الآداب الدینیة للخزانة المعینیة

الآدابُ الدینیةِ لِلْخِزانَةِ الْمُعینِیة، كتابی اخلاقی به زبان عربی نوشتۀ مفسر شیعی ایرانی ابوعلی فضل بن حسن طبرسی (469- 548 ق / 1077-1154م). واژۀ «معینیه» از آن‌رو در نامگذاری آن به كار رفته كه مؤلف آن را برای سلطان معین‌الدین ابونصر احمد بن فضل بن محمود گرد آورده است. كتاب دربارۀ آداب و سنتها و اعمال و ادعیۀ زندگی روزانه بر پایۀ روایات وارده از امامان معصوم شیعی(ع) است، و دارای 14 باب در مسائلی از این دست: جامه پوشیدن، گرمابه رفتن، شانه كردن و آرایش و پیرایش موی، ناخن گرفتن و كارهایی مانند آن، نگریستن، شنیدن، خوردن، بازرگانی، زناشویی، زادن و پرورش نوزاد، خفتن و بیدار شدن، آداب دو حالت خواب و بیداری، مسافرت و آداب و ادعیۀ ختم كتاب. نویسنده در آغاز می‌گوید: كاری بهتر از این ندیدم كه دست به تألیف كتابی بزنم حاوی فصلهایی دربارۀ آداب و ادعیه و اعمالی كه با مراعات آنها، امید پاداش فراوان می‌رود. من این مطالب را از روایات اهل بیت علیهم‌السلام (با حذف سندها) آوردم.
از این كتاب نسخه‌های خطی متعددی در كتابخانه‌های ایران موجود است: كتابخانۀ آستان قدس رضوی، كتابخانۀ دانشكده الٰهیات دانشگاه تهران، كتابخانۀ مركزی دانشگاه تهران و كتابخانۀ ملی. كتاب مكارم الاخلاق نوشته فرزند مؤلف، مستدرك و متمم این كتاب است.

مآخذ

آستان قدس، فهرست، 1 / 1-2؛ آقابزرگ، الذریعة، 1 / 18- 19؛ دانشكدۀ ادبیات تهران، فهرست خطی، 8 / 8؛ كتابخانۀ مركزی، فهرست خطی، 8 / 152، 15 / 1؛ كتابخانۀ ملی، فهرست خطی، 10 / 582؛ كریمیان، حسین، طبرسی و مجمع‌البیان، دانشگاه تهران، 1361ش، 1 / 261.

بخش ادبیات