منزلت بيت امام (قدِّس سرُّه) / مرتضي جوادي آملي

1393/3/13 ۱۱:۱۹

گرچه واژه (بيت) در لغت معناي روشن و ساده يي دارد ليكن در مصطلح قرآني و نيز در فرهنگ ديني در زمره واژه هاي معنادار و قدسي است كه با جلال و شكوه تمام از آن ياد مي شود: واژه هايي همانند (بيت الله الحرام) (بيت عتيق) (بيت المقدس) (اهل بيت) و نظاير آن در باور اسلاميان و خصوصا شيعيان بسيار عزيز و عظيم است.

گرچه واژه (بيت) در لغت معناي روشن و ساده يي دارد ليكن در مصطلح قرآني و نيز در فرهنگ ديني در زمره واژه هاي معنادار و قدسي است كه با جلال و شكوه تمام از آن ياد مي شود: واژه هايي همانند (بيت الله الحرام) (بيت عتيق) (بيت المقدس) (اهل بيت) و نظاير آن در باور اسلاميان و خصوصا شيعيان بسيار عزيز و عظيم است.
    اصطلاح (اهل بيت) كه از سوي حق مطلق و خداي سرمد بلكه به زبانش و در كلامش قرآن مجيد به صراحت بيان شده [ اِنمّا يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا ] (احزاب 22) نزد شيعيان بعد از توحيد و رسالت، عزيزترين و محبوب ترين عبارت است به گونه يي كه هويت و هستي خود را مرهون آن دانسته و حاضرند تمام وجود و همه جان خود را در جهت احيا و ابقاي آن ايثار و نثار كنند. روردگار سبحاني با افاضه كريمه [ في بيوت اذن الله ان تُرفع و يُذكر فيها اسمُهُ يسبح له فيها بالغدوّ والاصال ] (نور 27) رفعتي به كلمه (بيت) بخشيد كه ضمن داشتن معناي ملكي، هويتي ملكوتي و سمت و سويي الهي يافت و از نوعي قداست و گونه يي نزاهت طرفي بست.
    بر اساس دو كريمه فوق دو خصيصه تنزيهي و تشبيهي از سوي حق مطلق به اهل بيت عصمت و صاحب جلالت بخشوده شد، ويژگي اول: نزاهت از هر آنچه رجز و پليدي يا رجس و پلشتي ناميده مي شود كه نتيجه آن طهارت مطلق از هر خطا و پاكي بي حد از هر خطيئه است.
    ويژگي دوم: فسحت وجودي و رفعت مقام و باريابي به ساحت الهي است كه با خود مظهريت تمام اوصاف الهي و همه افعال ربوبي را داراست و البته اين همه در سايه اذن الهي و رخصت سبحاني ميسور است.
    از آن گاهي كه كرامت پروردگاري بر اهل بيت پرتو افكند و آنها را هم از طهارت و پاكيزگي و هم از رفعت و بلنداي وجودي بهره مند ساخت، واژه (بيت) به تبع آن شرافت و مكانت يافت، ديگر (بيت) مكان نيست بلكه مكانت است و جا ني است كه جايگاه است.
    و اين معنا امروزه در فرهنگ عموم دينمداران، خصوصا عالمان و فرزانگان بسيار شريف و گرانبهاست و كاربرد خاص آن نسبت به (بيوت) فقيهاني ممتاز و حكيماني سرفراز است كه به راستي از دو ويژگي نامبرده بهره برده و هستي و حيات فردي و اجتماعي خويش را بر آن بنيان نهادند.
    در روزگار ما شايسته ترين و نخبه ترين انساني كه بدون ترديد شانيت اين معنا را يافت كه از مواهب تنزيهي سبحاني طرفي ببندد و از عطاياي تشبيهي الهي بهره برد، همانا شخصيت عزيزالوجود و حقيقت نادرالظهور امام خميني (ره) است كه به شايستگي مكان او مكانت يافت و جاي او جايگاه شد و منزل او (بيتي) شد كه پروردگار عالم به آن اذن رفعت و فرصت صعود بخشيد، البته اين رخصت الهي مرهون عمري مجاهدت و اجتهاد و روزگاري طولاني اخلاص و پاكي و آزمون هاي سخت و دشوار الهي است كه اين مدال پرافتخار تنها به شايستگاني عطا مي شود كه در سايه كريمه
    [و اذ ابتلي ابراهيم ربه بكلمات فاتمّهن قال اِني جاعلك للناس اِماما] (بقره 124) توانستند درون خود را پاك تر از بيرون و باطن خويش را زيباتر از ظاهر سازند و البته روشن است كه اين معنا دفعه ارزاني نخواهد شد و ناگهاني پديد نخواهد آمد.
    امام خميني (رض) كه خود متوجه اين تحول كيفي و اين تغيير مكانتي بود همواره بر آن مي كوشيد كه منزلت و جايگاه اين (بيت) را صيانت كرده و هر آنچه موجب ضعف و باعث وهن است طرد كند، هرگز اقتدار معنوي آن را با قدرت مادي و غناي ملكوتي آن را با ثروت ملكي اشتباه نگرفته يا معاوضه نكند. اخلاق و كرامت الهي آن را با هيچ متاع دنيايي مبادله نكرده، او نه تنها خود از عرش (بيت) به فرش منزل تنزل نكرد بلكه همواره به نزديكان و ياران و همراهان سفارش داشت تا حريم بيت را پاس بدارند و اين جايگاه الهي كه امانت خداي سبحاني و ماوي و ملاذ مردمي است را از تعرض و دست اندازي ديگران سالم و مصون نگاه دارند.
    بيت امام (ره) نيز از زماني كه به تبع زعامت و قيادت الهي امام (ره) شكل گرفت، سعي برآن داشت كه همانند رائدش مستقيم باشد و جز بر بازتاب دهندگي افكار، آرا، نظرات امام (ره) نينديشد و هرگز از مسير تعيين شده عدول نكرده و كژراه برنگزيند.
    اين ويژگي در تمامي دوره هايي كه امام(ره) امامت داشت مستمر بود، چه در دوران ننگين ستمشاهي كه به مبارزه و مظلوميت و زجر و حبس و تبعيد مي گذشت و چه در روزگار تنهايي و غربت و تبعيد تركيه و نجف اشرف و چه در اوج عزت و عظمت راهبري نهضت و معماري نظام اسلامي و اين سند پرافتخار در خاطره ملت و ديباچه صحيفه مملكت و نظام اسلامي حك شده و ازبين رفتني نيست. اكنون همگان نام عزيز خميني (ره) و انديشه بلند و اخلاق كريمانه و روحيات شجاعانه و نهايتا انقلاب شكوهمندش را در بيتش مي جويند، بيتي كه ديگر مكان نيست بلكه مكانت است و ملك نيست كه ملكوت است، بيتي كه عزت و عظمت از آن مي جوشيد و هرگز ذلت و خواري در آن راه نداشت، بيتي كه از مال و مقام و ديگر مظاهر دنيايي اثري نداشت بلكه برآن زهد و تقوا و قناعت و كفاف حاكم بود، بيتي كه هرآنچه از صداقت و رفاقت بود در آن جمع و از حقد و كينه يا حسد و شينه در آن اثري نبود، بيتي كه از عظمت و بزرگي چشم جهانيان را خيره ساخته و از حقارت و كوچكي و خردي و كوته بيني هوايي نداشت و خلاصه بيتي در سايه بيت اهل بيت(ع) بود كه همگان از دوست و دشمن، بر و فاجر، عالم و جاهل به آن اميد داشته و به سوي آن مشتاق بودند آن گونه كه از شيمه اهل بيت آموختيم و آنچنان كه از زيارات شان به دل نشانديم [... ولاعالم ولاجاهل و لادنيّ و لافاضل و لامومن صالح و لافاجر طالح... الاّ عرّفهم جلالة امركم و عظم خطركم و كبر شانكم ] (زيارت جامعه)
    ملت بزرگ و بزرگوار ايران بلكه امت اسلامي به درستي مي داند كه اكنون اين بيت متعلق به عالم اسلام و جامعه اسلامي است. اين ميراث گرانقدري است كه پروردگار عالم براي اين امّت ذخيره ساخته تا سرمايه يي براي اسلام و دلمايه يي براي نظام و دستمايه يي براي امّت بزرگ اسلام باشد و بماند تا آيندگان از آن توشه برگيرند و مسير رسالت نبوي (ص) و ولايت علوي (ع) و عزت حسيني (ع) را در روزگار كنوني و قرون متوالي از آن بجويند و به فرث افراط و روث تفريط دچار نشوند.
    اكنون كه اصحاب بصر و ارباب نظر بلكه هر شاهد و غايبي حاضر و ناظر است كه چگونه اهل اين بيت معظم و اصحاب پيدا وپنهان اين خانه معزز با سلوك علمي و منهج اخلاقي در عين عزت و صلابت، تلاش دارد تا به هر نحو ممكن وبا وجود بسياري از مسائل و مصايب اين بارگاه قدوسي و آن حرم سبحاني را برابر توصيه هاي شفهي و وصاياي كتبي آن سفر كرده شاهد و آن مهاجر ناظر حفظ و صيانت كند، بر همگان خصوصا پيمايش كنندگان انديشه والاو پويندگان انگيزه بالاي خميني عزيز (ره)، فرض و لازم است تا با افكار و نظرات دانشي و نيز با قلم و بيان ارزشي خويش جامعه ايراني بلكه امت اسلامي را به اين جايگاه يگانه و اين (بيت) بي تا توجه داده و بر آن باشند تا مبادا افرادي بر اساس شبهه علمي يا شهوت عملي گرفتار خطاي نظري يا خطيئه عملي شده و آتش به خرمن خود و ملت برند يا به عرصه سيمرغ جولان زنند كه سرنوشت محتوم آنان در سنت الهي و نيز حافظه تاريخي ملت و مملكت ثبت است.
    در پايان، اكنون كه در آستانه بيست وپنجمين سالگرد آن رحيل سعيد و آن مهاجر مراقب هستيم، ضمن آرزوي علو مرتبت و دنو منزلت، خالصانه ترين درودها و پاكيزه ترين تحيات را تقديم محضرش كرده و از حضرتش عاجزانه التماس مي كنيم تا براي حفظ آن بيت رفيع و آن جايگاه منيع و نيز بقاي نظام جمهوري اسلامي و رهبري معظم انقلاب و مردم عزيز، دركنف هدايت و حمايت حضرت بقيه الله اعظم و  ولي زمان (عج)، دعا كند.

اعتماد