پروفسور عبدالجواد فلاطوری غریب زیست و غریب مرد

1399/10/10 ۰۸:۲۷

پروفسور عبدالجواد فلاطوری غریب زیست و غریب مرد

پروفسور عبدالجواد فلاطوری ‌زاده 29 دی ماه 1304 در اصفهان از چهار سالگی به آموختن پرداخت. در كنار تحصیلات متوسطه به سال 1319ش به فراگیری علوم دینی روی آورد. مقدمات و ادبیات عرب را در اصفهان فراگرفت و از دبیرستان آلمانی- ایرانی دیپلم گرفت. در این هنرستان، آموزگاران آلمانی به تدریس سرگرم بودند و فلاطوری این‌گونه بود كه با زبان آلمانی آشنا شد.

 

محمود فاضلی: پروفسور عبدالجواد فلاطوری ‌زاده 29 دی ماه 1304 در اصفهان از چهار سالگی به آموختن پرداخت. در كنار تحصیلات متوسطه به سال 1319ش به فراگیری علوم دینی روی آورد. مقدمات و ادبیات عرب را در اصفهان فراگرفت و از دبیرستان آلمانی- ایرانی دیپلم گرفت. در این هنرستان، آموزگاران آلمانی به تدریس سرگرم بودند و فلاطوری این‌گونه بود كه با زبان آلمانی آشنا شد. وی پس از تحصیل در حوزه علمیه اصفهان و مشهد، لیسانس فلسفه را از دانشگاه تهران گرفت. او به زبان‌های آلمانی، یونانی و لاتین مسلط بود. در مشهد، فلسفه و كلام و عرفان را از حضرات آیات میرزا محمدتقی ادیب نیشابوری، حاج شیخ هادی كدكنی نیشابوری، كاظم دامغانی، شیخ محمدرضا ترابی خراسانی، حاج محمدرضا كلباسی، حجه‌الاسلام ممجد، شیخ هاشم مدرس قزوینی و میرزا احمد مدرس یزدی آموخت. وی از نوادگان حكیم ملا اسماعیل اصفهانی بود.

فقه و اصول را نزد شیخ هاشم مدرس قزوینی فرا گرفت و سپس به تهران رفت. تحصیل علوم دینی را نزد شیخ محمدتقی قمشه‌ای و آیه‌الله حاج شیخ محمدتقی شاه آبادی ادامه داد و همزمان به فراگیری رشته فلسفه در دانشكده معقول و منقول سرگرم شد. مشاعر ملاصدرا را ترجمه كرد و به عنوان پایان‌نامه ارایه داد كه به عنوان بهترین اثر علمی سال شناخته شد. شرح منظومه را نزد آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی آملی، اسفار را نزد علامه میرزا مهدی آشتیانی، عرفان و كلام را در محضر آیت‌الله حاج شیخ محمدعلی شاه آبادی و خارج فقه و اصول را در محضر آیت‌الله آملی و آیت‌الله العظمی حاج سیداحمد خوانساری دنبال كرد. فلاطوری سرانجام در سن بیست و چهارسالگی از مرحوم آیت‌الله حاج شیخ محمدرضا كلباسی اجازه اجتهاد و روایت گرفت و آقامیرزا مهدی آشتیانی به او اجازه تدریس فلسفه داد.

در مهر سال 1333ش به آلمان رفت و به آموختن فلسفه غرب، روان‌شناسی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی، شرق‌شناسی، فلسفه، حقوق و علوم، الهیات و تطبیق ادیان و مذاهب پرداخت. در سال 1341ش با ارایه پایان‌نامه فلسفه اخلاق كانت درجه دكترا گرفت و در دانشگاه كلن به تدریس فلسفه تطبیقی، حقوق، تاریخ ایران، اسلام معاصر، كلام و علوم اسلامی پرداخت. او در دانشگاه هامبورگ نیز به تدریس زبان و ادبیات فارسی پرداخت. رساله استادی او «تحول بنیادی فلسفه یونان در پرتو اندیشه اسلامی» نام داشت. پس از ارایه این رساله بود كه به عضویت شورای علمی دانشگاه كلن پذیرفته شد و كرسی اسلام‌شناسی دانشگاه كلن را برعهده گرفت.

در دانشگاه كلن به او درجه پروفسوری اعطا شد. او بنیانگذار كتابخانه شیعی در دانشگاه كلن آلمان و نیز آكادمی علوم اسلامی در این كشور است. یكی از اقدامات مهم پروفسور فلاطوری زدودن القائات و برداشت‌هایی بود كه اروپاییان نسبت به اسلام داشتند. او برای نائل شدن به این هدف طرح «پروژه اصلاح كتب درسی» در مدارس آلمان را تدوین كرد كه تصویر اسلام را به نحو مطلوب‌تری ترسیم می‌كرد. از فلاطوری بیش از 150 كتاب، مقاله و گفت‌وگو بر جای مانده است. فلاطوری در مصاحبه‌های خویش به این نكته اشاره می‌كرد كه موفقیتش در تبلیغ اسلام در غرب به این جهت بوده كه به قرآن كریم استناد می‌كرده است.

مهم‌ترین نقش مرحوم فلاطوری در اشاعه فلسفه اسلامی در اروپا به خصوص در آلمان است. تاسیس آكادمی علوم اسلامی از سال 1355 در ذهن ایشان شكل گرفت. در دانشگاه كلن كتابخانه‌ای را تاسیس كرد كه مدرسان، دانشجویان و محققان فلسفه و كلام اسلامی كل اروپا را پوشش می‌داد. این كتابخانه تخصصی منابع شیعه بود كه حدود سه هزار جلد منبع دست اول داشت. كمك ایران به كتابخانه فقط پرداخت حقوق یك یا شاید دو كارمند كتابدار قراردادی بود. كشورهای عربی، به خصوص عربستان خیلی تلاش می‌كردند تا این كتابخانه را از صورت تخصصی شیعی درآورد و به كتابخانه تخصصی اسلامی تبدیل كنند. فلاطوری در زمان حیاتش تمام قوای خویش را به كار گرفت تا كتابخانه تخصصی شیعه گسترش یابد. این آكادمی در سال 1373 به هامبورگ منتقل شد. فلاطوری در طول بیش از چهار دهه اقامت در آلمان، ده‌ها سخنرانی ایراد كرد و مقالات فراوانی در نشریات آلمانی در جهت دفاع از اسلام نگاشت. وی همواره بر این حدیث پیامبر اكرم (ص) تاكید داشت كه هركس علم را به جز در قرآن بجوید خداوند او را به گمراهی افكند. او معتقد بود: «من اگر در اروپا تبلیغ اسلام می‌كنم - كه بحمدالله مقبول افتاده - حتی یك ذره از اندیشه عقلی را در تبیین اسلام نمی‌آورم. خود قرآن بهترین بیان‌كننده اسلام است. دوری ما از قرآن اسفبار است.» او مسیر گفت‌وگوی میان ادیان را گشود و در راه مباحثات میان دینی گام‌های ماندگاری برداشت. در سال 1356 با همكاری گروهی از استادان مسلمان، آكادمی علوم اسلامی را برای گفت‌وگوی ادیان در شهر كلن پایه‌گذاری كرد. این آكادمی به ترویج اسلام در اروپا پرداخت و موفق شد مطالب كتاب‌های درسی آلمان پیرامون اسلام را تصحیح كند و آنها را از موضوعات توهین‌آمیز پاك كند، بر پژوهش‌های اسلامی دانشجویان در آلمان نظارت دقیق داشته باشد و چهره درست اسلام را به مردم آن كشور نشان می‌داد. هنگامی كه به او پیشنهاد شد به ایران بیاید و در دانشگاه‌های مشهد، شیراز و اصفهان فلسفه و جامعه شناسی تدریس كند، در پاسخ گفت: «اگر بیایم قرآن تدریس می‌كنم، نهج‌البلاغه تدریس می‌كنم.» فلاطوری یكی از اعضای شورای عالی امور عالم اسلامی دانشگاه الازهر نیز به شمار می‌رفت. فلاطوری در 9 دی 1375 بدرود حیات گفت، پیكرش را از آلمان به ایران منتقل و در جوار استادش حاج رحیم ارباب در تخت فولاد اصفهان به خاك سپردند.

منبع: روزنامه اعتماد

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: