ارجنامۀ دکتر دادبه / حسین مسرّت

1401/10/11 ۱۰:۰۲

زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر اصغر دادبه، به کوشش: کاوۀ خورابه و نادرۀ جلالی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1401، رقعی، 597ص، مصوّر، نمونه، 1500000ریال.

از آیین های نیک و پسندیده ای که از مهر 1378 از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران آغاز شد؛ ارج‌گزاری بر خدمات و آثار چهره‌های برجستۀ فرهنگی ، علمی، تاریخی، هنری، اجتماعی، دینی و ادبی ایران و دیگر کوشندگان فرهنگ و زبان فارسی در کشورهای آلمان، آمریکا، پاکستان، تاجیکستان، ترکیه ژاپن، عراق،فرانسه، لبنان، مالزی و هندوستان بود که با نکوداشت آیت الله حاج شیخ هادی نجم آبادی در مهر 1378 آغاز شد و در کنار آن سلسله کتاب هایی با عنوان اصلی : «زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی» چاپ شد که در بردارندۀ گفتارهای از سوی دانشوران و نویسندگان و دوستان آن شخص در ارجمندی جایگاه و مقام علمی، ادبی، فرهنگی و اجتماعی او و نیز گفتارهای پیش کشی بود . تاکنون 213 آیین برگزار شده که بیشترین آن گویا در زمان سرپرستی دکتر مهدی محقق بر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی انجام شده است. مجموعه 213 جلدی این کتاب ها بسیار ارزشمند و سودمند بوده و نشانۀ تلاش این دانشی مردان در عرصه های گوناگون جامعه است.

روش ناپسندی که در سالیان پیشین جاری بود، عدم درج نام گردآورندگان و یا کوشندگان این مجموعه ها در شناسنامه کتاب بود . هرچند اینان به واسطۀ ارادتی که به شخص مورد نظر داشتند و این کار را عاشقانه و به رایگان انجام می دادند و نیازی بدین کار نداشتند ،ولی یاد نکردن از نام آنان حتی در دیباچۀ ناشر، نشان از کم مهری انجمن به این تلاش ها بود که امیدواریم در چاپ های بعدی این کاستی برطرف شود.

به عنوان نمونه نگارنده در سال 1384 با پیگیری و گفتگوهای فراوان با خانم دکتر نوش آفرین انصاری (عضو شورای کتاب کودک )، درخواست برگزاری نکوداشتی برای داستان نویس نامی ادبیّات کودکان ایران، یعنی استاد مهدی آذر یزدی را مطرح کردم و پس از بازگو کردن این پیشنهاد از سوی خانم انصاری نزد همسرش، دکتر مهدی محقق که ریاست انجمن را داشتند و پذیرش آن ، کار گردآوری و سامان دهی کتاب ارج نامه وی به نگارنده سپرده شد؛ از این رو گفتگو با نویسندگان و یاران آذر یزدی و دوستداران حوزۀ ادبیات کودک آغاز و انجام شد که پس از یک سال منجر به برگزای آیین نکوداشت و سخنرانی در بهمن 1385 در محل انجمن و گردآوری کتابی باعنوان: «زندگی‌نامه و خدمات علمی استاد مهدی آذر یزدی» گردید که به مانند دیگر آثار آن روز انجمن، تنها نام ویراستار، امید قنبری در شناسنامه آورده شد. ولی خوشبختانه چند سالی است که نام کوشندگان در شناسنامۀ کتاب درج می شود.

***

پس از این دیباچۀ ناگزیر به شناسایی کتاب «زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر اصغر دادبه»پرداخته می شود که همزمان با آیین نکوداشت او در مرداد 1401 در هفت بخش: 1- زندگی نامه و آثار 2- دربارۀ استاد 3 - گفتارهای تقدیمی به استاد 4- سروده های تقدیمی به استاد 5- نمونه گفتارهای استاد 6- نمونه سروده های استاد 7 - سالشمار و تصویر فراهم و چاپ شده و به خوبی گویای زندگی پرتلاش علمی و ادبی اوست .

استاد دکتر اصغر دادبه از حافظ پژوهان و از چهره های ماندگار ادبیّات فارسی و فلسفۀ کشور است که در اسفند 1325در شهر یزد به دنیا آمد . پس فراگرفتن آموزهای تحصیلی تا سال دوم دبیرستان در یزد، برای دانش اندوزی بیشتر راهی تهران شد و کارشناسی و کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی و دکترای فلسفه، گرایش کلام اسلامی خود را همگی از دانشگاه تهران در سال های 1347، 1350 و 1359 گرفت . از سال 1353 به ترتیب به استادی فلسفه و ادبیّات فارسی در دردانشگاه های سپاهیان انقلاب ( ابوریحان بیرونی)، علامه طباطبایی و دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکزی تهران درآمد. در سال 1370با بنیانگذاری گروه فلسفه در دانشگاه علامه طباطبایی تا پایان سال 1376 مدیر گروه آن بود و در سال 1386 دورۀ کارشناسی ارشد و در سال 1393 دورۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران شمال را راه اندازی کرد. در بهمن 1385 پس از حدود 30 سال تلاش و کوشش دانشگاهی از این کار بازنشسته شد، ولی کماکان به تدریس و راهنمایی پایان نامه ها در مقطع ارشد و دکتری در دانشگاه آزاد اسلامی تا سال 1397 ادامه داد و پس از آن یک سره به پژوهش و نگارش پرداخت. او از سال 1378 تاکنون مدیر گروه ادبیّات دائرة المعارف بزرگ اسلامی است و جدای از نگارش مدخل های فراوان در زمینه های ادبیّات ، فلسفه ، کلام و رجال در دانشنامۀ جهان اسلام و نیز دائرة المعارف های بزرگ اسلامی و تشیّع ، صاحب آثار ارزنده ای در زمینۀ ادبیّات و فلسفه بوده که نامی ترین آن کلیّات فلسفه است. نیز سردبیری دو فصل نامۀ ادبی «یگانه» و «جستارهای ادبی» را بر دوش دارد. وی از سال 1396 تاکنون عضو هیئت مدیرۀ و شورای علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران است.

ایشان در سال 1381 چهرۀ ماندگار در عرصۀ ادبیّات عرفانی و فلسفۀ اسلامی در کشور شد و نخستین بار آیین نکوداشت او به پیشنهاد انجمن مردمی دوستداران کتاب یزد و همراهی بنیاد میبدی ، دانشگاه یزد و ادارۀ کلّ فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد در زمستان 1393 در دانشگاه یزد برگزار و کتابی نیز همزمان با این آیین با نام «خرد ایرانی » چاپ شد. قرار است در سال جاری کتابی دیگر با عنوان «گوهر پاک، ارج نامۀ دکتر اصغر دادبه» چاپ شود.

*******

1 - زندگی‌نامه و خدمات علمی استاد مهدی آذر یزدی، [به کوشش: حسین مسرّت] ، ویراستار: امید قنبری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ دوم،1388(چاپ نخست، 1385)، رقعی، 314 ص، مصوّر.

2 - بنگرید به: «فهرست گفتارهای دکتر دادبه در دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی»: حسین مسرّت، در کتاب خرد ایرانی (جشن‌نامۀ نکوداشت دکتر اصغر دادبه): مجید پویان، یزد: اندیشمندان یزد، 1393: 138 – 136 // یزد، یادگار تاریخ: حسین مسرّت ، تهران : یزدا، 1398، ج 2: 276-277 و نیز: «کتاب‌شناسی توصیفی آثار دکتر اصغر دادبه»: حسین مسرّت ، در کتاب خرد ایرانی، همان:143-139 // یزد، یادگار تاریخ، همان، ج 2: 278-280// آزما، س22، ش159(تیر 1400): 37-38.

3 - خرد ایرانی (جشن‌نامۀ نکوداشت دکتر اصغر دادبه): مجید پویان، یزد: اندیشمندان یزد، 1393، وزیری،254 ص، مصوّر.

4 - گوهر پاک، ارج نامۀ دکتر اصغر دادبه: علیرضا افشاری، تهران: نگارستان اندیشه،1401. (زیر چاپ).

*برگرفته از جهان کتاب، س27، ش395 (مهر وآبان 1401):32-33.

نظر دهید