جغرافیا

موضوع بندی
- همه موضوعات

جستجوی الفبایی

تقویم البلدان |
تکاب | شیوا جعفری شهرستان و شهری در استان آذربایجان غربی:
تکرور | زهرا حسینی نام قومی ساکن در نواحی غرب افریقا و همچنین نام پادشاهی و شهری در سده‌های میانی میلادی در آن منطقه. این نام امروزه به صورت تکلر (به فرانسوی توکولور/ توکلور) تلفظ می‌شود (نک‍ : ویکی‌پدیا). این قوم که امروزه عمدتاً در سنگال زندگی می‌کنند و از قدیمی‌ترین مسلمانان آنجا به شمار می‌آیند، در گذشته بیشتر در کنار رود س...
تکریت | ستار عودی مرکز استان صلاح‌الدین عراق. شهر تکریت در °34 و ´36 عرض شمالی و °43 و ´41 طول شرقی، در ارتفاع 110متری از سطح دریا، در 180کیلومتری شمال بغداد و در کرانۀ راست رود دجله واقع است (عقیلی، 57). این شهر دارای آب و هوایی قاره‌ای با زمستانهای سرد و تابستانهای گرم و خشک است و میانگین بارش سالانۀ آن حدود 194 میلی‌متر گزا...
تلنگانه | شیوا جعفری تِلَنْگانه، ناحیـه‌ای در ایالت آندهرا پـرادش هند. ایـن ناحیه با 800‘114 کمـ‍ ‍2 مساحت، بزرگ‌ترین ناحیۀ اداری ایالت آندهرا پرادش به شمار می‌رود. تلنگانه در فلات دکن واقع شده، و از سمت غرب به رشته کوههای گات و از شرق به خلیج بنگال محدود است (ویکی پدیا، «آندهرا پرادش»، «تلنگانه»). دو رودخانۀ گودآری در شمال و کری...
تلمسان | محمدرضا ناجی تِلِمْسان، شهری در شمال غربی الجزایر و مرکز استانی به همین نام. این شهر در دورۀ رومیها پوماریا1 (= باغهای میوه) خوانده می‌شد (EI2)؛ در برخی از منابع نیز به صورت تلمسین آمده است و در لهجۀ مغربی به آن تِنِسمان نیز می‌گفتند (یاقوت، 1/ 870-871؛ ابن‌حوقل، 1/ 89؛ ابن خردادبه، 88؛ ابن فقیه، 80). نویسندگان کهن این کل...
تمتع |
تمبوکتو | پرویز امین تُمْبوکْتو (تیمبوکتو)، نام شهر و استانی در مرکز کشور مالی در غرب افریقا. شهر تمبوکتو با 414،32 تن جمعیت (1385ش/ 2006م) در °16 و ´46 عرض شمالی و °3 و ´1 طول غربی («فرهنگ...»؛ «اطلس...»، فهرست، 178) در کنارۀ جنوبی صحرای افریقا، در حدود 15 کیلومتری رودخانۀ نیجر واقع است و آب این رودخانه به وسیلۀ کانال به این شهر...
تمگروت | پرویز امین تَمْگْروت، یا تمجروت، تامکروت، تمکروت، روستایی در 20 کیلومتری شهر زاگوره در جنوب مراکش در کرانۀ چپ وادی (رود) درعه.
تمنع |
تنب، جزایر | محمد باقر وثوقی تُنْب، جَزایِر (تنب بزرگ و کوچک)، دو جزیرۀ ایرانی در نیمۀ شرقی و شمالی آبهای خلیج فارس:
تنس | بهزاد لاهوتی تَنَس، یا تِنِس، تِنِز، شهری کهن در کشور الجزایر. این شهر بندری با 548‘47 تن جمعیت (1385ش/ 2006م)، در کرانۀ دریای مدیترانه، در شمال الجزایر در 200 کیلومتری غرب شهر الجزیره، در استان شلف واقع است («فرهنگ...»؛ ویکی‌پدیا).
تنکابن | علی کرم همدانی تُنُکابُن، شهرستان و شهری در غرب استان مازندران:
تنگستان | عبدالکریم مشایخی تَنْگِسْتان، شهرستانی در استان بوشهر به مرکزیت شهر اهرم. این شهرستان از شمال و شمال شرقی به شهرستان دشتستان، از شرق و جنوب به شهرستان دشتی، از شمال غربی به شهرستان بوشهر و از غرب به خلیج‌فارس محدود است (نک‍ : اطلس...، 91).
تنیس | محمدرضا ناجی تِنّیس، شهری کهن در کرانۀ بخش شرقی دلتای نیل در مصر، که اکنون تنها ویرانه‌هایی از آن باقی است. جغرافی‌نگاران مسلمان تنیس را جزو اقلیم سوم (ابن رسته، 97؛ یاقوت، 1/ 882؛ ابوالفدا، 118)، و برخی جزو اقلیم چهارم (ابن بسام، 183؛ ابن‌سعید، 149؛ مقریزی، الخطط، 3/ 198) و از شهرهای پایین مصر (ناحیۀ ریف) دانسته‌اند (ابن...
توج | حسن موسوی زاده تَوَّج، شهری کهن در جنوب غربی ایالت تاریخی فارس. امروزه محل دقیق این شهر را نمی‌توان به درستی تعیین کرد، ولی باتوجه به منابع جغرافیایی دورۀ اسلامی، می‌توان حدس زد تلهای بزرگی که در نزدیکی ده کهنۀ امروزی در بخش شبانکاره از شهرستان دشتستان واقع در استان بوشهر، موجود است، بقایای بر جای مانده از شهر تاریخی توج با...
توران | علی کرم همدانی توران، یا طوران، ناحیه‌ای که جغرافیانویسان نخستین سده‌های اسلامی آن‌را در شمار نواحی سرزمین سند دانسته‌اند. این ناحیه تقریباً منطبق با خان‌نشین کلات در بلوچستان سابق انگلیس بوده است (نولدکه، 18؛ مارکوارت، 31) و امروزه مشتمل بر بیشتر اراضی شهرستان کلات در استان بلوچستان پاکستان است (فرای، 243). نام این سرزمین ...
تورقود | علی اکبر دیانت تورْقود، عنوان یا لقب دو تن از سرداران و دریانوردانِ مشهور عثمانی که منطقه‌ای جغرافیایی موسوم به تورقود ایلی در آناتولی نیز به آنها منسوب شده است. عنوان یکی از خاندانهای حکومتگر ــ تورقود اوغوللاری ــ در آناتولی هم از این لقب گرفته شده است. تورقود به صورتهای طورقود، تورگوت، طورغود، و در منابع اروپایی به صورت ...
تورفان | ندا اخوان اقدم تورْفان، نام شهری در جادۀ ابریشم. صورتهای دیگر این نام در اویغوری:Turpan ، چینی: T’u-lu-fan ، ختنی: Tturpaķnä آمده است؛ همچنین در سغدی تورفان را چینانچ گویند که صورت اصلی آن چینانچکند است.
توروس | عثمان غازی اوز گودنلی توروس، رشته کوهی در جنوب ترکیه. این رشته‌کوه به طول 560 کمـ‍ ، به موازات سواحل شمالی دریای مدیترانه از جنوب استان اسپارتا تا استان آدانا کشیده شده است (نک‍ ‍: «اطلس...1»، 130؛ کلمبیا2). دنبالـۀ توروس، رشتـه کـوه آنتــی ـ توروس است که به سمت شرق پیش می‌رود و به فلات ارمنستان می‌پیوندد. ارتفاع رشته‌کوه آنتی تور...
توزر | محمدرضا ناجی تَوزَر، نام استان و شهری در تونس:
توس |
توزلا | شیوا جعفری توزْلا، استان (کانتون) و شهری در بوسنی و هرزگوین:
توقات | عثمان غازی اوز گودنلی توقات (به ترکی توکات)،نام شهری در شمال ترکیه. این شهر با 154،133 تن جمعیت (1385ش/ 2006م) مرکز استانی به همین نام، در شمال آناتولی مرکزی در قسمت درونی بخش میانی منطقۀ دریای سیاه واقع است (نقشه...، نیز نک‍ : «فرهنگ...»). یشیل ایرماق و کلکیت چای از رودهایی هستند که در این استان جریان دارند (IA, XII/ 400). آب و ه...
توگو | پرویز امین توگو، کشوری در غرب افریقا. این کشور با 785،56 کم‍ـ 2 مساحت و 236،399،5 تن جمعیت (1385ش/ 2007م) از شمال به کشور بورکینافاسو، از شرق به بنین، از غرب به غنا و از جنوب به خلیج گینه در اقیانوس اطلس محدود است. توگو کشوری مستطیل شکل است و طول آن از شمال به جنوب 550 کمـ‍ و عـرض آن میـان 40 تـا 130 کمـ‍ متغیر است («فر...
تولدو |
تون |
تونس | محمدرضا ناجی , علی اکبر رنجبر کرمانی تونِس، کشوری در شمال افریقا واقع در کرانه‎های جنوبی دریای مدیترانه و نام پایتخت آن کشور.
تهامه | ستار عودی تِهامه، دشتی ساحلی و پست در امتداد دریای سرخ در غرب شبه جزیرۀ عربستان. این دشت وسیع و مستطیلی‌شکل از خلیج عقبه در جنوب اردن تا تنگۀ باب‌المندب در جنوبی‌ترین نقطـۀ یمن امتداد دارد. دشت تهامـه با بیش از 000،2 کم‍ درازا از شرق به رشته کوههای سراة (با جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی) و از غرب به کرانه‌های دریای سرخ محد...
تویسرکان | محمد مروار تویْسِرْکان، شهرستان و شهری به همین نام در استان همدان:
تهانسر | منیژه ربیعی تَهانِسَر، یا تَهانیسَر، شهری در شمال هند و از مراکز مذهبی هندوها. در منابع اسلامی از این شهر با نامهای تاینسر (گردیزی، 391)، و تهانیسر (ابوالفضل علامی، 3/ 341)، و تانیشر (عتبی، 335) یاد شده است. تهانسر در°29 و´59 عرض شمالی و °76 و´50 طول شرقی، بر کنار رود سرسوتی1 در شرق پنجاب و جنوب شرقی سرهند بر سر راه این ...
تیس | محسن احمدی تیس (طیس)، یا تیز، مهم‌ترین بندرگاه و مرکز بازرگانی ناحیۀ تاریخی مکران. این بندر امروزه اهمیت و اعتبار گذشتۀ خود را از دست داده است و به صورت روستایی ساحلی در 9 کیلومتری شمال بندر چابهار در کرانۀ خاوری خلیج چابهار بر سر راه چابهار به نیک‌شهر و بندر کنارک جای دارد (جعفری، 320؛ راهنما...، 8).
تیران و کرون | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث , شیوا جعفری شهرستانی‎دراستان ‎اصفهان. این شهرستان با 85/ 616‘1 کم‍ـ 2 وسعت در نیمۀ غربی استان اصفهان، در میان کوههای مرکزی ایران و در دامنه‌های خاوری رشته‌کوههای زاگرس واقع است و از شمال و شرق به شهرستان نجف‌آباد، از غرب به شهرستانهای فریدن و چادگان، از جنوب به شهرستان لنجان، و از جنوب‎غربی به شهرستان‎شهرکرد، دراستان چها...
تیرانا | مهدی کیوانی تیرانا، پایتخت آلبانی و استانی به همین نام در آن کشور. استـان تیرانا بـا 238‘1 کمـ 2 مسـاحت و 150‘ 523 تـن جمعیت (2007م/ 1386ش)، در مرکز کشورآلبانی ‎واقع است. مرکز‎ این‎ استان شهر تیرانا، با 025‘386 تن جمعیت (2007م)، در دشت کروجا در پای کوه دایتی (داجتی) از سلسله کوههای آلپهای دیناریک در کنار رود ایشم جای دار...
تیره | علی اکبر دیانت تیره، شهر و مرکز شهرستانی به همین نام در جنوب استان ازمیر ترکیه. این شهر با 413‘48 تن جمعیت (1386ش/ 2007م)، («فرهنگ…»)،در °38 و´4 عرض‎شمالی و°27 و ´45 طول‎شرقی («اطلس…»، 177)، در ارتفاع 100متری از سطح دریا، در جنوب درۀ مندرس در دامنۀ شمالی کوههای آیدین جای دارد و رودخانۀ مندرس کوچک از 6 کیلومتری شمال آن می‌گذ...
تیسفون | عنایت الله رضا , علی موسوی تیسْفون، یکی از مجموع چند شهر نزدیک به یکدیگر در کنار اروندرود (دجله، دکلت، تیگریس) که بعدها در زبان عربی مدائن نامیده شد. به نوشتۀ نولدکه مدائن به خلاف بعضی نوشته‌ها مثنّا نبوده، بلکه جمع است و به مجموعۀ شهرهای حکومت‌نشین دو سوی دجله اطلاق می‌شده است (ص 16، حاشیۀ 1). بعضی از این شهرها روستایی بیش نبودند، ولی...
تیماء | غلامرضا جمشیدنژاد تَیْماء، نام واحه و شهری باستانی در شمال غربی شبه جزیرۀ عربستان، امروزه شهری در استان تبوک، واقع در عربستان سعودی.
جهانگردی و جهانگردان |
جهان‌نامه |
جهرم | شیوا جعفری شهرستان و شهری در استان فارس.
جی |
چالدران | علی کرم همدانی شهرستان و دشتی واقع در شمال استان آذربایجان غربی و نیز جنگی به همین نام که در 920ق / 1514م میان شاه اسماعیل صفوی و سلطان سلیم عثمانی در این دشت روی داد. نام چالدران را برگرفته از «چهاردیران» دانسته‌اند که به‌تدریج بر اثر کثرت استعمال به چالدران بدل شده است (زاهدی، 576).
جیان | محمدرضا ناجی شهر و مرکز ناحیه‌ای به همین نام در جنوب اندلس، که امروزه جزو ناحیۀ آندالوثیا ست. جیان میان دشتی حاصلخیز که در جنوب رود گواذالکیویر3 (وادی الکبیر) گسترده است، قرار دارد. شمال شهر تا کنار رودخانه پوشیده از زمینهای کشاورزی و باغهای زیتون است.
چالوس | فریدون شایسته شهرستان و شهری در استان مازندران.
جیپور | مهدی جوزی مرکز ایالت راجستان هند و شهرستانی به همین نام در آن ایالت.
جیحان | شیوا جعفری رودی در جنوب ترکیه. جیحان از رودهای معتبر آناتولی است که یونانیان در دوران باستان آن را پیراموس می‌خواندند؛ رود دیگری که در غرب آن جاری است، سیحان (ساروس‌باستان) نام دارد (نک‍ : استرابن، V / 353؛ گزنفن، III / 35).
جیحون |
جیبوتی | پرویز امین کشوری در شمال شرقی افریقا (شاخ افریقا) و نام پایتخت آن. جیبوتی با مساحتی حدود 200‘ 23 کمـ 2، از شمال به اریتره، از شمال غربی و غرب و جنوب به کشور اتیوپی، از شرق به خلیج عدن و تنگۀ باب‌المندب و از جنوب شرقی به کشور سومالی محدود است («کتابخانه ...2»، npn.).
جیزه | محمدرضا ناجی شهر و استانی به همین نام در غرب رود نیل در مصر علیا. نام جیزه در عربی واژه‌ای مفرد (جمع: جیز / جِیَز)، به معنی ناحیه و جانب، کنار وادی (ابن سیده، 7 / 523)، وادی، یا بهترین بخش وادی است (یاقوت، 2 / 176) و چون مسلمانان در این محل از نیل عبور کردند، آن را جیزه (گذرگاه) نامیدند (ابن تغری بردی، 5 / 348، حاشیۀ 1).
جیزان |

جغرافیا

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

جغرافیا

ورود به سایت

ثبت نام