1395/3/30 ۰۸:۱۲
مجله علمی جست‌وجوگر (seeker) در مقاله‌ای با عنوان آیا هرکسی می‌تواند نابغه باشد؟ با طرح موضوع اخیر استیون هاوکینگ، فیزیکدان نظری مشهور، مبنی‌بر اینکه انسان‌های عادی هم می‌توانند نابغه باشند به نقد این موضوع از زبان روانشناسان پرداخته است و با برشمردن ویژگی‌های خاص نوابغ که طی یک‌سری مطالعات به دست آمده است، راز تفاوت آنها را برملا می‌کند.
نگاهی به ویژگی‌های خاصی که از انسان‌ها نابغه می‌سازد زهرا سلیمانی‌اقدم : مجله علمی جست‌وجوگر (seeker) در مقاله‌ای با عنوان آیا هرکسی می‌تواند نابغه باشد؟ با طرح موضوع اخیر استیون هاوکینگ، فیزیکدان نظری مشهور، مبنی‌بر اینکه انسان‌های عادی هم می‌توانند نابغه باشند به نقد این موضوع از زبان روانشناسان پرداخته است و با برشمردن ویژگی‌های خاص نوابغ که طی یک‌سری مطالعات به دست آمده است، راز تفاوت آنها را برملا می‌کند.
نابغه کیست؟ شاید برای ورزشکاران نابغه کسی باشد که در المپیک مدال می‌آورد. شاید در رشته‌های نمایشی کسی نابغه باشد که بتواند جوایز امی، اسکار، گرمی و تونی را ببرد. برای «منسا»، جامعه منحصربه‌فرد بین‌المللی تشکیل‌شده از اعضایی با هوش بسیار بالا کسانی نابغه محسوب می‌شوند که ضریب هوشی آنها بالای 98 درصد باشد یا در آزمون‌های استاندارد هوشی بتوانند امتیازات یک نابغه را کسب کنند. رایج‌ترین تعاریف از کلمه «نابغه» به خطوط رویکرد «منسا» محدود می‌شود، یعنی افرادی با هوش استثنایی.
ممکن است همه ما نابغه باشیم؟ در سری جدید برنامه‌ای علمی با عنوان «نابغه»، استیون هاوکینگ ایده‌ای را در معرض آزمایش قرار می‌دهد، ایده‌ای که معتقد است هرکسی می‌تواند مانند نوابغ بیندیشد. او با طرح پرسش‌های بزرگ و سختی نظیر اینکه «آیا ما می‌توانیم از طریق زمان سفر کنیم؟» آن هم از افرادی با هوش متوسط درصدد یافتن اطلاعات و کشف ویژگی‌های قدرت ذهن انسان است. این کار هاوکینگ فقط یک نمایش سرگرم‌کننده است که سعی می‌کند پی ببرد اگر مردم عادی به اندازه کافی باهوش باشند می‌توانند مشابه بزرگ‌ترین مغزهایی که تا حالا وجود داشته‌اند، فکر کنند. هاوکینگ معتقد است: «اگر خوش‌بین باشیم، باید بگویم که من فکر می‌کنم آنها می‌توانند.»
نوابغ چگونه به وجود می‌آیند؟ خوش‌بینی را کنار بگذاریم. پاسخ‌دادن به سوالات در حد و سطح نوابغ، از فرد یک نابغه نمی‌سازد. دست‌کم این چیزی است که فرانک لولیس روانشناس می‌گوید. لولیس، مدیر نظارت آزمون برای انجمن منسا در آمریکاست. لولیس می‌گوید: «نوابغ سوال می‌پرسند. آنها جواب را نمی‌دانند اما سوالات بسیاری دارند و حس کنجکاوی‌شان آنها را به سمت رشته‌هایشان سوق می‌دهد. آنها افرادی هستند که ظرفیت برای تحقیقات در سطوح بالا را دارند و برای دنبال‌کردن سطح بالایی از درک و فهم کنجکاو هستند، همچنین آنها توانایی بالایی برای انتقال آنچه می‌فهمند و درک می‌کنند، به ما دارند.» از نظر انجمن منسا شما باید برای نابغه‌بودن هم از لحاظ آماری و هم از لحاظ کیفی واجد‌شرایط باشید، آن هم با ضریب هوشی بالغ بر 98 درصد. با این حال لولیس معتقد است آزمون‌های هوش به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که درخشان‌ترین متفکران را نیز از لیست نوابغ به راحتی حذف می‌کنند. لولیس توضیح می‌دهد روشی که در آن با در کنار هم قرار‌دادن آیتم‌های مختلف می‌خواهند نوابغ را امتحان کنند، آن هم زمانی که شما پاسخ صحیح را از قبل می‌دانید شیوه درستی نیست. چون شما سوالی را طراحی کرده‌اید که جواب آن را می‌دانید. اما شیوه ذهنی و استعداد نوابغ این‌گونه عمل نمی‌کند.
نبوغ علمی منقرض شده است؟ احتمالا نابغه‌ای مثل آلبرت انیشتین نیز در چنین آزمون‌های هوشی ضعیف بوده است. لولیس می‌گوید: «این مساله درواقع از حقیقت «متفاوت فکر کردن» می‌آید، پس شما واقعا نمی‌توانید آن را تست کنید. زمانی که از افراد آزمون‌هایی مانند سوالات هاوکینگی می‌گیرند، به جای اینکه شرکت‌کنندگان توجه خودشان را معطوف به پاسخ صحیح کنند، بیشتر به پاسخ‌های دیگری که اغلب می‌تواند کارایی داشته باشد فکر می‌کنند، به‌طوری که آنها درنهایت گیج می‌شوند و ضعیف عمل می‌کنند.»دین کیت سیمنتون، استاد برجسته روانشناسی در دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید: «نابغه به راحتی تعریف نمی‌شود. او ترکیبی از هوش و خلاقیت است که سهم مهمی در کمک به جامعه و جهان دارد.» او در یکی از شماره‌های مهم مجله علمی ذهن با موضوع «نبوغ» در رابطه با فرآیند اندیشیدن نوابغ می‌نویسد. فرضیه او این است که تمام نوابغ فرآیند کلی مشابهی را برای ایفای حق خود در کمک به جهان استفاده می‌کنند. به این صورت که آنها با جست‌وجو درباره یک ایده آغاز می‌کنند نه لزوما یک مساله‌ای که نیازمند حل‌شدن باشد. نوابغ با این جست‌وجو تعدادی سوال ایجاد می‌کنند که به واسطه آن یک‌سری آزمایش‌های آزمون و خطای طولانی آغاز می‌شود. از این طریق آنها حتی ممکن است به راه‌حل مسائلی دست بیابند که تاکنون حتی از وجود آنها نیز آگاه نبوده‌اند. دین کیت سیمنتون به نقل از آرتور شوپنهاور، فیلسوف آلمانی قرن 19 در تعریف نابغه می‌گوید: «استعداد، زدن هدفی است که هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند آن را بزند. نابغه هدفی را نشانه می‌گیرد که هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند آن را ببیند.» او همچنین می‌گوید: «متفکران استثنایی وقتی تیر خود را به سمت ناشناخته‌ها پرتاب می‌کنند، در مکان مشترکی ایستاده‌اند.»
منبع: فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید