اخبار

طنز عکس العملی ناشی از ناخرسندی یا عدم تعادل و تناسب است که می تواند بستری هنری و به تبع آن تأثیرگذار برای اعتراض و اصلاح فراهم کند. ادبیّات طنز در پس ظاهر سرگرم کننده اش با زبانی کم خطر، از کاستی های عمیق اجتماعی انتقاد می کند. ورود ادبیّات طنز به حیطۀ انواع ادبی بهترین شاهد این مدعا است.

طنز در شعر حافظ، به منزله یک صناعت بلاغی است، نه یک نوع ادبی. شیوه ‏های طنز آفرینی حافظ بسیار متنوع، پیچیده و در نهایت ایجاز است. عدم درک اسلوب‏های طنز در شعر او، گاه سبب تفسیرهای نادرست و خلاف مقصود شاعر شده است. در این مقاله، طنزهای حافظ در 12 اسلوب دسته ‏بندی شده است؛ از جمله طنز از طریق ابهام، متناقض‏نمایی، تأویل ‏های تازه و استهزاء‏آمیز از مسائل مهم، مغالطه منطقی، نسبت دادن رفتارهای مخالفان به خود. شخصیت‏های مورد نقد حافظ، همگی بدون نام و نوعی (typical) هستند و بر دو دسته ‏اند: کومتی و دینی.

طنز سعدی غالباً بسیار پوشیده است و این پوشیدگی، نه به دلیل ناتوانی او در این‌گونه از سخن است، بلکه درست به سبب توانایی اوست، که طنز را به ظریف‌ترین صورت به کار می‌برد و آن را (جز در هزلیاتش) با شوخی و هزل نمی‌آمیزد. طنز سعدی لبخند بر لب می‌نشاند و ما را به تأمل می‌انگیزد، اما خنده‌آور نیست. سعدی طنزگوست، اما هجاپیشه و هزال نیست. بنابراین پیش از پرداختن به طنز سعدی اندکی در معنی این اصطلاحات و تفاوتهای آنها با یکدیگر دقیق شویم.

طنز به عنوان بستری برای طرح برخی موضوعات انسانی، امروزه در ادبیات نوین بسیار مورد توجه است.این شیوه که در هنر کاریکاتور به صورت تجسمی می کوشد با برجسته نشان دادن برخی زوایا، بیننده را به سوی مفهومی خاص هدایت کند در شعر نیز در پی آن است تا نقش راهبردی خویش را حفظ نماید؛ بنابراین شاعر تمام تلاش خود را به عمل می آورد تا توجه مخاطب به معنای مورد نظرش جلب گردد.

طنز خوب چیست و چرا جامعه و برخی از افراد حتی در مقابل این گونه طنزها از خود واکنش نشان می دهند ایراد کار کجاست؟ استفاده از طنز مودبانه در قالب شعر یکی از عوامل ایجاد خنده است که منجر به شادی می شود، در واقع طنز اثر ادبی است که باید به کیفیت و خوب بودن اشعار طنز توجه شود.