اخبار

استاد ادبیات و عرفان دانشگاه اصفهان گفت: ««جذبه» برای مولوی از چنان اهمیتی برخوردار است که از نظر او نیل به مقصود اصلی جز با جذبه الهی حاصل نمی‌شود.

دفع خواطر ریا در زمان عبادت: هر که با نفس خود مجاهده کند و بیخهاى ریا از دل خود برکند به قناعت، و بریدن طمع، و ساقط کردن نفس خود را از چشم مخلوقان، و حقیر شمردن مدح و ذم مخلوقان، شیطان در میان عبادت وى را نگذارد، بل به خطرات ریا معارضت کند، و نزغات از وى منقطع نشود، و هواى نفس و میل او به کلیت محو نگردد. پس چاره نباشد که براى دفع خاطر ریا که پیدا‌ آید تشمّر نماید. خواطر ریا بر سه قسم است و باشد که هر سه به یک دفعت در دل ‌‌آید چون یک خاطر، و باشد که پس یک دیگر باشد به‌تدریج: ۱) خاطر علم و معرفت: و آن علم است به اطلاع خلق، و امید اطلاع ایشان؛ ۲) خاطر رغبت و شهوت: و آن گاه انگیختن رغبت از نفس در ستایش خلق است و حصول منزلت نزدیک ایشان و قبول نفس آن را و میل او بدان؛ ۳) خاطر عزم و تصمیم: و آن بستن ضمیر است در تحقیق آن میل‌.

یکی از توانایی‌های شگفت‌آور انسان این است که می‌تواند ظاهر خود را کاملاً برخلاف آنچه هست نشان دهد و ظاهرش آینه باطنش نباشد. به عبارت دیگر انسان می‌تواند به خاطر دستیابی به منافع خود، بین ظاهر و باطنش، بین بود و نمودش، بین قلب و قالبش و بین کردار و گفتارش فاصله بیندازد؛ یعنی انسان قادر است در حالی که قلبش از کینه و نفرت کسی مالامال است، به او اظهار دوستی و محبت کند و در همان حال که به چیزی ایمان ندارد، خود را مؤمن به آن نشان دهد.

شمس برای مولانا سراسر شور و عشق و عرفان بود از این رو به سوی او می‌شتابید و تاکید می‌کرد که سخنش گفتار شمس تبریزی است که به او تلقین شده است.

سه بار سفر به تركیه و زیارت مرقد مولانا در قونیه مرا بر آن داشت آثاری را كه در بارگاه آن عارف بزرگ بر قبرها و دیوارها مسطور است درمقاله‌ای گردآورم. دیدار من از این تربت پاك اگرچه در هر بسیار كوتاه بود ولی باز موفق شدم بسیاری از كتیبه‌هایی راكه درآنجا موجوداست دراین مختصرفراهم آورده، مشاهدات خودراباوصفی كه دیگران از این بارگاه كرده‌اند تلفیق و تطبیق نمایم. نخست به شرح زندگی مولانا آغاز كرده و سپس به توصیف بارگاه او و مشاهدات خود در آنجا خواهم پرداخت.

توافق بین محتوای مثنوی مولانا با آنچه در زبان فقها «شریعت» نام دارد طی قرون اخیر و حتی در عصر حاضر بارها از جانب متشرّعه مورد سؤال یا انکار واقع شده است و عجب آنست که یک تن از روشنگران قرن اخیر، میرزا فتحعلی آخوندزاده نویسندة ترک‌زبان و فارسی‌نویس قفقاز هم با اظهار این ادعای بی‌بنیاد که گویا مثنوی شریف را از سر تا بُن خوانده است گویندۀ مثنوی را منکر اعتقاد به انبیاء و معاد و مثنوی را بالتمام مخالف شرع شریف خوانده است.

شعر مولانا در جهان امروز خواهان بسياري دارد. شايد به دليل جنون عيان و پنهانش كه همخواني انكارناپذيري با روح آشفته انسان امروز دارد. شايد هم به دليل اقتدار مستتر در آن‌كه ذهن بيقرار و سرگردان انسان مدرن را پناه مي‌دهد. به هر روي تجربه نشان مي‌دهد مولانا به سليقه انسان امروز خوش‌تر است. در چنين موقعيتي بايد به دنبال رويكردها و نگاه‌هاي تازه‌اي در موسيقي به شعر مولانا بود. دو استاد آواز ايراني، شجريان و ناظري، دو شاهراه را گشوده‌اند. حال بر عهده ديگران است كه يا در كار بسط اين دو شاهراه باشند يا آن‌كه راهي تازه باز كنند. با همه اين حرف‌ها پيش و بيش از همه، ستايش شايسته مولاناي شعر ايران است كه چنين امكاني را پيش روي آنها گذاشته است.

روح نو در تن حرف کهن، در واقع جان صاحب سخن است که هرگز از آن برگرفته نمی‌شود. در مکتب مولانا، عشق، ترجمه پهناور خواست در ضمیر آدمی است که هر اندازه در ترجمه نهاد خواهنده در وجود، مهارت و بساطت و حدت‌نظر و پهناوری به کار رود، معرکه عاشقی به عنوان عالی ترین ترجمه به عرصه ظهور خواهد آمد. عاشق در واقع ضمیر بالنده و جان ناآرام و روح شیدای خود را با بازیگریهای ذوفنون عاشقی ترجمه می‌کند.

به مناسبت گرامیداشت سالروز دیدارتاریخی شمس تبریزی با مولانا نخستین آئین نکوداشت شمس در تبریز برگزار شد. عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران یکشنبه شب در این آئین که با حضور همایون شجریان، استاد کریمی مراغه ای، سفیر بلاروس در ایران و مسئولان استانی در مجتمع پتروشیمی تبریز برگزار شد،گفت: سالروز ورود شمس به قونیه نیز باید گرامی داشته شود.

یک پژوهشگر و مدرس دانشگاه گفت: حقایق مثل گِره در گلوی شمس تبریزی گیر کرده بود و نمی‌توانست آن را برای کسی قابل فهم کند. می‌گویند راز اینکه شمس با مولانا آشنا شد این بود که حضرت مولانا می‌توانست آن را بیان کند.