سعید حمیدیان:سمبلیسم عرفانی ما به گستردگی سمبلیسم فرانسه است

1394/2/19 ۱۱:۴۳

دومین نشست علمی در دومین روز از همایش بین المللی حافظ با حضور مهدی ماحوزی، اصغر دادبه و آذرمیدخت صفوی برگزار شد. در ابتدای این نشست دکتر اصغر دادبه از دکتر سعید حمیدیان درخواست کرد که در جایگاه سخنرانی حاضر شود.

دومین نشست علمی در دومین روز از همایش بین المللی حافظ با حضور مهدی ماحوزی، اصغر دادبه و آذرمیدخت صفوی  برگزار شد.

در ابتدای این نشست دکتر اصغر دادبه از دکتر سعید حمیدیان درخواست کرد که در جایگاه سخنرانی حاضر شود.

سعید حمیدیان در ابتدای سخن خود گفت: بارها از خود پرسیده ایم نماد در شعر حافظ چگونه است؟ مثلا وقتی می گوییم ساقی منظور حافظ از ساقی چیست؟ آیا فقط با یک لغت معنی قابل تشخیص است و چگونه ما بر این فرهنگ غنی شعر که سمبولیسم عرفانی است می توانیم راه ببریم. نمی شود مثلا ساقی را در یک کلمه تعریف کرد. من در کتاب  شرح شوق مباحث مفصلی درباره سمبولیسم و نمادگرایی در شعر عرفان صحبت کرده‌ام  و اینکه چرا این نمادها ابداع شده اند.

حمیدیان افزود: سنایی راه را ترسیم کرده است و تمام نمادهای غزل های عرفانی سنایی را من جمع کرده ام و به حق او را خضر غزل سمبولیک فارسی می دانم. سنایی الگویی نداشت و نمادها را خود ابداع کرد. او یک سیستم جامع از نمادها را برای بیان غزلیات عارفانه ایجاد کرد.

حمیدیان با مقایسه سمبولیسم فرانسوی با سمبولیسم عرفانی گفت: مکتب ما به گستردگی سمبولیسم فرانسوی است اما با این تفاوت که مکتب ما حول مسائل عرفانی است. کما اینکه سمبولیسم جدید از نیما به بعد سیاسی و اجتماعی است.

وی اظهار داشت: با این طیف وسیع از نمادها نمی توان دنبال کلمه‌ای کوچک بود متأسفانه به دانش آموزان ما در دوران تحصیل معنی کلمات را به صورت لغوی آموزش می دهند.

در ادامه این نشست دکتر دادبه از صفر عبدالله خواست در جایگاه سخنرانی حاضر شود. عبدالله با اشاره به تأثیر شعر حافظ بر شعرای تاجیکستانی گفت: در 600 سال اخیر هیچ شاعری مثل حافظ آنقدر با مردمانش همراه نبوده است. تأثیر شعر حافظ بر یکی از بزرگترین شاعران فارسی زبان که به دو زبان ترکی و فارسی شعر گفته یعنی امیرعلیشیر نوایی واضح و مبرهن است.

این پژوهشگر تاجیکستانی در ادامه اظهار داشت: امیرعلیشیر بارها بارها با عشق و محبت از حافظ یاد می کند و در چهار دیوان ترکی و یک دیوان فارسی که به دیوان فانی مشهور است از 450 غزل 237 تای آن را در پیروی و تتبع از غزل حافظ نوشته است.

پس از سخنرانی صفرعبدالله آذرمیدخت صفوی حافظ شناس هندی با تشکر از برپایی همایش حافظ از دانشگاه آزاد اسلامی برای برپایی این همایش تشکر کرد و از ارادت و علاقه مردم هندوستان به حافظ گفت که با تشویق حضار مواجه شد.

در پایان نیز دکتر شروین وکیلی پژوهشگر و مدرس دانشگاه تهران مقاله خود را درباره مفهوم « من» در غزل حافظ ارائه داد.

وکیلی گفت: به طور مشخص در زبان فارسی کلمه من دو کارکرد اسمی و ضمیری متفاوت دارد که اولی انتزاعی، عام و تعمیم پذیر است و دومی جزئی و موضعی است.

وی ادامه داد: نظریه پردازانی که موضعشان اروپای مرکزی است بر این باور هستند که من در معنای سیستم شخصیتی خوداندیش، خود مختار و خود آگاه تنها در حوزه تمدن اروپایی تکامل یافته و تاریخ پیدایش آن نیز از یک خاستگاه باستانی تشکیل شده است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: حافظ در مجموع بیش از 700 بار کلمه من را در مقام ضمیر به کار گرفته است که حدود 100 بار آن از ترکیب مرا تشکیل یافته است.این بدان معناست که حافظ به طور متوسط در هر غزل 4/1 بار به من ارجاع داده است. جالب آن که نسبت ارجاع به من در شاعران هم عصر و  حافظ همسان است.

ایسکا نیوز