گزارش کارگاه نسخه‌شناسی شاهنامه در یزد و کرمان

1396/2/26 ۱۰:۴۸

به همت بنیاد فردوسی توس و کانون فردوسی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی با همکاری بنیاد فردوسی یزد و کرمان، گروه ادبیات فارسی دانشگاه یزد و جهاد دانشگاهی کرمان نخستین و دومین کارگاه نسخه‌شناسی شاهنامه در دانشگاه یزد در تاریخ 21/ 2/ 96 و جهاد دانشگاهی کرمان در تاریخ 23/ 2/ 96 برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی و سایر علاقه‌مندان برگزار شد.

دبا: به همت بنیاد فردوسی توس و کانون فردوسی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی با همکاری بنیاد فردوسی یزد و کرمان، گروه ادبیات فارسی دانشگاه یزد و جهاد دانشگاهی کرمان نخستین و دومین کارگاه نسخه‌شناسی شاهنامه در دانشگاه یزد در تاریخ 21/ 2/ 96 و جهاد دانشگاهی کرمان در تاریخ 23/ 2/ 96 برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی و سایر علاقه‌مندان برگزار شد.

این دو کارگاه با حضور دکتر آرش اکبری مفاخر (معاون کانون فردوسی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی و استاد بنیاد فردوسی توس) برگزار گردید. در آغاز هر کارگاه آقای مفاخر به بررسی شیوۀ سنتی تصحیح و نقش گذشتگان در این امر پرداخت. وی حمدالله مستوفی را به عنوان نخستین مصحح شاهنامه در سالهای 716-720 ق معرفی کرد که با توجه به 50 دستنویس شاهنامه به این کار پرداخته‌است. تلاش دیگر را شاهنامۀ بایسنقری در سال 832 ق دانست که هدف این دو شاهنامه نزدیک‌شدن به عدد 000’60 بیت بوده‌است.

وی در ادامه به بررسی چاپهای شاهنامه و نقد و بررسی شیوۀ تصحیح 3 چاپ معروف یعنی چاپهای مول، مسکو و خالقی مطلق پرداخت. در ادامه به معرفی، بررسی و نمایش 50 نسخۀ اصلی شاهنامه پرداخته‌شد که برخی از این نسخه‌ها عبارت بودند از: فلورانس 614 ق، لندن 675 ق، سن‌ژوزف سده 7-8 ق، توپقاپوسرای 731 ق، قاهره 741 ق، کراچی 752 ق، لندن 891 ق و... .

گفتنی است که در دومین کارگاه آقایان دکتر قدمعلی سرامی و دکتر ابوالفضل خطیبی نیز حضور داشتند و هر یک از ایشان به بیان دیدگاههای خود دربارۀ تصحیح انتقادی، ملحقات شاهنامه و مباحث مربوط به شاهنامه‌پژوهی پرداختند.

آقای سرامی درباره قطعات الحاقی شاهنامه بیان کردند که اگرچه این داستانها سروده فردوسی نیستند اما از ارزشهای اساطیری و حماسی ویژه‌ای برخوردارند و نیازمند تصحیح و چاپ علمی هستند.

آقای خطیبی نیز به بیان ۷ سال تجربه همکاری خود با دکتر خالقی مطلق پرداختند و توضیحاتی درباره ویرایش دوم شاهنامه خالقی مطلق بیان کردند. مطلب دیگر وی به بررسی نقش نسخه‌های نویافته ازجمله دستنویس سن‌ژوزف در تصحیح شاهنامه اختصاص داشت.