اخبار

فروغی در دوره انفصال از فعالیت‌ سیاسی به کار جمع آوری و تصحیح کلیات سعدی مشغول می‌شود، برای اینکار به نسخه‌های خطی قدیمی نیاز داشت که افراد مختلفی جهت دستیابی به این منابع به او کمک می کنند.

من در گفت‌وگویی پیرامون «مواجهه فلسفی ایرانیان با مدرنیته» با اشاره به نبود «نمود جدّی درخوری از تأمل فلسفی در مدرنیته» در صحنه تفکر ایرانی پس از مشروطه گفته‌ام: «محمدعلی فروغی را تا حد زیادی می‌توان در جایگاهی برتر جای داد.

محمدافشین وفایی درباره اعداد و ارقامی که در دفترچه‌های به جا مانده از محمدعلی فروغی می‌گوید: وقتی مغضوب رضاشاه شد برای گذران زندگی ناچار شد به تألیف و بررسی کتب درسی برای وزارت فرهنگ بپردازد تا از حق‌الزحمه آنها امرار معاش کند. به فرزندانش هم در دوران تحصیل در اروپا توصیه کرده از ولخرجی پرهیز کنند و به فکر تحصیل باشند. اما جالب است که در شرح مخارجش بارها پرداخت اعانه و فطریه و ... هم دیده می‌شود.

این یادداشت پرتویی است بر زندگی فرهنگی و ادبی یکی از سیاستمداران تاریخ معاصر ایران؛ محمدعلی فروغی که سال‌هایی از عمرش را صرف تالیف، ترجمه و تصحیح متون ادبی کرد و در سال‌های فعالیت سیاسی خویش نیز کوشید چهره‌ای نسبتا خوشنام از خود نشان دهد.

در مقاله تلاش شده است با مطالعه ی اندیشه ها و رفتارهای نخبگان سیاسی- فرهنگی عصر رضاشاه پاسخی برای این پرسش بیابیم که آیا رضاشاه خود طراح سیاست های فرهنگی حکومتش بود و یا طراحان دیگری سیاست های فرهنگی این عصر را تدوین می کردند.

عده‌ای در زمان رضا شاه و در وزارت جنگ مشغول ساخت واژه برای مفاهیم و اصطلاحات جنگی بودند، اما به دلیل اینکه با زبان فارسی چندان آشنایی نداشتند، بیم آن می‌رفت که واژه‌های مغلوط ساخته شود که به زبان فارسی آسیب وارد کند. از این‌رو این مسئله دست‌مایۀ این شد که محمدعلی فروغی به فکر تأسیس فرهنگستان بیفتد.

محمدعلی فروغی دارای دو چهره است، یکی فروغی سیاستمدار، دیگری فروغی دانشمند و ادیب و فیلسوف. در چهره اول تمام مراحل ترقی و مشاغل مهم مملکت را پشت سر گذاشت و در چهره دوم به تصحیح دیوان‌های شعر پرداخت.

در تعریف مردم شناسی نخستین امری که گمان می کنم باید توجه داد اینست که مردم شناسی را به جای آدم شناسی نباید گرفت. میان ما معمول اینست که آدم شناس کسی را می گویند که در برخورد با دیگری زود به احوال او پی می برد که نیک یا بد است، زیرک و دانا یا نادان است و همچنین خصایص دیگر را و این صفت چون در کسی باشد او را آدم شناس می گویند اما مردم شناسی چنانکه ما اصطلاح کرده ایم چیز دیگری است.

یکصد و چهلمین نشست از سلسله نشست‌های این مؤسسه، به یادبود محمدعلی فروغی اختصاص دارد.