اخبار

جای خالی داود فیرحی در بحث‌های داغی كه این روزها در میان روشنفكران دینی به واسطه دو گفتار عبدالكریم سروش در رابطه با دین و قدرت، مطرح شده، بسیار محسوس است. قطعا فیرحی كه ناباورانه، نیمه دوم آبان ماه بر اثر ابتلا به كرونا روی در نقاب خاك كشید، به واسطه آشنایی گسترده با اندیشه‌های سیاسی سنتی و جدید، در این مباحثه حرف‌های فراوانی برای گفتن داشت

تفکر استعاری بدین معنی است که مجموعه ای از روابط ساختاری که معمولاً در یک حوزه شناخته شده و کاربرد دارد؛ در حوزه ای دیگر نیز اعتبار شود و به کار رود. استفاده از استعاره یکی از روش های آفرینش و خلاقیت در اندیشه سیاسی است و اندیشمندان مسلمان نیز از کاربست های استعاره در فقه و فلسفه سیاسی به طور مصرح یا ضمنی، استفاده کرده اند.

«همایش علمی بررسی و نقد آثار دکتر فیرحی» به مناسبت فرارسیدن چهلمین روز درگذشت این استاد فقید برگزار می‌شود.

روش‏شناسی یک علم ابزاری است که به اعتبار شرایط امکان آن، از دو جهت محدودیت دارد: 1. نسبت با نوع معرفت‏شناسی؛ 2. نسبت با ماهیت موضوع. بنابراین، می‌توان گفت که معرفت‌شناسی‌ها، جهان‌بینی‌ها و، به طور کلی، نظام دانایی در هر تمدنی، مبنای روش اندیشه و زندگی یک قوم به‌طور عام، و زندگی سیاسی آنان به‌طور خاص، را تشکیل می‌دهند.

فیرحی در این پژوهش به سرشت و سرنوشت قانون از بحران تا فروپاشی نظم سنتی در ایرانِ پیشامشروطه می‌پردازد؛ سرگذشتی طولانی و پرفراز‌و‌نشیب که از پایان صفویه (1101ش) تا جنبش مشروطه‌خواهی (1285ش) و آغاز دولت مدرن در ایران را در بر می‌گیرد.

مذهب و سیاست در جهان اسلام همسایه دیواربه دیوار یکدیگرند. تحولات کنونی منطقه نیز، خواه بهار عربی، بیداری اسلامی یا افراط گرایی مذهبی نامیده شود، تأکیدی بر این واقعیت است. اما باز گشت مذهب به سیاست چندان هم بی دغدغه نیست؛ ظاهراً، نیروی مذهب چهره ای ژانوسی دارد و هم زمان دو گرایش متخالف از خود نشان داده است

تازه‌ترین کتاب زنده‌یاد داود فیرحی با عنوان «مفهوم قانون در ایران معاصر؛ تحولات پیشامشروطه» از سوی نشر نی مننتشر شد. قانون مفهومی مرکزی است که سه‌گانه حکومت، جامعه و خود، یعنی فردیت و خویشتن هر انسانی ایرانی را پیوند می‌زند.

با درگذشت داود فیرحی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران به دلیل کرونا (۲۱ آبان ۹۹)، پرونده نقدهای شاگرد به پروژه استادش ناتمام بسته شد. فیرحی که در اواخر دهه ۶۰، شاگرد سیدجواد طباطبایی استاد علوم سیاسی در دانشگاه تهران بود، در سال‌های اخیر به نقد ایده ایرانشهری استاد خود برخاست؛ استاد هم سال قبل در کتاب «ملاحظات در باب دانشگاه» با تبیین چارچوب فهم مسائل ایران معاصر از دریچه تفکر ایرانشهری، انتقاداتی را متوجه فیرحی کرد. گرچه در مراسم گرامیداشت طباطبایی در سال ۹۵ شاگرد سابق به دفاع از استاد خود پرداخت و نشان داد این نقد فکری تبدیل به تخریب شخصیتی نخواهد شد.

مقالۀ حاضر به روش شناسی اندیشۀ سیاسی ابن رشد یا فلسفۀ غرب تمدن اسلامی اختصاص دارد. منظور از فلسفه غرب تمدن اسلامی، اندیشه های فلسفی است که در آرا و آثار فیلسوفانی چون ابن طفیل، ابن باجه و ابن رشد وجود دارد.

حجت‌الاسلام والمسلمین رسول جعفریان ضمن برشماری ۱۴ ویژگی مرحوم فیرحی، معتقد است که مهم‌ترین امتیاز او در بررسی‌های تاریخی و اندیشه‌ای این است که از ابتدا مبانی معرفت‌شناسی خود را تعریف کرد و بعد وارد تاریخ اندیشه شد.