ستایش از مردی که ستوده ایرانیان است/ حمیدرضا محمدی

1394/4/30 ۰۱:۴۵

«منوچهر ستوده هم باغبان و کشتکار و آبادگر زمین است و هم زنبورعسل دار و هم گردشگر و هم اندیشمند و هم کتابخوان و هم محقق و هم پژوهشگر و هم ژرف‌اندیش و هم تازه‌دان و هم مورخ و هم ادیب. او 80سال پیش و زمانی که هیچ‌کس بجز مرحوم پورداوود استاد فقید دانشگاه تهران به فکر لغات لهجه‌های ایران نبود، لغات لهجه‌های دریای مازندران را جمع‌آوری کرد و در کتابی به نام «فرهنگ گیلکی» چاپ کرد.»

«منوچهر ستوده هم باغبان و کشتکار و آبادگر زمین است و هم زنبورعسل دار و هم گردشگر و هم اندیشمند و هم کتابخوان و هم محقق و هم پژوهشگر و هم ژرف‌اندیش و هم تازه‌دان و هم مورخ و هم ادیب. او 80سال پیش و زمانی که هیچ‌کس بجز مرحوم پورداوود استاد فقید دانشگاه تهران به فکر لغات لهجه‌های ایران نبود، لغات لهجه‌های دریای مازندران را جمع‌آوری کرد و در کتابی به نام «فرهنگ گیلکی» چاپ کرد.»
احمد اقتداری، در جشن یکصدمین سال تولد منوچهر ستوده
 12 تیر 1392
یکشنبه - 28 تیر- ای که از سر گذراندیم، ایران شناس نامدار روزگار ما، به سومین سالِ پس از یکصد سالگی خود گام گذاشت. او که عمر خود را مصروف شناخت ایران و فرهنگ مردم اش کرد، جز آنکه روی لغات و اصطلاحات بسیاری از لهجه‌ها چون گیلگی، لری، سمنانی (سمنانی، سرخه‌ای،  لاسگردی، سنگسری، شهمیرزادی)، کرمانی و نائینی کوشش کرد، بیش از همه به مجموعه 10 جلدی «از «آستارا تا استارباد» و «جغرافیای تاریخی شمیران» اش شناخته می‌شود. «منوچهر ستوده» که به مرد <قلم و قدم> شهره است، که نخستین کتابش («فرهنگ گیلکی» با مقدمه ابراهیم‌پور داود) را در سال 1332 - و نخستین نوشتارش را در شهریور 1315 در شماره ششم مجله تعلیم و تربیت با عنوان «مطالعات تاریخی و جغرافیایی (مسافرت به قلعه الموت)» - به رشته تحریر درآورد، درباره سبب تألیف از آستارا تا استارباد، در سال 1348 چنین نوشت: «سه سال پیش که انجمن آثار ملی به فکر افتاد، اطلاعاتی درباره آثار باستانی و بناهای تاریخی حاشیه دریای خزر گردآوری و چاپ کند، قرعه‌ فال به نام من دیوانه زدند و مرا مأمور انجام این کار کردند.» او که در این سفرها، «برخوردها و سوء ظن‌ها و محبت‌های افراد» را نیز به چشم دید، محصول پژوهش‌های میدانی اش، بسیاری از مورخان و جغرافیدانان را مدیون خود ساخت.
 از این مرد شریف، تاکنون 286 مقاله و 62 جلد کتاب انتشار یافته است. جشن نامه یکصدمین سال تولد او، در شماره 93 (خرداد-تیر1392) در مجله بخارا انتشار یافت. برنامه‌های متعددی در این سال ها، به بهانه یک قرن زیست این دانشی مرد، در مجله بخارا - شب منوچهر ستوده - (2خرداد 90)، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی (12 تیر 92)، باغ نگارستان تهران (28 مرداد 92) و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران (19 آذر 92) برگزار شده است. همچنین کتاب‌های «سرو کهنسال» (به کوشش محمدرضا توسلی، انتشارات بلور) که شرح یکصد سال تلاش ایشان است و «ره آورد ستوده» (به کوشش مصطفی نوری، کتابخانه مجلس شورای اسلامی) که یادداشت‌های این ایران شناس برجسته است، در سال 1392 نشر یافته و فیلم مستند پرتره «خون است دلم برای ایران» ساخته سید جواد میرهاشمی، نیز درباره زندگی دکتر ستوده درسال 1387 تهیه شده است. ایشان که یار غار و رفیق گرمابه و گلستان «ایرج افشار» بود، حالا و 5 سال پس از او، دیگر دل و دماغ سفر ندارد اما با وجود کهولت و کبر سن، هنوز دست از تلاش و کار نکشیده و  مشغول تحقیق و جست‌و‌جو و نوشتن است. سایه اش بر سر همه ایرانیان مستدام باد...

ایران