در بارگاه بلند آفتاب / حسین مسرّت تاریخ پرمعنا و فرهنگ پربار ایران ، شایستۀ تأمّل و عنایتی است که مردم کشور ما باید به اهمیّت آن واقف بمانند، از این تاریخ و از این فرهنگ کمک بگیریم و روی خود را به سوی نیمرخ روشن زندگی بگردانیم. از طریق بازیافت خود و باز شناخت خود است که می توانیم امروز و فردای خود را بارور سازیم . 1403/4/17 ۱۰:۳۹
خط علوی و دشمنانش در نگاه مستشرقان / عظیم محمودآبادی به مناسبت فرا رسیدن ایام محرم و صفر بنا دارم در سلسله مقالاتی، نگاه غیر شیعیان -اعم از مستشرقان یا نویسندگان و روشنفکران معاصر اهل سنت- را به حادثه عاشورا؛ ریشهها و پیامدهای آن بنویسم تا خوانندگان محترم از زاویه نگاه دیگری نیز بتوانند با این بزرگترین حادثه تاریخ تشیع آشنا شوند. 1403/4/17 ۱۰:۱۹
شهسواران غیب / انشاءالله رحمتی - بخش دوم و پایانی باید به حکیمی چون ملاصدرا حق داد آنجا که میگوید میان نظریه ابنعربی و معتزلیان، به رغم شباهت ظاهریشان، بسی فرق است و هرگز نمیتوان نظر ابنعربی را تا سطح دیدگاه خلافِ عقل معتزلیان تنزل داد، بلکه نظر او را «محمل صحیح و وجه وجیهی» است که باید برای فهم آن کوشید. 1403/4/17 ۱۰:۰۳
طرز سخن صائب / ذبیح الله صفا دهم تیرماه روز بزرگداشت صائب تبریزی است، شاعر بلند پایۀ سبک اصفهانی که در عصر صفوی عرصه شعر را از آن خود کرد و تا امروز نیز یکی از سبکهای پرطرفدار شعر پارسی شیوه اوست. نازک خیالی های صائب را نمونه های اعتدالی این سبک دانسته اند و نمونه های افراطی اش را زیر عنوان «سبک هندی» می آورند. 1403/4/11 ۱۰:۲۰
دهخدا در كارش اخلاص داشت / سیدمحمود دعایی مرحوم دكتر سیدجعفر شهیدی كه حدود 50 سال در حیات و مماتِ دهخدا با او همكاری كرد، قائل بود كه دهخدا در كارش اخلاص داشت. آری، اخلاص داشت كه شخصی همچون استاد شهیدی ـ مجتهدِ نجفرفته ـ را كه میتوانست از فقهای طراز اول شود و به قول دهخدا اگر بینظیر نبود، كمنظیر بود، جذب كرد و تا پایان كار اینجا نگاه داشت. 1403/3/12 ۰۸:۵۵
پیام جاودانی شاهنامه / محمدامین ریاحی شاهنامه یادگار چهارمین سده هجری، قرن اعتلای فکری و فرهنگی ایران و عصر خردگرایی و آزاداندیشی است. اساس حماسه ملی ایران بر نبرد جاودانی میان نیکی و بدی و نور و ظلمت است. 1403/2/25 ۰۸:۱۲
جلوههایی از سفر و مناسک حج در کتابخانۀ ملک به مناسبت روز عرفه و عید قربان در این نوشتار تعدادی از نسخههای خطی موجود در کتابخانه و موزه ملی ملک معرفی میشود. 1403/3/29 ۱۲:۵۲
دستخطهایی از «ایرج افشار» که برای نخستینبار منتشر میشود روز، هجدهم اسفند، سیزدهمین سالیاد وداع با «ایرج افشار»، عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود. 1402/12/20 ۱۱:۵۸
«از مهستان تا بهارستان» در بررسی تاریخ مرمسالاری در ایران آنچه به وضوح مشخص است اینکه نظام غالب حکومتی در ایران پیش از اسلام، از نوع سلطنت موروثی بوده است. این نوع از حکومت تفاوتهای عمدهای با سیستم حکومت دموکراتیک دارد و بر خلاف نقش مؤثر مردم در نظامهای سیاسی دموکراتیک، در نظامهای مونارشی، حاکم تصمیمگیرنده نهایی است. با این وجود، در برخی ادوار تاریخ ایران، نشانههایی از وجود برخی از عناصر دموکراسی در ساختارهای حکومتی مشاهده میشود. 1402/12/9 ۱۱:۲۸
عكس و تاریخ در گفتوگو با محمد غفوری به مناسبت انتشار عكسهای قاجاری مجموعه گلستان انتشار 76 آلبوم از مجموعه عكسهای قاجاری توسط یك كاربر ناشناس در فضای مجازی، در هفتههای اخیر واكنشهای متفاوتی را در جامعه برانگیخته و پرسشهای فراوانی مطرح كرده است، از جمله اینكه این عكسها چگونه و از كجا آمدهاند؟ چه چیزی به ما نشان میدهند؟ آیا جامعه قاجار واقعا همینطور بوده كه این عكسها نشان میدهند؟ 1403/4/18 ۱۰:۲۶
گفتوگو با علی فردوسی درباره «حاج سیاح و کشف آزادی: چند جستار درباره تبارشناسی سوژه مدرن در ایران» «حاج سیاح و کشف آزادی» چند جستار از علی فردوسی درباره تبارشناسی سوژه مدرن در ایران است که در آن حاج سیاح را در میان نسل اول روشنگران ایرانی متفاوت و دارای جایگاهی یگانه میداند؛ از این منظر که در ارتباط با مدرنیت در ایران و در خارج کار میدانی کرده است. 1403/4/13 ۱۱:۳۱
گفتوگو با دکتر محمدابراهیم محجوب به مناسبت ترجمه دو کتاب درباره ایران باستان دکتر محجوب فارغالتحصیل رشته دینامیک سیستمها از دانشگاه اوتاوای کانادا و مدرس دانشگاه صنعتی امیرکبیر، سابقه طولانی در تالیف و ترجمه آثاری ارزنده در حوزه علوم انسانی دارد و کتاب هایی را در زمینه مطالعات علم، مدیریت، ادبیات ایران و... به فارسی ترجمه و منتشر کرده است. با او به مناسبت ترجمه دو کتاب مذکور گفتوگو کردیم. 1403/4/11 ۱۱:۱۰
گزارش تصویری برگزاری آیین گشایش «خانۀ کتاب دِبا» آیین گشایش خانۀ کتاب دِبا (کتابفروشی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)، عصر پنجشنبه، سیزدهم اردیبهشت با حضور اندیشمندان و پژوهشگران برگزار شد. 1403/2/16 ۰۹:۳۶
گزارش تصویری جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (۲) جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی با حضور اکثریت اعضا در روز سهشنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۳ برگزار شد. 1403/2/5 ۱۰:۵۸
گزارش تصویری جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (۱) جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی با حضور اکثریت اعضا در روز سهشنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۳ برگزار شد. 1403/2/5 ۱۰:۴۴