1392/12/26 ۱۰:۳۸
در پاکستان «نوروز» را، «عالم‌افروز» می‌گویند. یعنی: آن روز تازه رسیده و نویت که همۀ جهان را با ورود خود، روشن و درخشان می‌کند. «عالم‌افروز» یعنی روشن‌کنندۀ عالَم. بنابراین صفت که به نوروز، داده شده، نوروز را باید جهانی و همگانی نامید و بپذیریم که واقعاً «نوروز» یک «زمان» و «وقت» و «حالت» است که همه کس و همه چیز و همه جا را، روشن و درخشان و خوشبو و زیبا و دلاویز میگرداند و بر هر چیز و هر کس و هر جا پرتوافشانی می‌کند.
تقویم نوروز: تقویم یا روزشمار و یا سالنمای نوروز و یا شناخت دقیقه و ساعت و روز و هفته و ماه و سالل نوروز، در نزد مردم بسیار اهمیت دارد. بدین جهت گروه‌ها و دسته‌های مختلف دینی و اجتماعی، در صفحات اول تقویم‌های خود، به تفسیر و توضیح نوروز و ارزش و اهمیت آن می‌پردازند. تقویم را در پاکستان «جَنْتَری» می‌نامند، مانند: «رنجانی جَنْتَری» و «امامیّه جَنْتَری». در همین «جَنْتَری‌ها» آگاهی‌های ارزشمند و مطالب جالب دینی و اجتماعی تاریخی و فرهنگی و ادبی دربارۀ نوروز می‌توان یافت. اساس این آگاهی‌ها، اعتقادات و توجّهات مردم است به «نوروز عالم‌افروز» که می‌توان آنها را «خوبی‌هایی نوروز» و «نیک‌روزی‌های نوروز» نامید.
تحویل نوروز: «تحویل»، اصطلاح منّجمان و ستاره‌شناسان است، بدین معنی که مثلاً «تحویل آفتاب در بُرج حَمَل» نشان رسیدن نوروز است. اما این «تحویل» شرایط گوناگون دارد. «منجّم» و «نویسندۀ تقویم» با طرح‌ها و نقش‌های گوناگون آنرا نشان می‌دهد. الفاظ «زایچه» و «زایچۀ یونانی» و «زایچۀ هندی» را، فقط می‌توان از دهان و بیان ستاره‌شناس دریافت کرد و در جدول‌ها و نقش‌های او دید.
زایچه: زایچه = زایجه = زایرجه: لوحۀ مربّع یا چهارگوش یا دایره‌واری است که برای نشان دادن مواضع ستارگان در فلک، ساخته می‌شود، تا برای به دست آوردن حُکم (طالع) مولد (ولادت، زایش) و چیزهای دیگر بدان بنگرند.
زایچۀ یونانی: طریقه و روش یونانی است در نزد منجم یا ستاره‌شناس که آنرا «طالع» یا «یونانی زایچه» یا «زایچۀ یونانی» می‌نامند.
زایچۀ هندی: در نزد منجم یا ستاره‌شناس، برای شناخت «زایچه»، طریقه‌یی دیگر در تقویم‌ها آمده است که آنرا «هندی زایچه» یا «زایچۀ هندی» می‌گویند.
مطلع نوروز: در همین «جنْتَری‌ها» یا «تقویم‌ها» در برابر هر «بُرج» «مَطْلَع نوروز» را به کار می‌برند. و مثلاً می‌نویسند: «مطلع برج ثَور در 35/9 درجه» و «مطلع بُرج حَمَل در ده درجه» و از همین «مَطْلَع»، «تحویل نوروز» را می‌شناساند و نقش و جدول آنرا ترسیم می‌کنند. پس از نقش مطلع، در هر جدول، برج‌های 12گانه را نیز با درجات آنها می‌نویسند: حوت، حَمَل، جَوزا، سَرطَان، اَسَد، عَقْرَب، سَنْبُلَه، میزان، قَوس، جُدَیّ (جَدْی)، دَلْو، ثور.
پادشاه نوروز یا پادشاه سال: منجّم از همین مَطْلَع معلوم میگرداند، «پادشاه سال» کدام «سیّاره» است. مثلاً در تقویم سال 1991 م (1370ش) پادشاه سال، سیارۀ مشتری مالک فلک ششم است. خرگوش زرد سوار، کلید خزانه و کتاب قانون در دست، لباس زرد پوشیده، و روی شانه‌هایش شال زرد انداخته، و دستار زرد بر سر و روی آن تاج طلایی یا زرّین گذاشته و به این حالت و صورت بر تخت حکومت، همانند، آفتاب می‌نشیند و همه جا را روشن و درخشان میگرداند. در این موقع سفرۀ غذای او را می‌اندازند که انواع غذاهای خوش‌مزه روی آن چیده شده است، ازجمله: دال (لپه)، نخود، زردچوبه، شکر، لَدُّو (نوعی شیرینی از روغن و آرد نخود)، پکهراج (نوعی شیرینی یا سنگ قیمتی) زرد، لباس زرد، و گل زرد.
وزیر نوروز: در این سال، (یعمی 1375 هجری شمسی) وزیر نوروز «زهره» است و در خانۀ چهارم زایچۀ نوروز در کنار پادشاه نوروز قرار دارد و انواع مشورت‌های نیک و مفید را به پادشاه نوروز می‌دهد.
سپهسالار نوروز: در این سال، «شمس = خورشید»، «سپهسالار نوروز» است و در خانۀ دوازدهم نشسته و همواره در انتظار فرمان پادشاه است.
احکام نوروز: از نظر ستاره‌شناس و اعتقادات مردم، حوادث و وقایع نیک و بد در هر سال روی می‌دهد که هر کدام، احکام دارد. مثلاً: تباهی و ویرانی در معادن، زبان‌های مالی، آمدن زلزله‌های گوناگون، کاهش محصولات در مزارع و کشت‌زارها، آمدن سیل در مناطق مختلف و خرابی بسیار آوردن. از جمله سیّارگان که در این حوادث نیک و بد تأثیر دارند، عبارتند از: مشتری، زُحل، عُطارِد، مریخ، زهره، و پلوتو. البته این اعتقادات بعضی از مردم است که به این «احکام نوروز» توجه داشته باشند و یا برخلاف آن عقیدۀ خود را اظهار بدارند. شاید هزاران سال است که این اعتقادات در دل و جان و ذهن مردم برقرار است وبرقرار خواهد بود و شاید برخی از مردم خودشان ندانند که چرا «احکام نوروز» از سیّارگان آسمان بر زمین نازل می‌شود؟ و چرا: «در سرمایه‌ها و بازارها و بانک‌ها و اداره‌های دولتی و غیردولتی» تغییرات خوب و بد رخ می‌دهد؟ جواب این‌ها را، منجمان با دلایل و براهین گوناگون حاضر و آماده دارند، فقط «اعتقاد» است که این دلایل و براهین را، ثابت و محکم و جاویدان می‌دارد.
سیّارگان نوروز: در تاریخ هیئت و فلکیات و ستارگان، چه در اسلام و چه در غیراسلام، بنابر اعتقادات مردم، این سیارگان نقش و اثر مهم در کلیۀ حوادث و وقایع و پیشگویی‌ها دارند. در «نوروز» و «آمدن نوروز» این سیارگان، نقش‌های شگفت‌آور دارند. مثلاً «تحویل آفتاب در برج حَمَل» بنابر «زایچۀ یونانی» و «زایچۀ هندی» در روز پنجشنبه، ساعت 9 و 35 دقیقه است. این حکم را تقویم‌نگار از روی گردش ماه و آفتاب و دیگر سیّارات، تشخیص می‌دهد و حساب می‌کند و دقیقاً مردم را در جریان می‌گذارد و پی‌آمدهای این سیّارگان را در دل و جان و ذهن مردم جایگزین میگرداند و مردم آن لمحه یا لحظۀ ورود آنرا انتظار می‌کشند.
آداب و اعمال نوروز: همان رسم و طریقه و عمل به پی‌آمدهای حوادث و وقایع و روش مردم در هنگام آمدن نوروز و تحویل و ساعت و دقیقه و دعاها و مناجات و دیدار مردمان یکدیگر را و مسائل اعتقادی آنان و غیره و عمل به آنها، «آداب و اعمال نوروز» است. و این آداب و اعمال، آن‌قدر وسیع و عریض است که فقط باید گفت: سینه‌ها و قلوب و روان‌های مردم همراه با اعتقادات محکم و استوار آنان، آداب و اعمال نوروز است. و شگفت‌آور این است که هر طبقه و گروه از این مردم، در هر حالت و صورت، چه فقیر و چه غنی، نوروز و فرا رسیدن آن و سرانجام اعمال و آداب آنرا بسیار دوست دارند و برای نوروز هر گونه فداکاری و جان‌بازی را متحمّل می‌گردند. و پاکیزه کردن خانه و کاشانه و لباس‌های نو و جدید پوشیدن و انواع شیرینی و غذاها را تهیه کردن و عیدی دادن و گرفتن و به دیدار یکدیگر رفتن و نواختن و نوازش یکدیگر را با احترام و اخلاص باید از آداب و اعمال نوروز نامید.
دعای تحویل و آغاز نوروز: چون آمدن نوروز با قلب و جان و تن، ارتباط دارد، بنابراین مناجات و دعا نیز دارد و مردم معتقدند که در هنگام تحویل نوروز (یعنی رسیدن زمان نوروز)، دعای نوروزی مستجاب است و باید از یک مرتبه تا 36 مرتبه این دعا را بخوانیم: یا مُقَلِّبَ القُلوبِ و الْابصار، یا مُدَبِّرَ اَللّیلِ وَ النَّهار، یا مُحَولّ الحَولِ وَ الْاَحْوال، حَوِلْ حالَنا اِلی اَحْسَن اَلحالِ» یعنی: ای: دگرگون‌کنندۀ دلها و دیده‌ها، ای گرداننده و تدبیرکنندۀ شب‌ها و روزها، ای آورنده و رسانندۀ زندگی و محیط و حالات زندگی، بیاور و برسان حال ما را به بهترین و زیباترین حال‌ها» این دعا، معروف‌ترین دعای نوروزی است که در کتب ادعیه و اخبار و روایات موجود است. و هر گاه این دعا را مدام با اخلاص و خُشوع و خُضُوع به درگاه ذات باری تعالی بخوانند در روزهای نوروزی، پیروزی و موفقیّت در کارها نصیب خواهد گشت.
دعای اعمال نوروز: آنگاه نوروز تحویل می‌شود، اعتقاد مردم این است که بسیار مبارک است و دعاهایی که خوانده شود، انشاءالله مستجاب می‌گردد و این دعاها بیشتر از قرآن کریم و از احادیث نبوی 0ص) و اخبار و روایت ائمۀ اطهار (ع)، و صحابۀ کبار (رض) اقتباس و انتخاب شده است، مثلاً 369 بار بخوانند: «یا ذَالجلال و الاکرام»!
نمازهای نوروز: در وقت خواندن این دعاها، هر مسلمان معتقد باید خود را مطهّر و با وضو و با خضوع و خشوع نگاه دارد و به نماز بایستد و در روز نوروز بعد از نماز ظهر، چهار رکعت نماز به این ترتیب بخواند:
1. نیست می‌کنم دو رکعت نماز بخوانم «قربةً إلیَ الله، اَلله اکبر»
2. در رکعت اول، سورۀ «حمد» را بخواند و ده بار سورۀ «إنّا اَنْزَلْناهُ» را بخواند.
3. در رکعت دوم، بعد از سورۀ «حَمْد» ده بار سورۀ «قُل یا أیَّها الکافِرُونَ» بخواند. و بعد «سلام» بخواند و نماز را تمام کند.
4. بار دیگر، برای دو رکعت نماز دیگر نیت کند و این‌گونه نماز را شروع نماید. در رکعت اول بعد از سورۀ «حمد»، ده بار سورۀ «قل هو الله اَحَد» بخواند.
5. در رکعت دوم، بعد از «سورۀ حمد» ده بار «قُل أعوذُ بربّ النّاس» و «قُل اَعُوذُ بِرَبّ الفَلَقِ» بخواند و بعد «سلام بخواند و نماز را تمام کند و مناجات و دعا بخواند.
سجدۀ نوروز: بعد از نمازهای نوروزی، سر بر سجده گذاریم و این دعا را بخوانیم:
اَللَّهُمَّ صَلّ غَلى مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍنِ الأَوصیاء الَمْرضِییّنَ وَ عَلى جَمیع أَنْبیائِکَ وَ رُسُلِکَ بأَفْضلِ صَلَواتِکَ وَ بارِکْ عَلَیْهِمْ بأَفْضَلِ بَرَکاتِکَ وَ صَلّ عَلَی اَرْواحِهِمْ و اَجْسادِهِمْ اَللَّهُمَّ بَارِکْ عَلى مُحَمَّدٍ وَ بارِکْ لَنا فی یَومِنا هَذا اَلَّذی حَتَّی لا اَشْکُرَ اَحَدً غَیْرُکَ وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی یا ذا الْجَلالِ وَ الإِکْرام. اَللَّهُمَّ ما غاب عِنِّی فَلا یَغیِبَنَّ عَنِّی عَوْنُکَ وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی یا ذا الْجَلالِ وَ الإِکْرام. اَللَّهُمَّ ما غابَ عَنِّی فشلا یَغیِبَنَّ عَنِّی عَونُکَ وَ حِفْظُکَ وَ مَا فَقَدْتُ مِنْ شَئٍ فَلاَ تَفْقُدْنی عَونُکَ عَلیْهِ حَتَّی لا أَتَکَلَّفَ ما لا اَحْتاجَ إلَیْهِ یا ذَا الْجَلالِ وش الإلکْرام» بعد از آن سر از سجده بردارد و پیوسته زبان و دل به دعا جاری دارد. اما معنی این دعا به زبان فارسی: «ای پروردگار! درود و سلام باد بر محمد و آل محمد و برگزیدگان و خُشنودشدگان، و بر تمام پیامبران و فرستادگانت به بهترین درودها و سلامهایت. و برای آنها مبارک کن به بهترین برکات خودت، و درود و سلامت بر روان‌های آنها و تن‌های آنان باد!. ای پروردگار، مبارک کن بر محمد و مبارک کن برای ما در این روز (نوروز) ما، که برتر داشتی آنرا، تکریم کردی، و بزرگی بخشیدی آنرا، و بزرگی بخشیدی اهمیت آنرا، خدایا مبارک کن برای من و برای آن که به من نعمت دادی، تا آنجایی که نمی‌توانم به غیر از تو، کسی را سپاسگزار باشم، و ای صاحب جلال و بزرگواری رزق خود را برای من بسیار گردان. ای پروردگار، همه چیز غایب است از من، اما کمک تو و نگاهداری تو از من غایب نمی‌باشد. و هر چه از من گم شود و لیکن کمک و یاری تو از من دور نمی‌شود تا اینکه آن چه را نیازمند هستم، به دست آورم، و هیچ گونه سختی و دشواری برای من پیش نمی‌آید ای صاحب جلال و بزرگواری. البته در خواندن این دعاها، همواره دل و جانت به جانب خدای یگانه باشد تا نوروز ترا پیروز و هر روز تو نوروز را، شادی‌افروز گرداند. آمین.
اَعْداد ایّام یا اَعداد موافق نوروز: بازی با اعداد و مطابقت آنها با حروف اَبْجَد نیز دربارۀ نوروز به حساب آمده است. مثلاً گفته شده است بعضی‌ها عقیده دارند که در روز نوروز، اعداد روزهای سال را به حساب آورید یعنی 365 روز، و این دعا را به همان تعداد بخوانید. «اَللّهُمْ هذِهِ سَنَةٌ جَدیدَةٌ وَ اَنْتَ مَلِکٌ قَدیمٌ اَسْأَلَکَ خَیْرَها وَ خَیْرَ ما فیها و أعُوذُ بکَ مِنْ شَرّ مْا فیْها وَ اُسَتکْفِیکَ مَثُونَتَها وَ شُغْلها یا ذَا الجَلال و إِالاکرْام!» یعنی «ای پروردگار، اینک سال نو آمده است، و تو پادشاه قدیم هستی، از تو درخواست می‌کنم نیکی آنرا و نیکی آن چه در آن است، و از بدی آن و بدی آنچه در آن است به تو پناه می‌برم و برای مخارج آن و کاروبار آن از تو یاری و همراهی می‌خواهم، ای دارندۀ جلال و بزرگواری!
سلام‌های هفتگانۀ نوروز (به جای هفت سین نوروز): در هنگام نوروز، به جای چیزهای هفتگانه یا هفت‌سین (سکّه، سیب، سَبْزَه، سیر، سُماق، سَمَنوُ، سِنْجِد) هفت سلام می‌خوانند که همۀ آنها از آیات قرآن کریم و مصحف عظیم استخراج شده است، بدین شرح:
1. سَلامٌ على نوُحٍ فِی العالَمِین: «درود بر نوح (ع) در همۀ جهان».
2. سَلامٌ قَوْلاً مِنْ رَبِ الْرَّحیم: «درود بر گفتاری از پروردگار بخشاینده».
3. سَلامٌ عَلی ابراهیمَ: «درود بر ابراهیم (ع)».
4. سَلامٌ عَلی مُوسَی و هاروُن: «درود بر موسی (ع) و هارون».
5. سَلامٌ عَلی آل یسین: «درود بر آل‌یاسین».
6. سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلوُها خالِدینَ»: درود بر شما خوش باشید پس جاودانه داخل آن (بهشت) شوید».
7. سَلامٌ هِیَ حَتَّی مَطْلَعِ الْفَجْر»: درود بر او (شبهای قدر) تا برآمدن طلوع خورشید.
چنان که ملاحظه می‌شود، روز نوروز و آمدن نوروز را از هر جهت، مورد احترام دینی و اخلاقی و روحانی و قرآنی قرار داده‌اند و بدان اعتقاد خاصّ و خالص دارند. و این همان «آداب فرهنگی نوروزی و آداب ایمانی و روحانی» است.
نَقْشِ نوروز: در تقویم‌ها (جَنْترَی‌ها برای نوروز «نَقْشِ نوروز» ترتیب داده‌اند، این نقش با کلمات «اَلْعَلِی (ع) (20 بار) و یا علی (ع) (20 بار) و آیۀ «فَاللَّه خَیرٌ حافظاً وَ هُوَ اَرْحَمُ الْرّاحِمیِن» مزین شده است و ضمناً با اعداد و رموز گوناگون همراه است. بعضی را عقیده بر این است که در هنگام تحویل سال، این نقش را در یکی صفحه پاک و پاکیزه با گلاب و زعفران بنویسند و در تمام سال با خود همراه داشته باشند، تا از برکت آن در تمام سال از اَمْراض و بلاها و غم‌ها و ناراحتی‌ها محفوظ و مَصُون خواهند ماند. از دشمن دور خواهند ماند، به هدف و مقصود خواهند رسید، این نقش بسیار آزموده شده، و راز آن سر بسته است، و حتّی نقش دیگری را در هنگام نوروز با مُشْک و زعفران می‌نویسد و با گُلاب آنرا می‌شویند و می‌نوشند و ضمناً آنرا روی طلا و نقره حکّ می‌کنند و روی نگین انگشتری حکّ می‌سازند و در تمام سال در انگشت خود می‌کنند و اعتقاد دارند که بدین وسیله از امراض جسمانی و روحی و آفات اجتماعی محفوظ می‌گردند و ثروت و مِلک آنان زیاده می‌گردد انشاءالله.
بهار نوروز: اصولاً «نوروز» یعنی «روزنو» و از آن بوی خوش گل و سبزه به مشامّ می‌رسد و آواز بلبل به گوش دل و جان می‌رسد. بنابراین «نوروز» یعنی «بهار» و «رسیدن» بهار و فصل بهار و آغاز زندگی نو، و ماه فروردین بوی بهار و عِطِرْ روز نو می‌دهد. و در پاکستان و هند «ماهِ چیت» در سال بَکْرَمی، نیز آغاز بهار است. و به جرأت می‌توان گفت: «نوروز همان بهار است که دشت و کوه و صحرا و آب و ابر و آسمان و انسان و حیوان» زندگی تازه و نو را از سر می‌گیرند.
شعر نوروز: نوروز لفظ بسیار زیبا و خوش‌آهنگی است، بنابراین هر کس که اندکی از آهنگ و وزن و موسیقی و ترنّم بهره‌یی داشته باشد، دلش می‌خواهد، که شعر نوروز بخواند و دربارۀ نوروز شعر بگوید و با آواز خود آن چه در دل دارد با آهنگ برآورد و بشنواند، بدین جهت در ادب فارسی و دری و اردو و عربی و دیگر زبان‌های شبه قارّه، اشعار نوروزی بسیار فراوان است و شاعران در سرودن اشعار نوروز از یک دیگر پیشی گرفته‌اند. هرگاه اشعار نوروزی یکجا گرد‌آوری شود از ده‌ها جلد کتاب بیشتر خواهد بود و نوروز نامه‌ها و قصیده‌ها و غزل‌ها و غیره یادگار نامه‌های نوروز است.
لباس‌های نوروز: عید آمدن و عیدشدن و عیدگرفتن و عیدبودن و عیدی دادن و عیدی گرفتن و نماز و مناجات در عیدگاه، این الفاظ همگی نشانۀ شادمانی و خوشی و خوشحالی و ایمان پاک است. در پاکستان دوعید، بسیار مهم است: عیدفطر، عیدالاضحی. البته «نوروز» را به نام «عید» یا «عید نوروز» نگفته‌اند. بلکه آنرا نشانۀ بهار و گل و سبزه و بلبل و چمن و خوشی و سعادت و شادمانی شمرده‌اند و بدین مناسبت در هنگام نوروز همانند عیدهای دیگر، لباس‌های نوروز زیبا و پاکیزه می‌پوشند و خانه و زندگی را پاک و زیبا و با صفا می‌سازند و گُل و گلدان و بوته‌های گلهای خوشبو در گوشه و کنار خانه می‌چینند. و خودشان نیز با لباس‌ها پاک و زیبا و رنگارنگ برای دیدار دوستان در روزهای عید آماده می‌شوند. مردمان در لباس‌های نوروزی، رنگارنگی آنرا بسیار در نظر دارند و آنرا گاهی «بَسَنْت» و «فصلِ بَسَنْت» و «ماه چیت» و «چیت» می‌گویند.
غذاهای نوروز: در هنگام نوروز «سفرۀ نوروزی» رنگین و پُر از غذاهای گوناگون است. انواع شیرینی‌ها و میوه‌ها را روی سفره می‌چینند و آنرا با گلهای خوش رنگ تزیین می‌کنند و ضمناً مقداری از غذا را نذر حضرت امیرالمؤمنین علی ــ علیه‌السّلام ــ می‌کنند و انواع چیزهای خوشبو، مانند: هِل، وانیل، میخَک، دارچین و ادویه‌های گوناگون خوشبو با شیرینی‌ها می‌آمیزند. مثلاً «فرنی» و «سِوِّیان» و «شیربرنج = کهیر» و «چا ت» و «دهی بهلی» در هنگام سفرۀ نوروز و دیگر اعیاد بسیار مشهود است و مورد پسند همگان.
شیرینی‌های نوروز: همانگونه که «سفرۀ نوروزی» باید پُر نعمت و رنگین باشد، «شیرینی‌های نوروزی» نیز، باید خوش‌رنگ و خوش‌شکل و خوش‌مزه باشد. انواع شیرینی‌هایی که در هنگام عیدنوروز، تهیه و آماده می‌کنند: لدّو، گلاب جامن، رَسْ مَلایی، کِیْک، برفی، شکرپاره، کریم رول، سوهن حلوا و اقسام دیگر. البته از این شیرینی‌ها، مقداری باید نذر حضرت امیرالمؤمنین علی ـ علیه‌السّلام جداگانه آماده باشد. در همین حال فقیران و درویشان و بینوایان را نباید فراموش کرد.
مقصد از نوروز: هرگاه سخن از «نوروز» در ذهن می‌آید. در این اندیشه فرو می‌رویم که «مقصد از نوروز» چیست؟ پاسخ این است که نوروز یعنی تازگی و شکفتگی، بهار و گل و سبزه، خوشحالی و خوشبختی و سعادت، روزنو، سال نو، زندگی نو و بالاخره تغییر روز و هفته و ماه و سال کهنه به سال نو و اضافه شدن یک سال بر عمر هر انسانِ به میمنت و مبارکی و شادمانی، مقصد از نوروز، یک زندگی زیبا و روشن و خوش همراه با تندرستی و پیروزی و سرافرازی است.
مقصد از نوروز، امیدواری در امن و صلح و آشتی در جهان اسلام و عالم انسانیّت است تا آنجا که به جز آزادی و آزادگی، خوشبختی و کامیابی، محبّت و دوستی و برادری و برابری، همچون بوی خوش گلهای بهاری در دل و جان مردمان جایگزین می‌گردد.
خوبی‌های نوروز: در هنگام نوروز، مردم هرگز سخن بد نمی‌گویند. الفاظ زیبا وجملات فریبا ادا می‌کنند و اشعار خوش آهنگ برای یکدیگر می‌خوانند. کارت‌های دلاویز و خوش رنگ و همراه گل و بوته و نوشته‌های ادبی روحنواز به یکدیگری می‌دهند و یا به نشانی‌های دوستان و یاران و بستگان ارسال می‌دارند. طرح و رسم و نقشۀ این کارت‌ها خود هنری است ارزنده و فرهنگی است شگفت‌آفرین، زیرا از آثار باستانی و نشانی‌های تاریخی تا اشخاص مشهور و معروف و کلمات و جملات منثور و منظوم و نقاشی‌های قدیم و جدید، روی این کارت‌ها نقش می‌کنند و به چاپ می‌رسانند و توزیع می‌نمایند. اشکال گوناگون این کارت‌ها خود هنری است جداگانه و دیده‌نواز، که هم در هنر و ادب و هم در کسب و تجارت سودمند است، مجالس نوروزی و محافل جشن و سرور نیز از خوبی‌های نوروز است. ملاقات‌های خانواده‌ها و دیدارهای دوستانه و مهمانی‌ها و گردش‌های فردی و همگانی و سفرهای دور و نزدیک از فرآور‌ده‌های نوروزی است. در هنگام نوروز (ماه چیت و موقع بَسَنت) در پاکستان بادبادک‌های رنگارنگ هوا می‌کنند کو در این کار از پیر و جوان و غنی و فقیر شرکت می‌جویند و حتی در این راه مسابقه‌ها ترتیب می‌دهند و بعضی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و از یکدیگر سِبْقَت می‌گیرند و به قهرمان بادبادک‌بازی جایزه و انعام می‌دهند. هنر بادبادک‌سازی خود یک نوع تجارت و بازار گرمی است و آنرا در پاکستان «پتنگ» و «پتنگ بنانی والا» و «پتنگ ازانی والا» می‌نامند. و روزنامه‌ها و مجلات دربارۀ آن با تصاویر گوناگون داد سخن می‌دهند.
مراجع نوروز عالم افروز: 1. امامیّه جَنْتَری: سال 1991 م، تألیف الحاجّی آغا نثار احمد، افتخار بُک دپو (رجسترد)، (اردو)، اسلام پوره، لاهور.
2. محمدی جنتری: چاپ کراچی، 1995 م.
3. مقالۀ «نوروز عالم افروز»: پرفسور محمّد سلم ایوّبی (اردو) (امامیه جنتری) سال 1991 م.
4. نوروز مبارک: تألیف دکتر محمدحسین تسبیحی و اقدس رضوانی، چاپ راولپندی، 1354 ه ش (فارسی).
5. نامۀ نوروزی: تألیف دکتر محمدحسین تسبیحی و اقدس رضوانی (فارسی) چاپ راولپندی، 1355 ه ش.
6. لغت‌نامۀ دهخدا: علامۀ علی‌اکبر دهخدا، مادّه «نوروز» و «زایچه» و «کیک».
7. زنجانی جنتری: از شاه زنجانی ثانی، چاپ لاهور (اردو)، 1973 م.
8. دیوان امام: سرودۀ امام خمینی (روح‌الله الموسوی رضوان‌الله تعالی علیه) فارسی، چاپ بنیاد نشر و آثار امام خمینی، تهران (ایران).
9. کلیّات علّامه اقبال (فارسی)، چاپ لاهور، غلام علی پبلشرز، 1973 م.
10. چهار تقویم از دو سال و در یک شهر: به کوشش و تصحیح، دکتر علی اکبر جعفری، چاپ لاهور، 1973 م، از انتشارات مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان (فارسی و انگلیسی).
11. جشن نوروز در پاکستان: نوشتۀ دکتر محمدحسین تسبیحی (مجلّه دانش، سال 1369 ه ش، شماره 24- 25) (فارسی)، چاپ اسلام آباد (پاکستان)، ص 113- 119).
12. نوروز: (فارسی پاکستانی و مطالب پاکستان‌شناسی) ج 2 (ص 304- 315)، چاپ لاهور، (فارسی).
13. ماهنامۀ سروش: (چاپ اسلام‌آباد) (ش 1، ج 1) 1354 ه ش، از انتشارات وزارت فرهنگ و اطلاعات (پاکستان).
14. گل چینی خزف‌ها: از محمد شریف چوهدری، چاپ ملتان، 1976 م.
15. نوروز: (برنامۀ رادیو و تلویزیون پاکستان) (اردو)، دکتر محمدحسین تسبیحی، سال 1996 م.
منبع: فصلنامه دانش، شماره 42، پاییز 1374
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید