ارسطو

1395/9/21 ۰۹:۳۰

محمود فاضلی: کتاب «ارسطو» نوشته آلفرد ادوارد تیلور ، ترجمه حسن فتحی که از سوی انتشارات حکمت منشتر شده است شامل پنج فصل با عناوین «زندگی و آثار»، «طبقه بندی علوم: روش علمی»، «فلسفه اولی»، «طبیعیات» و «فلسفه عملی» است. «ارسطو» از آخرین نوشته‌های تیلور نویسنده کتاب پرآوازه «افلاطون» است.

محمود فاضلی: کتاب «ارسطو» نوشته آلفرد ادوارد تیلور ، ترجمه حسن فتحی که از سوی انتشارات حکمت منشتر شده است شامل پنج فصل با عناوین «زندگی و آثار»، «طبقه بندی علوم: روش علمی»، «فلسفه اولی»، «طبیعیات» و «فلسفه عملی» است. «ارسطو» از آخرین نوشته‌های تیلور  نویسنده کتاب پرآوازه «افلاطون» است. تیلور در این کتاب 199 صفحه‌ای از یک سو ارسطوی اصیل و خالص را با بیانی استوار و موجز معرفی می‌کند و از سوی دیگر وامداری بنیادی ارسطو به افلاطون و بلکه ناتوانی وی از خارج شدن از سیطره نظام افلاطونی را در مواردی مورد بررسی قرار می‌دهد.

آلفرد ادوارد تیلور  (1869 ــ 1945 م.) در انگلستان دیده به جهان گشود و در نیوکالج آکسفورد تحصیل کرد. او در دانشگاه‌های مختلف و در موضوعات گوناگون به مدت پنجاه سال (تا 1941) به تدریس پرداخت. در عین حال که مرجعیت او در فلسفه یونانی مورد اذعان همگان است، در مباحث جدید مربوط به اخلاق و ما‌بعد‌الطبیعه و فلسفه دین نیز صاحب‌نظر است. به عنوان ایده‌آلیست نوهگلی و سپس ایده‌آلیست تمام عیار در نیمه نخست قرن بیستم نقش انکارناپذیری در جهان انگلیسی ‌زبان (که گرایش‌های ضد ایده‌آلیستی در آن رونق یافته بود) ایفا کرد. از جمله مزایای کتاب «ارسطو» تیلور این است که به قلم یک افلاطون‌شناس بزرگ نوشته شده است و بر همین اساس می‌توان داوری‌های او درباره نسبت میان افلاطون و ارسطو را ارزشمند دانست.

ارسطو در سال 384 پيش از ميلاد در شهر استاگيرا واقع در (استان) مقدونيه یونان كه در 300 كيلومتری شمال آتن قرار دارد، به دنيا آمد. ارسطو در جوانی برای تحصيل در آكادمی افلاطون، راهی آتن شد. وی پس از مرگ افلاطون، آكادمی را ترك نموده، به آسيای صغير رفت و در آنجا با  دختر يك خانواده ثروتمند و پر نفوذ ازدواج كرد. بعد از مدت کوتاهی، فيليپ پادشاه مقدونيه، ارسطو را برای آموزش فرزندش اسكندر به دربار خود دعوت نمود. زمانی كه اسكندر 13 ساله بود، ارسطو شروع به تربيت وی كرد و حدود 12 سال به اين كار مشغول بود، پس از آن به آتن رفت و مدرسه خود را با نام «لوكيون» بنا نهاد. برخلاف آكادمی افلاطون كه در آن بيشترين تاكيد بر رياضيات، سياست و فلسفه نظری بود، در لوكيون به پژوهش‌هايی در مورد زيست شناسی، روان شناسی، اخلاق، هنر و شعر نيز پرداخته می‌شد. در اين مقطع زمانی، ارسطو از حمايت‌های همه جانبه و فراوان اسكندر برخوردار بوده است.

با مرگ اسكندر در سال 323 پ. م، آتنی‌ها برعليه حكومت مقدونی شورش كردند. ارسطو نيز از اثرات اين شورش در امان نماند. در اين زمان، يكی از روحانيون آتن برعليه ارسطو شكايت كرد كه او منكر تاثير «صدقه و قربانی» است. بدين ترتيب، ارسطو مجبور به فرار از آتن  گرديد تا مانع جنايت دوم آتنيان برضد فلسفه شود و يك سال بعد از اين واقعه، در سن 63 سالگی درگذشت. بيشتر آثار به جا مانده از ارسطو، كتب مدون گردآوری شده توسط خود او نيست؛ بلكه جزوات درسی است كه شاگردان وی تهيه كرده‌اند. سبك نوشتن او برخلاف افلاطون، فاقد آراستگی‌های ادبی است. آثار ارسطو تمام علوم يونان باستان به غير از رياضيات را شامل می‌شود. وی برخی از شاخه‌های علوم را، تقريباً برای اولين بار در تاريخ بشر، به شكلی جدی و مدون مورد توجه و بررسی قرار داده است.

با دقت در تمام فعاليت‌های ارسطو، اشتياق عجيب وی به مشاهده‌گری دنيا و تفسير آن مشاهدات آشكار می‌گردد. ارسطو بر خلاف استادش، ترجيح می‌داد با نوعی واقع گرايی، خوب ببيند و سپس مشاهداتش را با وضع قوانين دقيقی مورد بررسی قرار دهد. او با جرأت تمام، اين گونه مشاهدات و تفسير آن بر اساس قوانين مشخص را به تمام شاخه‌های علم تعميم می‌داد. از اين رو، هنگام مطالعه ارسطو با نجوم ارسطو، زيست شناسی ارسطو، روانشناسی ارسطو، سياست ارسطو و..... مواجه می‌شويم.

مهم‌ترين موضوعی كه هنگام مطالعه ارسطو با آن مواجه می‌شويم، نه فقط  مشاهدات او، بلكه شيوه تفسير و استنتاجی است كه او برای اين مشاهدات و در مجموع، برای تفكر وضع كرده است. ارسطو تمام علوم را در دايره فلسفه می‌داند. او دانش بشری را به سه بخش فلسفه نظری، فلسفه عملی و فلسفه ادبی تقسيم می‌كند. فلسفه ادبی شامل مواردی همچون شعر، ادبيات، سخنرانی و نظاير آن است. فلسفه عملی نیز دربرگيرنده مواردی نظير اخلاق، سياست و اقتصاد می‌باشد.