آرکئوسیاتید

آرْکِئوسیاتید [ārkeʾosiyātīd]، هر عضو شاخۀ منقرض شدۀ آرکئوسیاتا از سازواره‌هایی دریایی با روابطی نامشخص که به صورت سنگواره در سنگ آهکهای دریایی دورهای پیشین و میانی دورۀ کامبریَن یافت می‌شود (دورۀ کامبرین 540 میلیون سال پیش شروع شد و35 میلیون سال طول کشید). سنگواره‌های آرکئوسیاتید ثمرۀ ساختار آهکی نگهدارنده‌ای است که تصور می‌رود توسط جانوری ساخته شده، اما از خود این موجود تقریباً هیچ اطلاعی در دست نیست. به عقیدۀ بعضی ممکن است سازوارۀ آرکئوسیاتید نوعی جلبک آهکی بوده باشد، اما این عقیده چندان محتمل به نظر نمی‌آید.
ساختار آرکئوسیاتیدها مخروطی یا لوله‌ای، و از نظر ظاهری شبیه مرجانهای شاخی بوده است. اسکلت آرکئوسیاتید شامل دیواره‌های نازک داخلی و خارجی‌ای بوده که تیغه‌هایی عمودی آنها را نگه‌می‌داشته، و ساختار این جاندار سراسر پوشیده از خلل و فرج بوده است. آرکئوسیاتیدها به سبب شکل و ساختار دیواره‌ها، شمار و ترتیب سوراخها، و شکل کلی آنها، گونه‌های متفاوتی داشته‌اند. از این تفاوتها برای متمایز ساختن اشکال مختلف آرکئوسیاتیدها استفاده شده است، اما اهمیت واقعی آنها هنوز نامشخص است. تصور می‌رود که آرکئوسیاتیدها تا حد زیادی شبیه اسفنجهای آهکی بوده‌اند و احتمالاً مانند اسفنجها تغذیه می‌کرده‌اند؛ بدین صورت که آب را فرو می‌برده، و مواد غذایی را از آن جدا می‌کرده‌اند و سپس آب صاف شده را بیرون می‌داده‌اند. 
آرکئوسیاتیدها در آبهای کم‌عمق کف دریا زندگی می‌کردند و توده‌های بزرگ آبسنگ‌مانندی تشکیل می‌دادند. آبسنگهای آرکئوسیاتیدی در سرتاسر جهان پیدا می‌شود و در استرالیا(تقریباً همان منطقه‌ای که امروزه «سد آبسنگی بزرگ» آن را فرا گرفته است)، در قارۀ قطب جنوب، اسپانیا، ساردِنیا، سیبری، نیوفندلند، کِبِک، لابرادور، نیویورک و کالیفرنیا دیده شده است. 

 چه‌بسا آرکئوسیاتیدهای دورهای‌پیشین ومیانی دورۀ کامبرین عمدتاً همان نقشی را داشته‌اند که مرجانهای حقیقی در ادوار بعد، و مانند آنها در محیطهای دریایی کم‌عمق و گرم زندگی می‌کرده‌اند.    (105)