یکی از مهم‌ترین دوره‌‌های تاریخی ایران زمین، سال‌های پایانی سده گذشته و آغازین سده کنونی خورشیدی است. ایران در سال‌های پس‌از انقلاب مشروطه، دوران نوزایی فرهنگی و اجتماعی را پشت سر می‌گذاشت.
کلنل محمدتقی خان پسیان، افسری وطن‌خواه، درس خوانده، باهوش و دارای تعصب ملی شدید بود، این افسر شریف چون خبر ریاست الوزرایی قوام‌السلطنه را شنید، قهرا بر مقام و موقعیت خود بیمناک شد، به‌ویژه که اندکی پس از تشکیل دولت جدید به دستور پایتخت میرزا صدرا ملقب به نجدالسلطنه به نیابت ایات خراسان منصوب و کلنل که در دوره حکومت سید ضیاءالدین اداره امور ایالت خراسان را در دست داشت، فقط در مقام فرماندهی ژاندارمری باقی ماند و چون این امر را نسبت به خود توهین و یک نوع انتقام‌جویی از جانب قوام می‌دانست، در صدد طغیان و قیام علیه دولت مرکزی برآمد.
10 مهرماه برابر است با کشته‌شدن محمدتقی پسیان، از نظامیان اواخر دوره قاجاریه، فرمانده قوا و رهبر قیام خراسان در سال 1300 شمسی. پسیان، معروف به کلنل محمدتقی خان است و قیام وی یكی از فصول مهم تاریخ ایران پس از انقلاب مشروطه است. او كه در راه اعتقاد و اندیشه خود جنگید و سرانجام نیز در همین راه کشته شد، نامی نیک از خود در تاریخ معاصر ایران به جای گذاشت. اگرچه هنوز ناگفته‌های بسیاری درباره اهداف و چگونگی این قیام به جای مانده، اما با این احوال نام او در تاریخ كشور ایران به نیكویی برده می‌شود.
عظیم محمودآبادی: در 16- 15 سالگی شاهد پیروزی مشروطه است و در همان سنین به خدمت در نیروی نظامی روی می‌آورد. وقتی برای درمان بیماری كبدش به آلمان می‌رود همان جا با هزینه شخصی خود دوره آموزش خلبانی را می‌گذراند و تبدیل به اولین افسری می‌شود كه می‌توانست پرواز كند؛ هر چند در ایران آن زمان هنوز خبری از هواپیما نبود.
«هر روز زورق‌های کاغذیم را یکی‌یکی به تنداب می‌سپارم. نام خود و نام روستایی را که در آن زندگی می‌کنم به خط درشت روی آن‌ها می‌نویسم. به این امید که یکی در دیاری غریب آن‌ها را پیدا کند و بداند که من کیستم.{...} زورق‌های کاغذی را در آب می‌اندازم و به آسمان نگاه می‌کنم و ابرهای کوچک را می‌بینم که بادبادن‌های سپید پربادشان را برافراشته‌اند.{...} شب که می‌آید چهره‌ام را در بازوانم پنهان می‌کنم و در رویا می‌بینم که زورق‌های کاغذیم همچنان در زیر ستارگان نیم‌شب شناورند.»
تاریخ معاصر ایران از یک منظر روایتگر بروز و ظهور جنبش‌ها و قیام‌های متعدد با اهداف مختلفی است. از جمله نخستین و مهم‌ترین قیام‌های اواخر دوره قاجار، قیام «کلنل محمدتقی‌خان پسیان» بود.
کلنل محمدتقی خان پسیان، افسر وطن‌خواه و نخستین خلبان ایرانی که پس از ریاست الوزرایی قوام‌السلطنه علیه حکومت مرکزی قیام کرد، در روز دهم مهرماه در حالی که تنها 32 سال داشت، به دست نیروی چریک کردهای قوچانی به قتل رسید و سر از تنش جدا شد. به مناسبت سالروز شهادت این جوان باغیرت ایرانی با مرور آثار تاریخی علت قیام و سرانجام او را بررسی می‌کنیم.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید