چاکری رومی

چاکِریِ رومی، سنان‌بیگ بن سلیمان، متخلص به چاکری، از شاعران و نظیره‌گویان ترک‌زبان اواخر سدۀ 9 و اوایل سدۀ 10ق / 15 و 16م.
وی از امیران بایزید دوم عثمانی (حک‍ 886- 918ق / 1481-1512م) بود (بغدادی، 1 / 410؛ خیام‌پور، 99؛ «دائرة المعارف ...  »، II / 110). منابع از او به صاحب شمشیر و قلم، و نیز فارسی‌دان یاد کرده‌اند (بروسه‌لی، 2 / 134؛ مفتاح، 225). چاکری در حدود سال 920ق / 1514م، درگذشت (بغدادی، خیام‌پور، همانجاها).
وی ترک‌زبانی فارسی‌دان بود و اشتهار او به سبب نظیره‌هایی است که بر اکثر اشعار ظهیر فاریابی (د 598 ق / 1202م) سروده بود (نک‍ : مفتاح، 225-226؛ بروسه‌لی، نیز «دائرة المعارف»، همانجاها). چاکری همچنین از نخستین خمسه‌سرایان ترک به‌شمار می‌آید که به پیروی از نظامی‌گنجوی، مثنویهای وامق و عذرا، یوسف و زلیخا، حسن‌ و نگار، سهیل و بهار و لیلی و مجنون را سرود که به خمسۀ سنان معروف شد (بغدادی، همانجا؛ رادفر، 429؛ ستارزاده، 35؛ نیز نک‍ : خیام‌پور، همانجا).

مآخذ

بروسه‌لی، محمدطاهر، عثمانلی مؤلفلری، استانبول، 1333ق / 1915م؛ بغدادی، هدیه؛ خیام‌پور، عبدالرسول، یوسف و زلیخا، تبریز، 1339ش؛ رادفر، ابوالقاسم، کتاب شناسی نظامی گنجوی، تهران، 1371ش؛ ستارزاده، عصمت، «پنج‌گنج نظامی و پیـروان او»، نگیـن، تهـران، 1354ش، س 10، شم‍‌ 120؛ مفتـاح، الهامه و وهاب ولی، نگاهی به روند نفوذ و گسترش زبان و ادب فارسی در ترکیه، تهران، 1374ش؛ نیز:

Türk dili ve edebiyati ansiklopedisi, Istanbul, 1977.

پگاه انصاری