واژه نامه

از محمد بن یوسف طبیب هروی، بنام ملک دینار غز، در 9 شوال 924ق/1518م به انجام رسانده است. فرهنگنامۀ واژه‌ها و اصطلاحات پزشکی و زندگی‌نامۀ برخی از پزشکان است. نگارنده واژه‌های عربی، فارسی، سریانی، یونانی و لاتین را، از کتابهای پزشکی و واژه‌نامه‌ها بیرون کشیده یا از پزشکان روزگارش شنیده، به ترتیب حرف یکم و دوم گرد آورده است.

از ابوالفضل احمد بن محمد بن احمد میدانی نیشابوری (میدان از کوه‌های نیشابور) (رمضان 518ق) از همروزگاران زمخشری (د 538ق) و استادِ بیهقی (544ق).

از سدۀ 7-8ق به آن سو، که نسخه از آن سده‌ها است. واژه‌نامه‌ای است، آغاز و انجام افتاده، با سربندهای «باب» و هر باب در یک و یا چند «فصل». بسیار نزدیک است به «البلغه» (هف‍‌ )، که با آن سنجیده شد آن نبود. گویا هیچ‌یک از واژه‌نامه‌های عربی به فارسی که برادر بزرگم در «فرهنگنامه»های خود شناسانده‌اند نیست.

دفترچۀ درسی است که گویا از یک پزشک روزگار دارالفنون بوده است. جدولبندی شده، واژه‌های فرانسوی با املای فارسی و فارسی آن آوانویسی به فرانسوی. در پایان، نسخه‌های پزشکی بخشبندی نشده با تملک «محمد اسماعیل» در غرۀ محرم 1277ق. بی‌دیباچه و پایانه‌ای.

ناشناسی پیش از سدۀ 10ق، که گمان زده شد نسخه از آن روزگار است. بخشبندی نشده.

از ابراهیم بن صالح مغلی (مغلوی)، متخلص به «شاهدی» دده (875-957ق). فرهنگ فارسی به ترکی است، به نظم، در «بحر» وزن‌های گوناگون که به سال 921ق به انجام رسیده است. ترکان دوستدار زبان فارسی، چند گزارش به فارسی و ترکی و عربی بر آن نوشته‌اند.

-

از رشیدالدین وطواط (د 573 یا 578ق/1177 یا 1182م).

از اسماعیل فرزند لطف‌الله باخرزی ]دیباچه[. از روزگاری پیش از 1049ق، که تاریخ کهن‌ترین نسخۀ شناخته شدۀ آن میباشد.

از محمدشریف کاشانی ]دیباچه[. پیش از 28 شعبان 1236ق که تاریخ نسخۀ مرعشی است و نسخۀ در دست که 1267ق می‌باشد. نام کتاب «خلاصة اللغه» در انجامۀ نسخۀ دردست آمده است و نه در دیباچه.

منسوب به امیر ابوالقاسم بن میرزابیك بن امیر صدرالدین موسوی معروف به میرفندرسكی، پیرامون (970-1050ق).