حل زیج جدید سلطانی؛ زیج الغ بیگ

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

متن از الغ‌بیگ (د 853ق/ 1449م). گزارش از نظام‌الدین عبدالعلی بن محمد بیرجندی که نسبت درستش نظام‌الدین عبدالعلی بن محمد بن حسین است[نفیسی و نسخۀ در دست] (د 934ق/ ). مظفر گنابادی در «شرح بیست باب» از آن یاد کرده است. گویا نسخۀ شناخته شده‌ای از آن در ایران نیست. در (ذریعه 309/13) در «شرح زیج الغ‌بیگ» آمده که نسخه‌هایی از آن در استانبول حمیدیه و نور عثمانیه هست. 
در دیباچۀ نسخۀ در دست نام نگارنده آمده و می‌افزاید: چون نگارندۀ زیج جدید سلطانی در تحریر آن اختصار تمام بکار برده به خاطر رسید که عبارات قواعد آن را به شرح و تمثیل بیان نماید و در هر موضع از مباحث هیأت آنچه محتاج‌الیه باشد ایراد کند و اگر زلل و خللی باشد بر آن تنبیه کند و در پایان تاریخ نگارش را 929ق/892 یزدگردی 1824 رومی آورده است. 
آغاز:   اجناس حمد و سپاس معرا از تو هم ثنا و انواع شکر بی‌قیاس مبّرا... و بعد، چنین گوید معتکف زاویۀ خمول و دردمندی عبدالعلی بن محمد بن حسین بیرجندی که از اشرف صناعات و علوم، علم هیأت... 
انجام:   و چون اهل احکام را ترتیب آثار و تبدل این فصول و ادوار اعتقاد تمام است آنرا ذکر کردیم والله اعلم بالصواب تاریخ تألیف هذا الکتاب بالسنین 929 الهجریة بالسنین الیزدجردیه 892 بالسنین الرومیه، بالسنین الحلالیه 445 فی رجب بعون‌الله، آلفته انا العبد عبدالعلی غفرالله الاحد الرؤف، له ولوالدیه بحق محمد الحبیب الامین. تمت. 
منابع دیگر:   فهرستواره، 2913/4 «حل زیج...»، همانجا، 3141: بیرجندی، نمایه؛ نفیسی،806/2؛ ذریعه، 7/ 68 «حل الزیج...»؛ اعلام،1347/2: عبدالعلی؛ طبقات، 125/10: عبدالعلی؛ مشار، مولفین، 3/ 889. 
2165،   ثلث پخته، حسین بن محمد (کرمانی؟)، غرۀ رمضان 1295ق. آغاز و انجام برابر. انجامۀ نویسنده: تاریخ استکباب غرۀ رمضان (1295) تمام شد بر دست حسین بن محمد. شکل‌ها به مشکی، سربندها به سرخی، رکابه در زیر رویه‌های دست راست. با نشان مهر گرد درشت تاج‌دار «هو الواقف وقف...» (ص 2). نسخه از میانه‌های «مقالت» دوم افتادگی دارد (ص 93 ش 3). 
352 ص، 24 س، 11/5×21/5، 21×30 سم‍ ،فتو.     شمث‍ 252390

خرید فایل اسکن