اسپینولا

اِسپینولا \ [e]spinolā\ ، آمبروجو دی فیلیپو، مارکِس دِ لُس بالباسِس (1569-1630م/ 977-1039ق)، جنگاورِ جنوایی که به خدمت اسپانیا درآمد و از نامدارترین فرماندهان نظامی زمان خود بود. 
خانوادۀ او از خاندانهای اشرافی نیرومند جنوا در ایتالیا بود و در آن زمان متحد نزدیک اسپانیا به شمار می‌رفت. بنابراین، اسپینولا برای یاری رساندن به اسپانیا در جنگ با جمهوری هلند، در 1602م با نیرویی 000‘9 نفری که به هزینۀ خود گرد آورده بود، راهی هلندِ اسپانیا شد. او در 1604م پس از محاصره‌ای یک ساله، شهر اُستاند را از موریتوس وان ناساو (موریسِ ناسویی) گرفت و پس از این پیروزی، فِلیپۀ دوم، شاه اسپانیا او را به فرماندهی کل نیروهای اسپانیا در هلند گماشت. اسپینولا در نبردهای بعدی با موریس، استادی خود را در محاصره و تسخیر دژها نشان داد. او در مذاکراتی که به آتش‌بس 12 ساله در جنگ با هلند انجامید، شرکت داشت. 

اسپینولا در 1620م، در اوایل جنگ سی ساله (1618-1648م)، منطقۀ پالاتینا در آلمان را از اتحادیۀ پُرتستان گرفت و سال بعد، فلیپۀ چهارم عنوان مارکِس دِ لُس بالباسِس را به او داد. این عنوان تنها دستاورد اسپینولا و خانواده‌اش در برابر ثروتی بود که در راه خدمت به فلیپۀ سوم و چهارم، شاهان اسپانیا، خرج کردند. 
پس از شکسته شدن آتش‌بس در جنگ اسپانیا و هلند (1621م)، اسپینولا با نیروهایش به هلند رفت و پس از محاصره‌ای طولانی، در 1625م برِدا را تصرف کرد. این بزرگ‌ترین پیروزی اسپینولا بود و او را در سراسر اروپا پرآوازه ساخت. تابلوی «تسلیم برِدا»، اثر وِلاثکِث، نقاش نامدار، دربارۀ این نبرد است. 
به‌رغم این پیروزیها، فلیپۀ چهارم که از سیاست آشتی‌جویانۀ اسپینولا ناخرسند بود، او را از هلند فراخواند و به فرمانداری میلان گماشت (1629م). او در ایتالیا، در جنگ جانشینیِ مانتوا شرکت کرد، ولی هنگامی که شهر کاساله را به محاصره درآورده بود، درگذشت. 

مآخذ

CE, 6th edition; EB, 2008; GLE ; MEL.
بخش تاریخ