ارجذونه

اُرْجُذونه ](a)[orjozūne (در اسپانیایی: آرچیذُنا)، یا ارشذونه، نام شهری است از استان مالاگا (مالقه) در جنوب شرقی اسپانیا. برخی ارشذونه را برگرفته از نام قدیم اتلدونا به معنی «محل روغن‌گیری» دانسته‌اند. این شهر از شمال شرقی به لوخا (لوشه)، از جنوب به کُلمِنار و از غرب به شهر آنْتِکِرا محدود است. ارجذونه شهری است کوهستانی و در قدیم به داشتن باروها و استحکامات قوی شهرت داشته است؛ اما امروزه تنها دژی در ارتفاعات شهر بر جای مانده است. از دیگر آثار کهن بازماندۀ این شهر میدانی 8 ضلعی است که ایوانهای پل‌مانندی پیرامون آن را فرا گرفته است. این شهر دارای بازارهای پرپیچ و خم با معماری سنتی و دو کلیسای تاریخی است. خط آهنی به طول هزار کمـ به وسیلۀ یک تونل از زیر این شهر می‌گذرد که از کُردُبا تا گرانادا امتداد می‌یابد. ارجذونه پس از فتح اندلس مدتها مرکز ناحیۀ وسیعی به نام ریّه بود که به تقریب همان استان مالاگایِ کنونی است.
از شخصیتهای شناخته‌شدۀ اسلامی این شهر، سعدان بن ابراهیم (د 316ق) مفتی ارجذونه و ابن ابی‌المجد (د 739ق)، ادیب، صوفی، فقیه و قاضی این شهر را می‌توان نام برد. 
جمع‍ ‌(برآورد 2006م): 584‘8 تن.*

مآخذ

ابن اثیر، الکامـل؛ ابن خطیب، محمد، الاحـاطة، بـه کوشش محمد عبدالله عنان، قاهره، 1397ق/1977م؛ همو، اعمال الاعلام، به کوشش لوی پرووانسال، بیروت، 1956م؛ ابن حوقل، محمد، صورة الارض، لیدن، 1938م؛ ابن عبدالمنعم حمیری، محمد، الروض المعطار، به کوشش احسان عباس، بیروت، 1984م؛ ابن عذاری، احمد، البیان المغرب، به کوشش کولن و لوی پرووانسال، لیدن، 1951م؛ ابن قوطیه، محمد، تاریخ افتتاح الاندلس، به کوشش عبدالله انیس الطباع، بیروت، 1958م؛ ادریسی، محمد، نزهة المشتاق، بیروت، 1409ق/ 1989م؛ اصطخری، ابراهیم، مسالک الممالک، لیدن، 1927م؛ اطلس تاریخ الاسلام، به کوشش حسین مونس و دیگران، قاهره، 1407ق/1987م؛ اطلس معاصر گیتاشناسی، به کوشش سعید بختیاری، تهران، 1370ش؛ بستانی؛ سامی، شمس‌الدین، قاموس الاعلام، استانبول، 1306ق؛ مقری، احمد، نفح الطیب، به کوشش احسان عباس، بیروت، 1388ق/ 1968م؛ یاقوت، بلدان؛ نیز:

ʿAbd Allāh, «Mémoires», ed. E. Lévi-Provençal, Al-Andalus, 1935, vol. III; EI1; Great World Atlas, London, 1981; Lévi-Provençal, E., Histoire de l’Espagne musulmane, Paris, 1950; id, introd, «Mémoires» (vide: ʿAbd Allāh). 
ناهده فوزی