لزوم دیجیتالی شدن نسخ خطی کتابخانه ملی / اکبر ایرانی

1396/12/7 ۰۸:۰۳

زیرساخت‌های سیاسی و اقتصادی کشور در استحکام پایه‌های مسائل فرهنگی است و یکی ازاین مسائل، توجه به ترویج پژوهش و کمک به نشر آثار درجه اول و ارزشمند است.

کتابخانه ملی ایران در طول سال‌ها پناهی برای اهالی تحقیق، کتاب و پژوهش بوده و هست و از این لحاظ می‌توان رتبه خوبی را به لحاظ تأثیرگذاری به آن اختصاص داد. البته نمونه‌های دیگری را شاید بتوان در کتابخانه‌های خصوصی کشور یافت اما این مجموعه در میان کتابخانه‌های دولتی کشور تاکنون بسیار موفق عمل کرده است. بنای جدیدی که طی سالیان اخیر برای کتابخانه ملی ساخته شد، اهمیت توجه به فرهنگ را دوچندان کرده است و همین‌طور جایگاهی را برای اهالی فرهنگ بنا کرده تا آنها در مکانی درخور به‌ تبادل اطلاعات با یکدیگر بپردازند که در این خصوص نقش مدیران این مجموعه در اعتلای روزافزون این مکان غیرقابل انکار است. بخش اسناد از نگاه من غنی‌ترین قسمت کتابخانه ملی است. البته بخش‌های دیگر مانند مرکز ایران شناسی، موزه و تاریخ شفاهی که اخیراً به کتابخانه اضافه شده است به جایگاه این سازمان تعالی بخشیده است. دیجیتالی شدن قسمت نسخ خطی را باید در اولویت فعالیت‌های این نهاد فرهنگی دانست. یکی از نیازهای مبرم پژوهشگران حوزه نسخ خطی دسترسی آسان، رایگان و آنلاین به این بخش است. به‌علاوه باید توجه بیشتری به نسخه‌هایی که هنوز فهرست نشده‌اند شود و تصاویر آنها به شکل آنلاین در اختیار محققان قرار گیرد. بخش کتاب‌شناسی و مرجع‌شناسی باید غنی‌تر از زمان کنونی باشد و به نظر می‌رسد برای رفع نیاز پژوهشگران به برخی از کتاب‌ها، در پالایش این کتابخانه بهتر است کتاب‌هایی که مرجعیت ندارند از آن خارج و کتاب‌هایی که جنبه رفرنس دارند به کتابخانه اضافه شود. در طول 2 سال اخیر بخش نسخ خطی پیشرفت‌های خوبی داشته است. به‌عنوان نمونه نسخ‌ خطی ارزشمند از کشور خارج نشده و به دست نسخه‌شناسان توانمند کتابخانه ملی خریداری و فهرست شده و در اختیار محققان قرار گرفته است.

شکی نیست که زیرساخت‌های سیاسی و اقتصادی کشور در استحکام پایه‌های مسائل فرهنگی است. یکی ازاین مسائل توجه به ترویج پژوهش و کمک به نشر آثار درجه یک و ارزشمند که برای پژوهشگران نیاز است و طبیعتاً هرچه منابع علمی موجود در دنیا به‌صورت سریع در اختیار کتابخانه قرار گیرد این مجموعه نیز خواهد توانست آن را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد و از طرفی زمینه پژوهش‌های جدی رونق بیشتری خواهد گرفت.

این موضوعات از مواردی است که کتابخانه ملی می‌تواند سازو کارهایی را برای آن فراهم کند تا افرادی نتوانند با برداشت از آثار دیگران، اثری را با نام خود چاپ کنند. این موضوع از جمله آسیب‌هایی است که جامعه فرهنگی ما از آن رنج می‌برد. بنابراین اگر زیرساخت‌های فرهنگی تقویت و قفسه‌های کتابخانه بهتر شود می‌توان امیدوار بود که کتابخانه به اهداف خود دست پیدا خواهد کرد.