جامعه نخبگان سکولاریزه شده و به ادبیات دینی توجهی ندارد/ عبدالجبار کاکایی

1394/4/2 ۱۱:۲۳

اغلب اقشار کتاب‌خوان ذهنی فلسفی و تعقلی دارند تا تعبدی، به نوعی اهل چون و چرا در همه امور از جمله دین و سیاست هستند. آنها با مطالعه علوم روز به ویژه در حوزه علوم انسانی در بست تابع مفاهیم کلی تعلیمات دینی نیستند. علمای حوزه و روشنفکران دینی هم سرگرم طرد و نفی همدیگرند. در این فضای پر ابهام که روشنفکری دینی هم مدتهاست در گیر چالش‌های سیاسی شده است و هزینه‌های گزاف قبض و بسط دینداری را می‌پردازد، ادبیات دینی جز در بین عامه مردم که دنبال لذت‌های آنی و دریافت‌های گسسته هستند، جایگاهی ندارد.

اغلب اقشار کتاب‌خوان ذهنی فلسفی و تعقلی دارند تا تعبدی، به نوعی اهل چون و چرا در همه امور از جمله دین و سیاست هستند. آنها با مطالعه علوم روز به ویژه در حوزه علوم انسانی در بست تابع مفاهیم کلی تعلیمات دینی نیستند. علمای حوزه و روشنفکران دینی هم سرگرم طرد و نفی همدیگرند. در این فضای پر ابهام که روشنفکری دینی هم مدتهاست در گیر چالش‌های سیاسی شده است و هزینه‌های گزاف قبض و بسط دینداری را می‌پردازد، ادبیات دینی جز در بین عامه مردم که دنبال لذت‌های آنی و دریافت‌های گسسته هستند، جایگاهی ندارد.

 ادبیات دینی رو به رشد در دهه 60 علی الخصوص در شعر که میراث شورش شریعتی در زبان بود، رفته رفته افول کرد و به ادبیات روضه‌ای و منبری رسانه ملی تبدیل شد در واقع با اخته شدن رویکرد سیاسی و عقیدتی این ادبیات آنچه به جا ماند موافق طبع هیات‌های مذهبی است و کارکرد عوامانه دارد که آن هم در جای خود لازم است اما از پرسش‌های طوفانی و رو به جلوی سید حسن حسینی و قیصر امین‌پور به روضه خوانی چند شاعر مداح رسیدیم که میراث‌دار جریان شبه ادبی مرحوم آقاسی هستند.

 تلاش برای هدایت رسمی شعر انقلابی از سوی نهادهای دولتی و مراکز طبع و نشر وابسته جز متوقف کردن شور ادبیات دینی در جامعه زنده و پویا نتیجه‌ای نداشته است؛ این فروبستگی که منجر به فلج شدن بال‌های ادبیات بالنده دهه 50 و 60 و مخدوش شدن روح جمعی آن جریان است محصول تنگ نظری و تلاش برای گلخانه‌ای کردن ادبیات انقلاب است. در این شرایط بغرنج قشر کتاب‌خوان اغلب از سوی نویسندگان سکولار تغذیه می شوند و هر بروز و ظهور اندیشه دینی دولتی تلقی شده مورد بی مهری اهالی جدی کتاب و مطالعه است.

 ایبنا