کتاب «قیام گوهرشاد»

1395/4/22 ۱۲:۳۰

از مرکز اسناد انقلاب اسلامی، «قیام گوهرشاد» را می توان شرح یکی از وقایع مهم تاریخ ایران در دوران رضاشاه دانست که برخی محققان آن را «بزرگترین جنایت عصر پهلوی اول» نامیده اند.

 از مرکز اسناد انقلاب اسلامی، «قیام گوهرشاد» را می توان شرح یکی از وقایع مهم تاریخ ایران در دوران رضاشاه دانست که برخی محققان آن را «بزرگترین جنایت عصر پهلوی اول» نامیده اند.
نویسنده کتاب درمقدمه آورده است: نیروهای مذهبی به رهبری روحانیت درتحولات و حوادث مختلف تاریخ معاصر ایران نقش پیشتاز و مهمی داشتند، با این حال، شرح آن تکاپوها از سوی جریان های مختلف تاریخ نگاری روشنفکری مغفول واقع شده است.
براساس این گزارش، تاریخ نگاران وابسته به جریان های سیاسی راست یا چپ نقش ناچیزی به روحانیون قائل شده و کوشیده اند با پرنویسی و بزرگنمایی درباره فعالیت خود از کم کاری نیروهای مذهبی در نگارش تاریخ فعالیت های سیاسی آنها بهره برده و نقش رهبران مذهبی را در مبارزه با استعمار خارجی و استبداد داخلی در حاشیه قرار دهند.
نویسنده کتاب قیام گوهرشاد آورده است که رضاشاه پس از آشنایی با مظاهر دنیای مدرن در سودای غربی کردن ایران بود که با تقلید از همتای خود مصطفی کمال پاشا معروف به آتاتورک در ترکیه کوشید با ضرب و زور دستگاه پلیسی خود فرهنگ غربی را جایگزین فرهنگ اسلامی ایرانی کند. لذا رضاشاه به جنگ با تمامی مظاهر اسلامی کمربست و با ممنوع کردن عزاداری بر امام حسین (ع)، ترویج فساد و فحشا در جامعه، حبس و تبعید وعاظ و علما، اجباری نمودن کلاه پهلوی و سپس شاپو و در نهایت کشف حجاب کوشید تا به زعم خود ضربه ای اساسی به فرهنگ اسلامی و سنتی ملت ایران وارد کند.
قیام گوهرشاد که در اعتراض به روند دین زدایی رضاشاه در سال 1319 در مشهد مقدس به وقوع پیوست، عکس العمل طبیعی مردم به اقدامات ضد دین حکومت پهلوی بود که به دست دژخیمان سرکوب شد و هزاران تن از مردم متدین به شهادت رسیدند.
همچنین این اثر توضیح می دهد که پس از سرکوب قیام همواره بیم آن بود که یاد و خاطره های آن از اذهان زدوده شود و البته حکومت رضاشاه نیزبا سختگیریهای مختلف به اشخاص برجسته حاضر در قیام و اعدام و تبعید برخی دیگر از آنها در محو خاطره آن کوشید.
نویسنده درادامه یادآورشده که با فروپاشی حکومت رضاشاه در پی حوادث شهریور 1320 به صورت مختصر و در بغض و عناد با اقدامات رژیم رضاشاهی برخی از روزنامه های آن دوره به قیام مسجد گوهرشاد پرداختند، ولی با کودتای 28 مرداد 1332 و قبضه شدن قدرت توسط محمدرضاشاه، تا پیروزی انقلاب اسلامی مطلب چندانی درباره آن نوشته نشد.
همچنین این کتاب در دو قسمت آن به شرح و تحلیل وقایع و اتفاقات دوره رضاشاه و بخش دوم به گفت وگو با شخصیت های دینی و مذهبی پرداخته است.
بخش نخست به عناوین مهمی چون قرارداد 1919 و هدف استعمار انگلیس، شیخ محمدتقی بافقی رودرروی دیکتاتور، حمله به فرهنگ ملی - اسلامی و آغاز استعمار فرهنگی، حجاب زدایی پیش درآمد اسارت زن، اظهارات مدیرکارخانه بدر، بازداشت روحانیون، بهلول و نهضت خونین گوهرشاد و نگرش روشنفکران به قیام پرداخته است.
بخش دوم این اثر به گفت وگو با حجج الاسلام علی محمد نجات، میرمحمدحسین حسینی اصفهانی، آیت الله حسن شیرازی امام جمعه مشهد مقدس، فرزند آیت الله آقازاده و فرزند آیت الله شیخ عباسعلی محقق واعظ خراسانی، آیت الله مروارید، شیخ غلامحسین مصباح الهدی، شیخ علی اکبر مدقق خراسانی رحمه الله علیه و همچنین گفت وگو با مهدی عبدخدایی اشاره دارد.
شایان ذکراست: کتاب «قیام گوهرشاد» نوشته سینا واحد در زمستان 1393 با شمارگان 1000 جلد و 328 صفحه به چاپ رسیده است.
علاقه مندان و دوستداران می توانند برای تهیه این اثر به آدرس: خیابان انقلاب، خیابان 12فروردین، بعد از خیابان شهدای ژاندارمری، نبش مجتمع ناشران به شماره تلفن:66961536 و یا به آدرس اینترنتی irdc.ir مراجعه نمایند.

منبع: ایرنا