محمد احصایی می‌گوید قرنطینه خانگی برایش پدیده جدیدی نیست و سال‌هاست که در این شرایط زندگی می‌کند. او اگرچه به گفته خودش از خواندن اخبار بد شیوع ویروس کرونا مدام دندان قروچه می‌کند، اما معتقد است که حتما در این واقعه خیریتی نهفته است.

در منابع علمی ایران و کتاب‌های دانشگاهی از تاریخچه صدمات اجتماعی و تلفات ناشی از بیماری‌های عفونی میکروبی که بر کشور ما وارد شده، کمتر سخن به میان آمده است؛ زیرا علی‌رغم وجود اطلاعات بسیار غنی از وضعیت بیماری‌های عفونی در ایران، بسیاری سیاحان و گردشگران خارجی در سفرنامه‌های خود توانسته‌اند آزادانه به آن اشاره کنند. بی‌شک پزشکی و بهداشت از دیرباز ارتباط تنگانگی با هم داشته‌اند. بدین معنا که اگر در جامعه‌ای در هر برهه از تاریخ، اصول اولیه بهداشتی رعایت‌ می‌شد، زمینه برای بروز بیماری‌ها کمتر فراهم بود و برعکس.

پدیدارشناسی هوسرل، یكی از دشوارترین مباحث فلسفی است. هوسرل یكی از دشوارنویس‌ترین فیلسوفان نیز به شمار می‌رود. خوانش فلسفه پدیدارشناسی او وقت‌گیر و دشوار است، اما جست‌وجو برای درك بهتر آن بسیار لذت‌بخش است. با این وجود ساده كردن فلسفه هوسرل برای درك سریع و بدون دغدغه آن، هم خیانتی به روش فلسفی هوسرل و هم خیانت به افرادی است كه قصد دارند دركی از فلسفه هوسرل داشته باشند.

گِل‌نبشته‌هایی که در تخت‌جمشید به دست آمده است، انبوهی از آگاهی‌های کم‌مانند تاریخی را درباره‌ی روزگار هخامنشیان پیش روی پژوهندگان می‌گذارد. هنوز پژوهش و بررسی گِل‌نبشته‌ها به پایان نرسیده است و چنین به گمان می‌رسد که بررسی همه‌ی آن‌ها نیاز به سال‌ها پژوهش و کار پیوسته دارد. با این همه، هر آگاهی‌ای از آن اسناد تاریخی به دست بیاید راهگشا و نویدبخش است. و شناخت افزون تر تاریخ و فرهنگ هخامنشیان را در پی دارد.

شاید سختی درگیری با بیماری‌ای که جان به لب‌مان کرده است، رنگی از ناامیدی به زندگی ما زده باشد. دم به دم به گذشته بنگریم و حسرت روزهایی به دل‌مان بماند که بهانه‌ای می‌جستیم تا به مِهر همدیگر را در آغوش بگیریم، دست دوستی و یاری به سوی هم دراز کنیم و با گام گذاشتن در کوچه و گذر از خیابان‌هایی که مردم دوشادوش هم راه می‌رفتند و روزی را آغاز می کردند یا به پایان می‌رساندند، لبریز از شادی‌مان می‌کرد. زندگی با همه‌ی افت‌وخیزهایش جاری بود و دیدارها، تازگی و شادابی می‌آورد.

سال‌های 1295 و 1296، مقارن با جنگ جهانی اول بود و نحوست جنگ، با خِست و بُخل آسمان توأم گشت و دو سال، خشک‌سالی را به مردم سراسر ایران تحمیل کرد و در معرکه این قحط و غلا، جمعیت کشور، کمتر از نیم شد و تهران که در آن روزگار، قریب به 200 هزار نفر سکنه داشت، به حدود هفتاد هزار نفر رسید و دسته دسته مردگان را در خندق شمالی آن روزگار تهران ـ خیابان انقلاب اسلامی فعلی ـ می‌انداختند و با ریختن خاک بر روی آنان، به‌زعم خودشان، از شر وبای عام، می‌رستند و می‌جستند، حال آن که با تعفن اجساد، عفونت بیشتری فضای شهر را در برمی‌گرفت و تعداد دیگری را اسیر ساخته و راهی دیار عدم می‌کرد.

اهمیت نوروز در جامعه ایرانی، بر کسی پوشیده نیست و سخن‌گفتن از آن، تکرار مکررات و بدیهی‌گویی است. این مسئله چنان در جامعه ایرانی پررنگ است که بیگانگانی را که فرصت انس و الفت با این جامعه را پیدا کرده‌اند نیز تحت تأثیر خویش قرار داده است و آنها در آثار و سفرنامه‌های خود، بخشی را به این جشن مهم ملی، اختصاص داده‌اند. این نوشتار بر آن است که برخی از وجوه این گزارش‌ها و مکتوبات در مورد نوروز را به اختصار بیان کند.

قرنطینه روشی تاریخی برای جلوگیری از فراگیر شدن بیماری‏های واگیردار است. این روزها و در میانه عالم‏گیر شدن «ویروس کرونا»، بار دیگر بحث از این روش تاریخی در محافل علمی و سیاسی بالا گرفته است. گروهی این روش را غیرعلمی و غیرکاربردی قلمداد می‏کنند و برخی دیگر بر این باور هستند که این روش تاریخی در شرایط کنونی بهترین راهکار برای شیوع بیشتر بیماری است.

«بیشتر از یکصد سال پیش، زمانی که وبا به تهران رسید، ضربه کور بر فقیر و غنی به یکسان فرود آمد؛ همه آنها که باغی خارج از شهر داشتند و همه کسانی که می‌توانستند زیر سقفی کرباسی در بیابان پناه بگیرند از دروازه‌های شمالی به خارج از شهر هجوم بردند. راه‌های منتهی به کوهستان‌ها از جمعیت مهاجر پر بود. زنان سوار بر الاغ‌ها با بچه‌هایی که در چادرهایشان پیچیده بودند و مردان پای پیاده در کنارشان. هر جا می‌رفتند بلا در میانشان بود. روی شن‌های بیابان جان می‌دادند و بیماری کشنده را در میان روستاها پراکنده می‌ساختند.»

نوروز، آیینی شش‌هزارساله است که آن را به جمشید، شاه پیشدادی نسبت می‌دهند، این جشن، مراسمی خورشیدی است که با تاریخ دیرسال و اسطوره‌های کهن‌سال ایران پیوند دارد. آیین نوروز را متعلق به شش هزار سال پیش می‌دانند اما از دوران باستان نوشته‌های قابل‌اعتمادی که پیرامون این آیین سخن گفته باشد در دست نیست، در اوستا هیچ اشاره‌ای به جشن نوروز نشده است و در شاهنامه نیز جزئیات زیادی از این جشن وجود ندارد.

قابل توجه دانشجویان دوره‌های آموزشی بهار ۱۳۹۹ مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی با سلام و عرض تبریک سال نو به اطلاع می‌رساند به دلیل شیوع ویروس کرونا و طرح فاصله گذاری اجتماعی ، برگزاری کلاس‌ها به صورت حضوری میسر نیست. درباره نحوه برگزاری کلاس‌ها بزودی اطلاع‌رسانی خواهد شد .

روزهای سخت سال دارد نفس‌های آخرش را می‌کشد که خبر رسید، اثری سترگ از پژوهشگری بزرگ سرانجام به طبع رسید. «تبریز زادگاه من است، خانواده‌ام از بومیان این شهرند، تا آنجا که آگاهی دارم نیاکانم از پانصد سال پیش در این شهر زیسته و در خاک آن خفته‌اند، بخشی از زندگانیم در آن سپری شده است. از آغاز سال‌های جوانی بر آن بوده‌ام که آنجا را خوب بشناسم و از پیدایش و نام و سرگذشت و پیشامدهایش نیک آگاه گردم، در این راه هرچه بیشتر جسته‌ام، بیشتر دلبسته گشته‌ام».

انالله و اناالیه راجعون چه دردناک است وقتی خبر درگذشت انسان فرهیخته و شریفی را می شنویم و دریغ ! امروز دانستیم که آقای دکتر اسماعیل یزدی، عضو برجسته فرهنگستان به دیار باقی، سر بر خاک نهاده است.ضمن عرض تسلیت از سوی خود و اعضای شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به خاندان معظم یزدی و همه اهل فرهنگ، از خداوند متعال و ائمه اطهار علیهم السلام برای آن شادروان علو درجات و برای همه بازماندگان آن عزیز از دست رفته، اجر و شکیبایی مسألت دارم.

از وداع با «علی‌اکبر دهخدا»، درست شصت‌وچهار سال گذشته است. او که محمدرضا شفیعی کدکنی در کتاب «با چراغ و آینه» درباره‌اش نوشته است «اگر از فردوسی بگذریم، معلوم نیست کدام یک از بزرگان ادبِ ایران‌زمین به‌اندازه دهخدا به فرهنگِ ملی ما ایرانیان خدمت کرده است. کار عظیم و مردانه استاد علی‌اکبر دهخدا درباره واژگان زبان فارسی از کارهای کارستانی است که توفیق انجام آن را باید موهبتی الاهی برای زبان فارسی و برای بنیادگذارِ آن به‌شمار آورد.

شیوع بیماری کرونا خبر داغ رسانه‌ها شده است؛ ویروسی که برخی از درگیرشدگانش را به کام مرگ کشانده است. در این گزارش به شیوع بیماری‌های واگیردار و کشنده در خاطره تاریخ اجتماعی ایران پرداخته‌ایم.