نگاهی به سفرنامه «تصویرهایی از ایران» نوشته مارگارت گرترود لوثیان بل یکی از سفرنامه‌های دوران ناصرالدین‌شاه، سفرنامه گرترود بل به نام «تصویرهایی از ایران» است که با مقدمه ایران‌شناسان مشهور انگلیسی آغاز شده است. او به مراسم و اعیاد مذهبی، عزاداری‌های دهه اول محرم توجه داشته است.

میرجلال‌الدین کزازی، شاهنامه‌پژوه و از چهره‌های ماندگار فرهنگ و ادب ایران به مناسبت عاشورای حسینی، درباره اشعار آئینی و عاشورایی در ادب فارسی گفت: پیشینه ادب آئینی در ایران به روزگاران کهن بازمی‌گردد. ریشه‌ها و خاستگاه‌های آن را می‌توانیم در نامه مینوی و باستانی ایران یعنی «اوستا» بجوییم، به‌ویژه در بخشی از اوستا که «گشت‌ها» نامیده می‌شود و هر گشت چکامه‌ای است بلند، در ستایش یکی از ایزدان و مینویان کهن ایرانی. در ایران پس از اسلام نیز اینگونه از ادب، گسترش و روایی داشته است. برجسته‌ترین نمونه در آن، سروده‌هایی است که درباره پیشوای سومین شیعیان، در پیوسته آمده است. پیشینه این سوگ‌سروده‌های آئینی نیز در زبان و ادب فارسی دیرینه است.

مجموعه آرشیو نیم قرن نشریۀ پرآوازه و جذاب و انتقادی توفیق، روز جمعه 17 اسفندماه 1397 به مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش های ایرانی و اسلامی) اهداء شد و این مجموعه ، برابر آئین نامه کتابخانه مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در کنار دیگر گنجینه های ارزنده اهدایی قرار گرفته است.

احمد جولایی پژوهشگر باسابقه هنرهای نمایشی ضمن تبیین نسبت «تئاتر» و «آیین» در دوره‌های مختلف تاریخی، تأکید دارد همواره آدم‌های بزرگ تاریخ بوده‌اند که سوژه مناسک و آیین‌ها شده‌اند.

سوگواری فعلی و مراسم ویژه رسوم ماه‌های محرم و صفر در استان بوشهر که در کنار آیین‌های مذهبی تشیع تداوم یافته و در مراسم بزرگان مذهبی تا به امروز باقی مانده، یکی از باسابقه‌ترین انواع این مراسم در ایران محسوب می‌شود. برای بوشهری‌ها مراسم سنج و دمام یکی از پرشورترین و دیدنی‌ترین مراسم‌ها به شمار می‌رود.

یک پژوهشگر هنر یکی از دلیل استمرار نیافتن نقاشی قهوه‌خانه‌ای به‌ویژه با موضوعات دینی را محدودیت‌های مذهبی عنوان و اظهار کرد که از نظر فرهنگ‌ عمومی نمایش برخی از این آثار در مراسم‌ها و مکان‌های مذهبی با محدودیت‌هایی مواجه بوده است و همین امر منجر به کاهش تقاضا برای خلق چنین آثاری شد.

نقد و بررسی کتاب «حقیقت عاشورا؛ از عاشورای حسین (ع) تا تحریفات عاشورا» اثر محمد اسفندیاری شنبه 16 شهریور در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد. در این نشست افزون بر نویسنده کتاب، حسین علیزاده و سعید طاووسی مسرور حضور داشتند و به نقد و بررسی کتاب پرداختند.

یکی از برنامه‏‌های مهم تکایا در سراسر کشور و بخصوص در قم‌، نوحه‌خوانی بوده است. نوحه خوانان مردمانی وارسته و پاک‌نهاد بودند. آنان در قبال نوحه‌خوانی، وجهی مطالبه نمی کردند و احتمالاً در شب آخر عزاداری، کله قند، کلاه یا عبایی به عنوان تبرک به آنها می ‌دادند و اکثراً این مقدار را قبول نکرده و می‏‌گفتند نوحه‌خوان برای رضای خدا و احیای شعائر دین می‌خواند نه برای کسب مال و منال.

به همت انجمن فرهنگی افراز و انتشارات زمستان، با همکاری خانه هنرمندان، مراسم گرامیداشت مهدی اخوان‌ثالث، با عنوان «یادی از مهدی اخوان ثالث»، با حضور جمعی از اساتید و صاحب‌نظران ادبیات و خانواده اخوان‌ثالث، شامگاه جمعه (15 شهریورماه)، در تالار جلیل شهناز خانه هنرمندان برگزار شد.

دبا: تازه های انتشارات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به شرح زیر است: کتاب های زیر چاپ: دائرة المعارف بزرگ اسلامی ج 24 دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران ج 6 نیایشگاههای باستانی جنوب غربی ایران (2 جلد در 1 جلد) ترجمۀ آقای دکتر اصغر کریمی

دبا: مركز دائرة المعارف بزرگ اسلامی(پژوهشکده ابوریحان بیرونی) دوره آموزشی فصل پاییزخود را برگزار می کند. برنامه دوره پاییزه کلاس های آموزشی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به شرح زیر است:

با کشف نقش برجسته‌های ۴۰۰۰ ساله در منطقه ثلاث باباجانی کرمانشاه و آسیب‌هایی که در زلزله‌های چند سال گذشته به این دو اثر ارزشمند وارد شده و از سوی دیگر احتمال وجود تعداد محدودی از نمونه‌های این نقش برجسته در چند محوطه‌ی باستانی، ثبت ملی این اثر و حفاظت از آن نیازمند اقدام فوری است.

به مناسبت روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی مرکز منزلگاه اندیشه در سری برنامه‌های علمی خود و در مراسمی، میزبان اهالی علم و دوستداران نجوم و ستاره‌شناسی بود. این مراسم با حضور رضا منصوری، فیزیکدان و عضو هیات‌علمی فیزیک دانشگاه شریف؛ سیدامیرسادات موسوی، روزنامه‌نگار علم؛ محمد‌علی شریفی، دانشیار گروه نقشه‌برداری دانشگاه تهران و امیرحسین‌زاده پژوهشگر مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران برگزار شد.

آیین سوگ سیاوش در عزاداری‌های محرم در ایران بازتاب‌های بسیاری داشته است و گویی هر سال سیاوش همانند ققنوس از خاکستر خویش سربرمی‌آورد، زنده می‌شود و باز می‌میرد و باید به سوگش نشست. در ایران تقریبا هیچ اسطوره‌ای به اندازه سیاوش دارای پیشینه تاریخی نیست و کمتر اسطوره‌ای به اندازه آن، شواهد زنده در نام‌های جغرافیایی دارد.

در گذشته‌ سفرنامه‌نویسی خیلی رونق نداشته، اما ناصرخسرو به جهت فضایی که در آن روزگار می‌گذراند، خیلی هم با سفرنامه‌نویسی بیگانه نبود. پیش از ناصرخسرو سفرنامه‌هایی به عربی داشته‌ایم؛ مثل سفرنامه «ابودلف»، سفرنامه «ابن فضلان»، رحله «ابن‌جبیر». بعد از ناصرخسرو هم سفرنامه بسیار مشهور «ابن‌بطوطه» را داریم؛ اما نکته مهم و قابل تامل این است که «سفرنامه ناصرخسرو»، نخستین سفرنامه‌ای است که به زبان فارسی باقی‌مانده است. البته ممکن است قبل از آن هم سفرنامه فارسی وجود داشته، اما به دست ما نرسیده است و در حال «سفرنامه ناصرخسرو» قدیمی‌ترین سفرنامه فارسی موجود است.