اخبار

اسناد موجود در زمینه فرهنگ عامه و مطالعات پژوهشی در حوزه نمایش های آیینی ایران؛ نمایشی ترین و کهن ترین شیوه روایت های آیینی و باستانی کشورمان را متعلق به هنر «نقالی» می داند. جایی که برای نخستین‌بار اجرای این هنر آیینی ما را به دوران ساسانی و هنگام آماده شدن لشگر برای مواجهه با دشمنان ارجاع می دهد.

نشست «رمضان در فرهنگ عامه» با حضور استاد علی بلوکباشی و محمد جعفری قنواتی در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.

بهترین مصداق‌های شکل‌گیری تأثیرگذاری یک جامعه در رشد تمدن جهانی، برابری رفتارها و الگوهای فرهنگی میان افراد آن جامعه فارغ از نگاه «مردانه» یا «زنانه» است؛ به گونه‌ای که در قالب یک کلمه واحد به نام «انسان» نظاره‌گر اجرای آیین‌هایی باشیم که مهمترین نمونه‌های آن نزد بانوان روزه‌دار ایرانی به آیین‌های «حنابران» و «پیراهن مراد» باز می‌گردد.

تا گذشته‌های نه چندان دور، ماه رمضان علاوه بر مناسکی که همچنان شاهدشان هستیم، آیین‌ها و نغمه‌هایی هم با خود و در کنار خود داشت که گویی این روزها به دست فراموشی سپرده شده یا بسیار کم فروغ شده است. پیش‌ترها، چاووش خوانان چند روز قبل از فرا رسیدن ماه رمضان در کوچه‌ها و میادین شهر راه می‌افتادند و نوید ماه رمضان را می‌دادند و در سه روز پایانی ماه صیام نیز «الوداع خوانی» سر می‌دادند

مفاهیمی چون نوعدوستی، تکریم همسایه و کمک به مستمندان از جمله مهمترین مفاهیمی هستند که در دین اسلام بارها به اجرا و ادای آنها توصیه شده و تجلی این معارف را می توان در آیین های «رمضونیکه» و «ارَک و برَک مردمان سیستان به نظاره نشست.

در میان ما کودکان، هر که زودتر به روزه گرفتن آغاز می‌کرد، سربلندتر و مغرورتر بود. یادم هست در مدرسه و در خانواده ما مسابقه داشتیم که کی بیشتر ماه را روزه گرفته و که زودتر برای سحری‌خوردن از خواب برخاسته و که دعاهای این ماه و مراسم این ماه را بیشتر رعایت کرده است. حتی غروری در میان ما کودکان سیزده و چهارده‌ساله بود که دیرتر از بزرگان افطار بکنیم و شب زودتر از آنها برای سحری خوردن برخیزیم!‌

«سحوری خوانی» به عنوان یکی از مهمترین آیین‌های نمایشی مسلمانان روزه دار همچون آیینه ای بازتاب دهنده تلاش پیروان این دین الهی در مسیر شناخت ذات احدیت و تحکیم روابط‌ شان با معبود به شمار می رود.

رمضان که به دهه آخر می رسد دلتنگی از رفتن و وداع سراسر وجود روزه داران را فرا می گیرد و در این میان آداب و اعمال شهروندان اردبیلی نیز رنگ و بوی خداحافظی به خود می گیرد.

پیشگیری از وقوع اعمال مجرمانه و آگاهی‌رسانی به عموم درمورد قوانین عرفی و شرعی و هشدار درباره عواقب نقض قوانین مزبور، از وظایف دستگاه انتظامی است. به‌ویژه در جوامعی که عمر قوانین مدون و مکتوب عمومی، کوتاه و آگاهی و سواد مردمانش اندک است، این مهم واجب‌تر است، تا قاطبه مردم از مصادیق اعمال مجرمانه نزد قانون، آگاهی یافته و از ارتکاب آن، تبرّی جویند. در این باره اداره نظمیه، با نزدیک شدن به ماههای مبارک و حرام، با هشدار به مرتکبین اعمال منافی مقتضیات شرعی مختص هرماه، به‌عنوان نهاد نظارتی به ایفای نقش "امر به معروف و نهی از منکر" پرداخته و آمادگی آن نهاد برای برخورد با ناقضان نظم عمومی جامعه را اعلام می دارد.

یکی از سنت‌های مردم سیستان در ماه مبارک رمضان، سنت رمضان‌خوانی است که در گویش محلی به آن «رمضونیکه» می‌گویند. محمد آذری- پژوهشگر فرهنگ عامه- معتقد است این رسم در سیستان سابقه‌ای به قدمت اسلام، یعنی بالغ بر۱۴۰۰ سال دارد و نمادی از توجه به همنوعان، مهرورزی، نوع ‌دوستی و اهمیت به همسایه و حال و روز دیگران در بین مردم سیستان است.