میراث ناملموس بشری دررساندن انسان به صلح پایدار نقش آفرین است

1398/2/22 ۱۳:۲۰

مدیرکل دفتر همکاری‌های علمی و بین‌الملل بنیاد ایران‌شناسی گفت: میراث ناملموس، به اعتبار پشتوانه‌ای که در تفکر و اندیشه جوامع در ایجاد وفاق اجتماعی داشته، در مسیر رساندن آن‌ها به توسعه و صلح پایدار نقش آفرین است.

مدیرکل دفتر همکاری‌های علمی و بین‌الملل بنیاد ایران‌شناسی گفت: میراث ناملموس، به اعتبار پشتوانه‌ای که در تفکر و اندیشه جوامع در ایجاد وفاق اجتماعی داشته، در مسیر رساندن آن‌ها به توسعه و صلح پایدار نقش آفرین است.

به گزارش عصر شنبه گروه فرهنگی ایرنا از میراث آریا، آتوسا مومنی این مطلب را در نشست «هم اندیشی میراث ناملموس» مطرح کرد.

وی با اشاره به این که قدرت نرم میراث فرهنگی ناملموس در حفظ هویت فرهنگی و گسترش وفاق اجتماعی در عرصه ملی و بین المللی گفت: میراث فرهنگی ناملموس که از ظرفیت های بی بدیل و به اعتباری از ارکان جوامع صاحب هویت امروز برای رسیدن به توسعه پایدار برشمرده می شود، همانا روح و تولدگاه میراث فرهنگی ملموس تاریخی است.

مومنی افزود: به بیانی صور مواریث تاریخی ما از نوع منقول و غیرمنقول، مولود میراث ناملموسی هستندکه به پشتوانه تفکر روحانی انسان از دیرباز، با انتقال بین نسلی و مبتنی بر نیاز انسان، حیات خود را ادامه داده و در دنیای امروز رخ نمون ساخته اند.

او گفت: آنچه که امروز به عنوان میراث ناملموس بشری ستاره دار شده و در جهان دارای هویت است، به قید امتیازش نسبت به پدیده ای دیگر از مقوله خود، دارای این ارزش هویتی نشده بلکه به اعتبار خاستگاه فرهنگی و پشتوانه ای که در تفکر و اندیشه جوامع در ایجاد وفاق اجتماعی داشته و در تقویت پیوند انسان مدارانه اقوام مؤثربوده و در مسیر رساندن آنها به توسعه و صلح پایدار نقش آفریده است، دارای ارزش برجسته مانایی وماندگاری شده است.

مومنی اظهار کرد: انسان ها در میان باورهایی که زندگی خود را بر آن بنیان نهاده اند، غوطه ورند و همواره امور خود را با آن ارزش ها همراه کرده و تطبیق می دهند و زمانیکه در فرامرزهای زندگیشان مشابهت ها و قرابت ارزش ها ی معنوی خود را همچون پاره ای از تن می یابند، وفاق اجتماعی در جامعه بشری با استحکامی شگفت انگیز رقم خورده و انسان در مسیر توسعه پایدار و صلح، هدایت می شود.

**کنوانسیون پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس

عضو هیات علمی پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در این نشست پیرامون میراث فرهنگی ناملموس و چند سند فرهنگی یونسکو که منجر به تدوین کنوانسیون سال 2003 یونسکو با عنوان کنوانسیون پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس شد مطالبی را مطرح کرد.

بهروز وجدانی در ادامه به نام و محتوای تمام پرونده های 13 گانه میراث فرهنگی ناملموس که ایران به یونسکو ارایه و به ثبت رسانده اشاره کرد و در ارتباط با موضوع میراث فرهنگی ناملموس از قبیل تنوع فرهنگی، توسعه پایدار، میراث فرهنگی ملموس و ....نیز سخنانی را مطرح کرد.

**هویت‌سازی از طریق میراث فرهنگی

کارشناس حوزه میراث ناملموس مرکز مطالعات منطقه ای پاسداری از میراث ناملموس غرب آسیا زیر نظر یونسکو به بیان مواردی در خصوص دپیلماسی فرهنگی و میراث فرهنگی ناملموس پرداخت و گفت: به گفته کیلفورد گیرتز (Clifford Geertz) «فرهنگ یک زینت برای وجود انسان نیست بلکه شرایط جوهری برای وجود اوست و هیچ چیز در طبیعت بشری و جامعه‌ بشری مستقل و مجزا از فرهنگ نیست.

شروین گودرزی با بیان اینکه اگر این تعریف یکی از تعریف‌های مهم از «فرهنگ» باشد، بنابراین انسان بی‌فرهنگ معنا نداردو «فرهنگ» هویت‌بخش‌ترین عنصر انسان است افزود: حال آنکه تعریف «اوارد برنت تیلور» از فرهنگ عملاً همان تعریفی ‌است که نویسندگان کنوانسیون پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس از «میراث فرهنگی ناملموس» بدست داده‌اند.

این کارشناس تصریح کرد: حال با پیوستن حدود 180 کشور از جمله ایران به این کنوانسیون موضوع دیپلماسی فرهنگی، بازسازی بخشی از هویت فراموش شده و حتی هویت‌سازی از طریق میراث فرهنگی بویژه از طریق میراث فرهنگی ناملموس به یکی از چالش‌های جدی در عرصه‌ بین‌المللی شده است.

میراث فرهنگی ناملموس به تولیدات و فرایندهای فرهنگی گفته می‌شود که با گذشت زمان و از نسل‌های پیشین باقی مانده‌اند. بخشی از دارایی‌های فرهنگی، محصولاتی ملموس مانند ساختمان‌ها یا کارهای هنری هستند. با این حال بخش‌های زیادی از فرهنگ به‌شکل ناملموس است مانند ترانه، موسیقی، رقص، درام، توانمندی، آشپزی، هنر صنایع دستی و جشنواره‌های گوناگون. اینها شکل‌هایی از فرهنگ به‌شمار می‌روند که که قابل ثبت و ضبط هستند ولی ملموس نبوده و قابلیت ذخیره در محل فیزیکی مانند موزه را ندارند ولی از طریق ابزارها و وسایلی که در آن‌ها به‌کار رفته‌اند قابل تجربه‌کردن هستند. این وسایل فرهنگی توسط سازمان ملل متحد گنجینه‌های بشری نامیده شده‌است.

میراث فرهنگی ناملموس توسط یونسکو به عنوان همتای میراث جهانی یونسکو ترویج می‌شود و تمرکز عمده آن بر جنبه‌های ناملموس فرهنگ است. یونسکو در سال ۲۰۰۱ با انجام تحقیقی در میان کشورها و سازمان‌های مردم‌نهاد تلاش کرد تا توافق آنان برای ارائه تعریفی از میراث ناملموس و بستن پیمان‌نامه‌ای در این زمینه را به دست آورد که نتیجه آن کنوانسیون پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس بود که در سال ۲۰۰۳ به تصویب رسید.

منبع: ایرنا