سرانه مطالعه را چگونه مى‏شود بالا برد

1385/8/1 ۰۳:۳۰

اين نوشتار حاصل چند پرسش است؛ پرسش‏هايى كه حتى‏طرح آنها نيز سودمند است. مشكل پايين بودن شمارگان كتاب‏نسبت به جمعيت باسواد و فرهيخته ايران را چگونه مى‏توان حل‏كرد؟

طرح چند سوال كه بايد بر آنها تامل كرد
مجتبى رحماندوست؛ مشاور رئيس جمهور
اين نوشتار حاصل چند پرسش است؛ پرسش‏هايى كه حتى‏طرح آنها نيز سودمند است. مشكل پايين بودن شمارگان كتاب‏نسبت به جمعيت باسواد و فرهيخته ايران را چگونه مى‏توان حل‏كرد؟ عدم تغيير عمده در متوسط شمارگان كتاب‏هاى منتشره درايران نسبت به قبل از انقلاب )به‏رغم تغيير عمده در عرصه انديشه‏ايرانى و پيشرفت‏هاى علمى و اجتماعى و تقريباً دو برابر شدن‏جمعيت( چه توجيهى دارد و چگونه مى‏توان بر اين مشكل فائق‏آمد؟
اول: آيا افزايش تعداد كتابفروشى‏ها چاره كار است؟ اينكه‏روش سخت اما درازمدت و پرهزينه‏اى است و به‏علاوه تاسيس‏مغازه ‏هاى خاص كتابفروشى كه در مراكزى غير از بورس كتاب)مانند جلو دانشگاه تهران( واقع هستند هم اقتصادى نيست.
دوم: آيا ارزان كردن كتاب چاره كار است؟ بدون شك ارزان‏كردن قيمت كتاب تاثير خود را در افزايش خريداران كتاب و به‏تبع‏آن افزايش شمارگان كتاب خواهد داشت با اين همه اما بايد بگويم‏تاثير آن عمده نيست. مگر افزايش قيمت بنزين نسبت به كاهش‏مصرف آن تاثير عمده داشت كه ارزان كردن كتاب بر فروش آن‏تاثير عمده بگذارد؟!
به‏علاوه گفته مى‏شود كه قيمت كتاب در ايران نسبت به قيمت‏ساير اقلام مصرفى در مقايسه با ديگر كشورها )به شرط اينكه‏قيمت كتاب را هم در مقايسه با قيمت ساير اقلام زندگى در آن‏كشورها ارزيابى كنيم( چندان گران به حساب نمى‏آيد.
سوم:... در اينجا و پس از طرح اين سوال‏ها بايد بنويسم‏مسئولان ما نسبت به اجراى روش‏هاى ارزان‏قيمت افزايش مراكزعرضه كتاب و در نتيجه بالا رفتن فروش و شمارگان كتاب التزام‏عملى ندارد. سال‏هاست كه روش‏هاى زودبازده و كم‏هزينه براى‏چند برابر كردن ويترين‏هاى فروش كتاب مطرح مى‏شود حتى به ‏هنگام طرح آنها هم پاسخ‏هاى رنگارنگى شنيده مى‏شود. اما ظاهراًآن همتى كه بايد پشت كار باشد و قاطعانه برنامه ‏ها را به پيش ببردوجود ندارد.
آيا دستگاه ‏هايى كه مسئوليت اجراى اين روش‏ها را بر عهده‏دارند آمادگى اقدام عملى و جدى را در توان خود مى‏بينند؟
آيا ارشاد، آموزش و پرورش، كتابفروشان و ناشران و اتحاديه‏بعضى از اصناف مرتبط با اين طرح‏هاى زودبازده آماده هستند كه‏در اقدامى عملى و شجاعانه كه تاثير تمسك به اين روش‏ها را درافزايش شمارگان كتاب در ايران نشان مى‏دهد بيازمايند؟ راستى‏اين روش‏ها كدامند؟



خان احمدی