ارذنیث

اُرْذُنیِث [orzoniyes]، بارتولُمه (ح 1490-1520م/ 895-926ق)، پیکرتراشی که یکی از بنیان‌گذاران مکتب اسپانیاییِ پیکرتراشی رنسانس بود. وی با تأثیرپذیری از استادان رنسانس ایتالیا، سبک خاص خود را آفرید، سبکی که پس از مرگ زودرسش به طور گسترده‌ای موردتقلید قرار گرفت.
بارتولمه عضو خانواده‌ای ثروتمند بود و ظاهراً نزد آندرِئا سانْسُوینو در فلورانس به هنرآموزی پرداخت. دربارۀ نخستین سالهای زندگی‌اش اطلاع چندانی در دست نیست، همین قدر معلوم است که او در ساختن «مَحجر محراب کاراتْچُلی» (1514- 1515م، کلیسای سان جُوانی آ کاربُنارا در ناپل) با دیِگو دِ سیلُئه همکاری کرد. وی همچنین در ساختن آرامگاه مرمرین آندرئا بُنیفاچو (ح 1518م؛ در کلیسای سان سِوِرینو و سان سُزیو در ناپل) شرکت کرد.
وی محتملاً در حدود سال 1515م در بارسلون اقامت گزید. در 1517م مسئـولان کلیسای جامـع بارسلـون ساختن برجستـه ‌ـ کاریهای چوبی جایگاه همخوانان و نیز برجسته‌کاریهای مرمرینِ مَحجر پشت این جایگاه را به او واگذار کردند. بارتولمه در 1519م برای فراهم آوردن سنگ مرمر لازم به کارّارا رفت و در آنجا کارگاهی برای تهیۀ برجسته‌کاریها دایر کرد، لیکن در سال بعد چشم از جهان فرو بست.
ارذنیث با کارهای دُناتِلّو، لئوناردو داوینچی و میکل آنژ آشنایی داشت. «پرستش مغان» لوح اصلی نقوش برجستۀ «محجر محراب کاراتچلی»، نمونه‌ای ممتاز از چیره‌دستی او در سامان‌دهی واضح چهره‌ها، ژرفانمایی دقیق و ضرب (ریتم) مشخص ترکیب بندی به شیوۀ رنسانس است. این لوح نقش برجسته و دیگر شاهکارهایش بر پیکرتراشان صاحب اعتبار ناپل در سدۀ 16م اثری عمیق داشت و در شیوۀ پیکر تراشی فلاندر نیز، از طریق آثار همکارش ژان مون، تأثیر گذارد.     (119)