1397/6/25 ۱۱:۱۱
در اواخر سده سوم هجری، متون عرفان و تصوف اسلامی شاهد آفرینشِ بن‌مایه مشهوری به نام «شمع و پروانه» با مضمون «سوختن» و «ایثار» بود که به تدریج در دیوان شعرای صوفی به کار رفت و در فرهنگ و ادبیات ایران تا دوره‌ی معاصر، گسترش کم‌نظیری یافت و کلیشه شد. نظریه‌هایی درخصوص منشأ مضمون «سوختن» ارائه شده است
هادی وکیلی ، پیمان ابوالبشری، علی ناظمیان فرد
چکیده: در اواخر سده سوم هجری، متون عرفان و تصوف اسلامی شاهد آفرینشِ بن‌مایه مشهوری به نام «شمع و پروانه» با مضمون «سوختن» و «ایثار» بود که به تدریج در دیوان شعرای صوفی به کار رفت و در فرهنگ و ادبیات ایران تا دوره‌ی معاصر، گسترش کم‌نظیری یافت و کلیشه شد. نظریه‌هایی درخصوص منشأ مضمون «سوختن» ارائه شده است، اما به‌نظر می‌رسد با توجه به اینکه سوختنِ «انسانِ کامل» در باورها و مناسک مسلمانان و همچنین ادیان ایران باستان جایگاهی ندارد، باید آن را با توجه به جغرافیای مشترک خراسان بزرگ با سرزمین‌های شرقی، نقش جاده ابریشم و هم‌نشینی معناییِ سنت سوختن انسان کامل در ادیان هندوبودایی و بن‌مایه‌های شمع و پروانه در اشعار صوفی ـ شاعران به گفتمان فکری دیگری گره زد. هدف این مقاله تعیین امکان میزان تأثیرگذاری مناسک هندوـ بودایی و انتقال و استحاله مضمون «سوختن» در گفتمان تصوف اسلامی، درقالب بن‌مایه نمادین شمع و پروانه است.
دریافت مقاله
منبع: فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی ۱۳۹۵، دوره ۸، شماره 29
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید