موانع پیش روی توسعه فرهنگی / عباس ‌سلیمی‌نمین

1393/3/21 ۱۰:۲۹

توسعه فرهنگی ارتباط تنگاتنگی با‌ تولیدات فرهنگی یك كشور دارد و اگر قرار باشد كشوری مسیر توسعه را در حوزه فرهنگ طی كند باید بتواند تولیدات فرهنگی خود را بر مبنای فرهنگ ملی‌اش تقویت كند. در این مسیر به طور طبیعی، موانعی در كشور ما یا هر كشور دیگری وجود دارد. این موانع در كشور ما دوعامل اصلی دارد.

توسعه فرهنگی ارتباط تنگاتنگی با‌ تولیدات فرهنگی یك كشور دارد و اگر قرار باشد كشوری مسیر توسعه را در حوزه فرهنگ طی كند باید بتواند تولیدات فرهنگی خود را بر مبنای فرهنگ ملی‌اش تقویت كند. در این مسیر به طور طبیعی، موانعی در كشور ما یا هر كشور دیگری وجود دارد. این موانع در كشور ما دوعامل اصلی دارد. یك جریانی كه در حقیقت درك درستی از نوآوری در حوزه فرهنگ ندارد و ظرفیت‌هایش نیز در این میان افزایش نیافته است. به عبارت دیگر به دلیل هم‌سنخ نبودن مسائل فرهنگی و به این دلیل كه بهانه اصلی، محافظت از فرهنگ ملی است، نوآوری را برنمی‌تابد و به این دلیل كه احتمال خطا در حرف نو زدن زیاد است و می‌تواند به فرهنگ ملی لطمه بزند، بنابراین با آن به اشكال مختلف، مقابله می‌كنند این موضوع را می‌توان به عنوان یك عامل ضعف در تولیدات و در نتیجه توسعه فرهنگی به حساب آورد. عامل دیگر كسانی هستند كه به فرهنگ ملی اعتقادی ندارند و از قدیم‌الایام تفاخر آنها به این بوده كه به نوعی به فرهنگ سایر كشورها منتسب شوند. یعنی اتصال و ارتباط آنها به فرهنگ ملی برای آنها عامل تفاخر نبوده بلكه تكرار حرف سایر فرهنگ‌ها و تكرار تولیدات فرهنگی سایر جوامع بشری، به ویژه جوامع بشری كه رشدی در تكنولوژی داشته‌اند، عامل تفاخر آنها بوده است. این گروه با عبور از فرهنگ ملی و گاهی به سخره گرفتن فرهنگ ملی، نه تنها زمینه رشد فرهنگ ملی را فراهم نكردند بلكه مانعی در این مسیر به حساب می‌آیند. در مجموع این دو عامل در مسیر تضعیف تولیدات و در نتیجه توسعه فرهنگی به یكدیگر یاری می‌رسانند یعنی كسانی كه جلو تولید و نوآوری در تولیدات فرهنگی را به بهانه دفاع از فرهنگ ملی می‌گیرند، از كسانی كه برای تولید فكر، از فرهنگ ملی عبور می‌كنند یا فرهنگ ملی را زیر پا می‌گذارند و آن را تحقیر می‌كنند استعانت می‌جویند. این دو گروه به هم كمك می‌كنند یعنی دسته دوم به دسته اول كمك می‌كند كه این بهانه را داشته باشد كه هر نوع تولید محتوای جدید، به فرهنگ ملی لطمه می‌زند و دسته اول هم كه یك نوع انسداد فكری را به وجود می‌آورد، برای دسته دوم بهانه‌ای را به وجود می‌آورد كه بگویند فرهنگ ملی، تحجرآور است و باید به سایر فرهنگ‌ها پناه برد. در كنار این دو عامل به عنوان موانع پیش روی توسعه فرهنگی، عوامل موثر دیگری هم وجود دارد. یكی از این عوامل كه در این زمینه بسیار مهم است، بحث سیاست‌گذاری‌ها در حوزه فرهنگ است. در عرصه فرهنگ نباید سیاست‌گذاری‌ها به نوعی باشد كه اهل فرهنگ هزینه زیادی را برای تولید فرهنگی، بپردازند. مجموع رفتارهای سیاست‌گذاران نباید این احساس را به وجود آورد كه اهالی فرهنگ احساس پرهزینه بودن كار فرهنگی برایشان به وجود آید. متاسفانه به دلیل كم تحملی‌هایی كه گاهی بوده، این احساس به وجود آمده است.

روزنامه آرمان