منهاج المبتدین

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

بیماران استخراج مرکبات از قرابادین‌ها دشوار بود، خواست مرکبات را به ترتیب نام بیماری‌ها از کتاب‌های معتبر گرد آورد، پس به نگارش این پرداخت و «منهاج المبتدین» نامید و در 42 «باب» و 1 «خاتمه» بخشبندی کرد: باب 1. فهرست ادویه‌ای که در ابواب کتاب آمده، به ترتیب الفبایی، 2. ادویه‌ای که در حمیّات به کار آید، 3. ادویه‌ای که در لیتر غش (که آن حالتی ست میان نوم و یقظه) به کار آید، 4. ادویۀ مالیخولیا، 5. ادویۀ دیوانگان، 10. ادویه‌ای که در لقوه به کار آید، 15. ادویۀ انواع صداع، 20. ادویۀ امراض حلق و حنجره، 25. ادویۀ امراض کبد، 30. ادویۀ اسهال و امعا، 35. ادویۀ امراض مثانه، 40. ادویۀ اورام بارده، 42. ادویۀ دافع سموم. خاتمه در اوزان و مکاییل. 
روزگار نگارنده و نگارش بدست نیامد، در مشترک آمده که پیش از 1093ق (1682م) می‌زیسته، و نسخۀ اته 2355 نوشتۀ 1147ق است، و نسخۀ در دست تاریخ تملک 1124ق را دارد. 
آغاز:   مهتاج ادویۀ شفا، حمد مسبب الاسبابب که به علامات مختصر... اما بعد، بر اراب فطنت پوشیده نماند که فقیر حقیر محمدابراهیم الحسینی... 
منابع دیگر:   مشترک، 750/1 (1 نسخه)؛ ذریعه، 174/23؛ نسخه‌ها، 604/1 (9 نسخه)؛ استوری، پزشکی، 325؛ پزشکی ایران، 288؛ طب بغداد، 372؛ اته، 2354، 2355: نوشتۀ 1147ق؛ بلوشه، 872/2؛ لایپزیک، فونان، 244؛ ویلیکام، 192؛ نوشاهی، موزه، 122. 
1900،   نسخ خوش، بی‌نام و بی‌تاریخ، پیش از ج 1124/1ق که تاریخ تملک سید علی طیب کازرونی ست (ص 3)، آغاز برابر، انجام: در کنارش اوطیوس می‌گوید یک دانک و پنج است یا دو دانک. تمت. 1307 (که این تاریخ الحاقی است). 
با نشان مهر بیضی «بندۀ آل محمد طاهر» (ص 503)، و نشان مهر گرد مالک نسخه سیدعلی طبیب کازرونی «... سیدعلی...» (ص 3). 
وقفنامه برای گروه شیخیان کرمان به تولیت محمدخان نوشتۀ ع 2/ 1289 و نشان مهر بیضی «زهرا سلطان» (ص 4). 
504 ص، 18 س، 12×21، 21×30 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 252125

خرید فایل اسکن