اخبار

دربارۀ خاستگاه ایرانی نوروز آنقدر نوشته شده که اضافه کردن سطرهایی بر آن انبوه اضافه‌کاری است. از قضای روزگار در روزهای پایانی سال گذشته و چند هفته مانده به نوروز، کتابی منتشر شد که با این موضوع و همچنین هجمه علیه خیام مناسبت دارد.

تقویم جلالی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای علمی خیام که تبدیل به بخشی از هویت ایرانیان در طول تاریخ شده است؛ این تقویم به دستور ملکشاه سلجوقی و با همکاری خیام و دیگر دانشمندان در اصفهان تنظیم شد.

«نوروزنامه» کتابی است که در آن خیام با زبانی شیوا و آهنگین، به تحلیل اسطوره‌های نوروز، جایگاه این جشن در تقویم باستانی ایرانیان، و پیوند آن با باورهای نجومی و کیهان‌شناسی کهن می‌پردازد.

در تقویم ما ایرانیان، 28 اردیبهشت‌ماه روز بزرگداشت حکیم عمرخیام است. این قبیل نام‌گذاری‌ها، دست‌کم بهانه‌ای است برای اینکه از مفاخر ملی خود یاد کنیم و نگذاریم گذر زمان و دغدغه‌های روزمره، گرد فراموشی را بر پیشانی آنها بنشاند.

اندیشه خیام را اگر بفشاریم، در سه وجه خلاصه می‌شود: یکی مسأله اغتنام وقت است؛ یعنی توصیه به این که وقت خود را غنیمت بشمارید. از عمر بهره بگیرید. این یک نقطۀ مهم اندیشه اوست.

سید حسین نصر گفت: رباعیات خیام در واقع مانند رباعیاتی است که سایر بزرگان ما در جنب آثار فلسفی خود می‌سرودند؛ لذا اتهام زدن به «خیام» به عنوان یک شاعر و فیلسوف باده پرست و ابی قوری (اپیکوری) اصلاً صحیح نیست.

داریوش شایگان اندیشمند معاصر ایرانی، پنج اقلیم حضور را نام می‌برد كه هر یك نحوه‌ای از گشودگی فرد ایرانی از رهگذار زبان فارسی به هستی را آشكار می‌سازند.

حکیم عمر خیام، شاعر متأله و روشن بینی است که به واسطه رباعیات پر مغز خود شهرت جهانی یافته و در اشعارش بی‌اعتباری دنیا و گذرا بودن هستی را به تصویر کشیده است.

حکیم عمر خیام نیشابوری دانشمند ایرانی هر چند که بیشتر به رباعیات، وی را می‌شناسند؛ ولی در حوزه‌های ستاره شناسی، نجوم و ریاضیات در عصر خود زبانزد همگان بود، به گونه‌ای که به نظر ریاضیدانان غربی، خیام نقش بسزایی در تاریخ ریاضی سده‌های ۱۱ و ۱۲ میلادی داشته‌ است.

خیام با تبحری که در علوم مختلف داشت آثار متعددی از خود به یادگار گذاشته است. ازجمله آثار وی درزمینهٔ فلسفه رساله وقوع خیر و شر و رساله علم کلیات وجود است. همچنین رساله جبر و مقابله مهم‌ترین اثر او در علم جبر است. در علم ریاضی هم رساله فی شرح ما اشکل من مصادرات اقلیدس از دیگر آثار خیام هست.