آقاجمال خوانساری

آقا‌جمال خوانساری \āqā-jamāl-e xānsārī\، جمال‎الدین محمد بن حسین بن محمد (د 1125 ق / 1713 م)، محدث، اصولی، حکیم، متکلم و فقیه امامی ایرانی. وی در حوزۀ علمیۀ اصفهان نزد پدرش، آقا‌حسین محقق خوانساری؛ دایی‎اش، ملا محمدباقر محقق سبزواری نویسندۀ ذخیرة المعاد؛ و ملا محمدتقی مجلسی (ه‍ م) درس خواند و سپس در همان حوزه به تدریس معقول و منقول پرداخت (خوانساری، 2 / 214؛ مهدوی، 238). مشهور است که وی کتاب کلثوم‌ننه یا عقاید ‌النساء را تألیف کرده، و در آن رسوم و پندارهای معمول میان زنان آن روزگار ایران را به نقد کشیده است. 
آقاجمال را در آرامگاه پدرش که به دستور شاه سلیمان صفوی در تخته فولاد اصفهان ساخته شده بود، به خاک سپردند (حر عاملی، 2 / 57؛ مدرس، 1 / 54). 
از آقا‌جمال آثار بسیار و سودمندی به‌ جا مانده که برخی از آنها به چاپ رسیده، و تقریباً همۀ آنها در کتابخانه‌های ایران (و بعضاً بیرون از ایران) موجود است (برای نمونۀ آثار او، نک‍ : آقا‌‌بزرگ، 1 / 367، 7 / 254، 10 / 195، 13 / 64، 14 / 82، 15 / 79). 

مآخذ

آقا‌بزرگ، الذریعة؛ حر عاملی، محمد، امل الآمل، به کوشش احمد حسینی، قم، 1362 ش؛ خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، به کوشش اسدالله اسماعیلیان، تهران، 1390 ق؛ مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، تبریز، 1346 ش؛ مهدوی، مصلح‌الدین، تذکرة ‌القبور، اصفهان، 1349 ش.

کاظم موسوی بجنوردی (دبا)