برگ بی برگی

1393/4/15 ۰۷:۵۷

پروفسور رضا از بزرگترین دانشمندان فارسی زبان است که به جهان علم و دانش، در باختر و خاور، خدمات مهم و با ارزشی نموده است. کتاب برگ بی برگی ایشان، در پنج دفتر و در 452 صفحه انتشار یافته است. بخش اول، با عنوان «از دفتر خاطرات» یاد روزگار نوجوانی استاد است. سخن با آب و روشنایی و کتاب آغاز می‌شود، که در آن روزگار چگونه بود، و از دلبستگی فارغ التحصیلان به دانشگاههای خارج و امکانات و فرصت‌های میسر، می خوانیم.

دبا / محمود فاضلی: پروفسور رضا از بزرگترین دانشمندان فارسی زبان است که به جهان علم و دانش، در باختر و خاور، خدمات  مهم و با ارزشی نموده است. کتاب برگ بی برگی ایشان، در پنج دفتر و در 452 صفحه انتشار یافته است. بخش اول، با عنوان «از دفتر خاطرات» یاد روزگار نوجوانی استاد است. سخن با آب و روشنایی و کتاب آغاز می‌شود، که در آن  روزگار چگونه بود، و از دلبستگی فارغ التحصیلان به دانشگاههای خارج و امکانات و فرصت‌های میسر، می خوانیم.

بخش دوم، نامه‌ای از کشتی نام گرفته است. این کشتی دانش پژوه جوان را به سفر دانشی و دانشجویی می‌برد. این نامه که از دل اقیانوس کبیر، در سوم مهر 1323/  سپتامبر 1944به دوستش فرستاده است، بینش ژرف و تحلیل دقیق علمی او را نشان می‌دهد. «...در نقطه‌ای از اقیانوس کبیر هستم که هرگز خواب آن را هم نمی‌دیدم. من که از جاده‌های خاکی رشت و تهران پا فراتر ننهاده بودم، اکنون، هزاران فرسنگ دور از آن خطّۀ آرام، در بحبوحۀ جنگ، در دل اقیانوسی بیکران فرومانده‌ام و اختیاری از خود ندارم، ولی روشن است که ناخدا می‌کوشد تا کشتی را از دید هواپیماها و زیردریایی‌های دشمن پنهان دارد.

وی در بخش دیگری از خاطرات خود می‌نویسد:«می‌گویند بالزاک نویسندۀ معروف فرانسوی، در نوشته‌های خود روحیه و اخلاق اشخاص مختلف کشورش را به قدری خوب تشریح کرده است که  اگر ملت فرانسه به کلی از بین برود، تنها  از روی نوشته‌های بالزاک می‌توان به روحیات فرانسوی‌ها پی برد و تمدن فرانسه را باز آفرید. خیال می‌کنم کشتی ما که یکی از شاهکارهای صنعت قرن بیستم است، واقعاً نمونۀ کوچکی از تمدن امروزی باشد.... اگر این کشتی را مثلاً به یکی از دانشمندان کره مریخ نشان بدهند، او زود می‌تواند بفهمد که مردم کرۀ زمین در کدام مرحله از تمدن سیر می‌کنند....».

عنوان بخش سوم، « خاطره‌ای از نمایندگی ایران در نیویورک» نام دارد. در این بخش خواننده را  به مطالب مربوط به سیاست و دیپلماسی و روابط بین‌الملل فرا می‌خواند، اما با دلبستگی ایشان به فرهنگ و ادب، عجیب نیست که این بخش بیش از هر بخش دیگر، فرهنگی-ادبی می‌شود.  ماجرا از این قرار است که سرکنسول ایران دانش پژوه جوان را به نهار دعوت می‌کند و در گپ و سخن آن روز سرکنسول، غزلی از یک سخنور گمنام به نام حکمی می‌خواند. دانش پژوه جوان خبر دارد که کنسول چند روز پیش بر رئیس خویش که همین سرکنسول و میزبان باشد، گستاخی و ستمی، روا داشته است، ولی از ماجرا سخنی به میان نمی‌آید. میزبان نمی‌داند که مهمان می‌داند و مهمان که تغافل می‌نماید، نزد خویش غزل را با آن گستاخی یا ستم پیوند می‌دهد. استاد تقریباً تمام این فصل را به تحلیل عرفانی و اجتماعی این غزل اختصاص می‌دهد.

پروفسور فضل الله رضا یکی از برجسته ترین دانشمندان ایرانی است که با در دست داشتن دکترای الکترونیک از دانشگاه پلی تکنیک نیویورک (1950) و تدریس در مهم‌ترین دانشگاه‌های جهان همچون؛ ام آی تی، سوربن، پلی تکنیک زوریخ، سیراکیوز، کلرادو، مک گیل و... و به انجام رساندن تحقیقاتی کم نظیر درباره نظریه اطلاعات (Information Theory)، نظریه سیستم‌ها و شبکه‌های مخابراتی و نوشتن مقاله‌هایی علمی که به زبان‌های فرانسوی، روسی، اسپانیایی و... ترجمه شده و دانش پژوهان را در سراسر جهان بهره‌مند ساخته است. او که ایرانی بودنِ خود را به میراث فرهنگی و ادبی سرزمین‌اش پیوند زده و نه قدرت‌های سیاسی، و زندگی خود را به سیر تاریخ فرهنگی ایران متصل کرده با نگاه محققانه‌اش به مفاهیم ارجمند، مداراجویانه و انسانیِ موجود در ادبیات ریشه دار ایران توانسته آثار ارزشمندی را پدید آورد.

برگ بی برگی

پرفسور فضل الله رضا

انتشارات : اطلاعات

ویرایش سوم: 1391

قیمت: 10 هزار تومان