دیروز، ۵۹۱ سال از وفاتِ «غیاث‌الدین جمشید کاشانی» گذشت. او که دهم تیر ۸۰۸ (۱۹رمضان ۸۳۲)، وقتی تنها چهل‌ودو سال داشت به تیغ عنودان و حسودان، در سمرقند به قتل رسید. به این انگیزه، رصدخانه سمرقند که باشکوه‌ترین رصدخانه جهان اسلام و بل، مشرق‌زمین بود و هست.

وداع با او فردا ده‌ساله می‌شود، حوالی اذان ظهرِ چهارشنبه نهم تیر ۱۳۸۹ بود که «منوچهر مرتضوی»، کوله‌باری از فضل و دانش، دار فانی را وداع گفت و در وادی رحمت زادگاهش تبریز به خاک سپرده شد؛ آن هم زمانی‌که ۸۱ سال داشت.

در خبرها آمده وزارت فرهنگ کشور ترکیه، پرونده هنر خوشنویسی را برای ثبت به‌ عنوان میراث ناملموس یونسکو ارسال کرده؛ این در حالی است که ایران برای سال 2021 یا 2022 قصد داشت چنین اقدامی انجام دهد و یک بار دیگر مسئولان فرهنگی ایران از ترکیه جاماندند اما به جای پاسخگو بودن نسبت به‌ دلیل تعلل در ثبت هنر خوشنویسی طی یک دهه گذشته، پاسخ می‌دهند ثبت میراث ناملموس انحصاری نیست و هر کشوری که خوشنویسی دارد می‌تواند این هنر را ثبت کند.

دیوید استروناخ، باستان‌شناس و ایران‌شناس اسکاتلندی در سن ۸۹ سالگی درگذشت. دیوید استروناخ (David Stronach)، استاد دانشگاه برکلی، شب گذشته (۲۷ ژوئن، ۷ تیر) در ۸۹ سالگی درگذشت. او که متخصص تریخ پیش از اسلام بود، در یافتن بازمانده‌های پاسارگاد و همچنین تمدن بین‌النهرین نقش مهمی داشت.

روز پنجم تیر، درست یکصد سال از استعفای «میرزا حسن‌خان وثوق‌الدوله» از رئیس‌الوزرایی می‌گذرد. او که ۳۲۲ روز پیش از آن، پای معاهده‌ای با دولت انگلیس موسوم به «۱۹۱۹» را امضا کرد؛ اما فشارها چنان فزاینده شد که ناگزیر استعفا کرد. در این نوشتار، درباره این قرارداد و عاقد آن نوشته‌ایم.

به گزارش روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو-ایران، بخش دوم گفتگوی دکتر عبدالمهدی مستکین و دکتر لیلی انور، شامگاه چهارشنبه چهارم تیرماه ۱۳۹۹با عنوان «درنگی در منطق الطیر عطار نیشابوری» در قالب برنامه‌های زنده نت‌گپ‌های یونسکویی در اینستاگرام کمیسیون ملی یونسکو –ایران انجام شد.‌

آخرین «خورشیدگرفتگیِ» قرن چهاردهم خورشیدی به وقوع پیوست. به همین بهانه، نگاهی انداخته‌ایم به خورگرفتگی در سال ۵۸۵ ق.‌م که یک جنگ را به صلح کشاند.

عمر موثر آثار صمد بهرنگی فراتر از عمر کوتاه اوست و قصه‌هایش نوعی قهرمانگرایی عاری از نفس‌پرستی را در میان نسل جوان رواج داد. ملیسا معمار: صمد بهرنگی، نویسنده نام آشنای ادبیات کودک دهه 40، محقق و معلمی دلسوز با روش تدریس شاگردمحور بود. بهرنگی همیشه به کودکان می‌اندیشید. او در نویسندگی، کودکان را خوب می‌شناخت و نگران سرنوشت آن‌ها بود. بهرنگی معتقد بود قصه و داستان‌خواندن تنها سرگرمی نیست و می‌دانست که آگاهی، به آدمی توانی مضاعف می‌دهد و از معدود نویسندگانی بود که خواندن را با دیدن و تجربه کردن پیوند می‌داد

گنبدهای بی‌بدیل ایران را در اصفهان می‌توان دید، شهر گنبدهای فیروزه‌ای و خاگی، شهر گبندهای مزین به کاشی و آجر که عالمی از تخیلات ظریف و با صلابت هنر ایرانی را در مساجد به تصویر می‌کشند، گرچه توسعه ساختمان‌های بلند، منظر شهر گنبدها را تا حدی مخدوش کرده اما باز هم اصفهان با همه این توسعه‌های بی سر و ته، شهر گنبدها و مناره‌هاست.

به همت مركز تحقیقات سیاست علمی كشور با مشاركت انجمن جامعه‌شناسی ایران، انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات و انجمن ترویج علم ایران یادبود دومین سالگرد درگذشت و نكوداشت سیدمحمدامین قانعی‌راد با عنوان دغدغه‌های یك جامعه‌شناس مردم‌‎مدار صبح روز یكشنبه اول تیرماه برگزار شد. در ادامه گزارشی از سخنان هادی خانیكی و علی پایا را در این نشست ‌می‌خوانیم.

امروز، پنجمین سال درگذشت «شهریار عدل»، باستان‌شناس و ایران‌پژوهِ فقید است که مسجد «مَلِک زوزَن» (شهرستان خواف خراسان رضوی) را احیا کرد.

جزییات اولین جنگی که بشر آن را مکتوب کرده در تکه‌های یک سنگ یادبود تاریخی به نام کرکس‌ها نقش بسته است. داستان این اثر به حدود ۴۵۰۰ سال قبل برمی‌گردد.

غلامحسین ابراهیمی‌دینانی، چهره ماندگار و استاد برجسته فلسفه، ۳۰ خردادماه در برنامه معرفت که از شبکه چهارم سیما پخش شد، به تبیین بخش‌هایی از کتاب «اختیار در ضرورت هستی» پرداخت که متن سخنان وی را در ادامه می‌خوانید؛

مراسم رونمایی از خمسه نظامی معروف به خمسه طهماسبی، عصر روز گذشته به کوشش فرهنگستان هنر و شهرداری تهران، در محل این فرهنگستان برگزار شد. در این مراسم که با اجرای اسماعیل امیرآذر برگزار شد، دکتر علیرضا اسماعیلی، سرپرست فرهنگستان هنر، طی سخنانی عنوان کرد: هنر کتاب‌آرایی در تاریخ هنر ما، سنت دیرینه‌ای است و نسخ خطی ارزشمندی در این زمینه کتابت شده‌اند. درعصر زرین کتاب‌آرایی اوایل دوره صفوی، تعداد زیادی از این نسخ خطی ارزشمند در کتابخانه‌ها گرد‌آوری شد که از میان آنها شاهنامه فردوسی و نظامی اهمیت ویژه‌ای دارند.

علی اوجبی، مدیر کل کتاب‌های خطی و نادر کتابخانه ملی گفت: نسخه‌های ارزشمند از کتاب‌های سنگی در کتابخانه ملی موجودند و معتقدم کامل‌ترین بانک کتاب سنگی در این سازمان نگهداری می‌شود.