. تصحیح «حدودالعالم من المشرق‌الی المغرب» که کهن‌ترین متن جغرافیایی به زبان فارسی است، «میهمان‌نامه بخارا»، «تاریخ گیلان و دیلمستان»، «تاریخ رویان»، «احیاءالملوک شامل تاریخ سیستان»، «تاریخ گیلان» و «تاریخ بدخشان»،‌ تعدادی ازمتونی است که به کوشش ستوده تصحیح و منتشر شده است. ستوده با نشر این متون که سرشار از معلومات ریز و ناب درباره مناطقی از کشورمان است، بیشتر پژوهش‌های تألیفی و میدانی خود و ایران‌شناسانی چون خود را فراهم آورد.

   
تولیت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی

نام بلند منوچهر ستوده با ایران و ایرانگردی و ایران‌شناسی پیوند خورده است. 55 کتاب و قریب به 300 مقاله کوتاه و بلند دستاورد پژوهش‌های ایران‌شناسانه این درخت کهن پربرگ و بار است.
آثار دکتر ستوده عمدتاً در حوزه جغرافیای تاریخی و تاریخ‌های محلی است (البته در حوزه‌های دیگر هم آثاری دارد.) او در این زمینه هم متون مهمی راتصحیح وتحشیه کرده و هم مؤلف کتاب‌های ماندگار بسیاری است.
تصحیح «حدودالعالم من المشرق‌الی المغرب» که کهن‌ترین متن جغرافیایی به زبان فارسی است، «میهمان‌نامه بخارا»، «تاریخ گیلان و دیلمستان»، «تاریخ رویان»، «احیاءالملوک شامل تاریخ سیستان»، «تاریخ گیلان» و «تاریخ بدخشان»،‌ تعدادی ازمتونی است که به کوشش ستوده تصحیح و منتشر شده است. ستوده با نشر این متون که سرشار از معلومات ریز و ناب درباره مناطقی از کشورمان است، بیشتر پژوهش‌های تألیفی و میدانی خود و ایران‌شناسانی چون خود را فراهم آورد.
تألیفاتی که نام منوچهر ستوده را جاودانه کرده‌است؛ منوچهره ستوده مؤلف «از آستارا تا استارباد» است؛ کتابی در 10 جلد و چند هزار صفحه که حاصل پیوند تتبعات متونی و پژوهش‌های میدانی دامنه‌دار اوست؛ ستوده ازکرانه‌های شرقی تا غربی دریای خزر را قدم به قدم پیمود و هرچه بنای کهن دید، معرفی کرد، هرچه کتیبه مندرس دید، خواند و هرچه درخت تناور کهنسال دید، مشخصاتش را برای آیندگان نگاشت.
در «قلاع‌اسماعیلیه» که پایان‌نامه دکترای او تحت اشراف و ارشاد استاد بدیع‌الزمان فروزانفر بود، باز ستوده گام به‌گام ارتفاعات قزوین و طارم را پیمود تا ردی از قلعه‌های مدفون زیر خروارها خاک فراموشی تاریخ بیابد و توفیقات مهمی نیز یافت.
کتاب ماندنی «آثار تاریخی ورارود و خوارزم» که در سه جلد از سوی بنیاد موقوفات محمود افشار چاپ شده، نشانه بارزی است از استواری علمی و ایران‌دوستی ژرف و پایدار ستوده که جست‌وجوی شوق‌مندانه در قلمرو فرهنگی فرهنگ ایران را هم چون تتبع در مرزهای سیاسی، بر خود فرض می‌داند. کتاب «البرز کوه» نشان می‌دهد که ستوده چگونه با سرزمین ایران و کوره‌راه‌های آن و زندگی ساده مردم نجیب و زحمتکش همدل و دمساز شده است. در خاتمه لازم به یادآوری است که بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار به پاس سال‌ها خدمات ارزشمند علمی و فرهنگی این استاد جلیل‌القدر هشتمین جایزه ادبی تاریخی موقوفات دکتر محمود افشار را طی مراسمی در سال 1379 به آن دانشمند کریم‌الطبع اهدا کرد و در دو جلد کتاب نیز به نام «ستوده‌نامه» به کوشش ایرج افشار با همکاری کریم اصفهانیان در سلسله انتشارات خود، به یادمان سال‌ها همکاری ایشان با بنیاد به چاپ رساند.
دکتر منوچهر ستوده نیز در هشتم آذر ماه 1382 ششدانگ عرصه و اعیان و اشجار باغ 10 هکتاری خود را در تنکابن (شمال) که به همت خود آباد کرده بود وقف مؤبد شرعی کرد و در راستای اهداف واقف، در اختیار بنیاد موقوفات دکتر محمود افشاریزدی گذاشت.

ایران