تحقیق معنی العلم؛ جواب مسایل بعض الاخوان من همدان

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از علی نقی بن احمد بن زین‌الدین الهجری. که بی‌گمان همان علی بن احمد احسایی است که علی‌نقی نیز خوانده شده است. و دارای رساله‌های بسیاری است که برخی از آن‌ها چاپ شده است (نک‍ : رسایل المتفرقه، ذریعه 10/258) و «رد علی رسالة بعض العرفا» در توحید (همانجا 10/197) و نگارندۀ «رسالة العلم» در علم الهی (همانجا 15/316). وی شعر نیز می‌سرود و دیوان او نیز چاپ شده است (همانجا 9/763). این هجری احسایی در 1246ق در گذشته است. 
پرسش‌هایی ست که یکی از اخوان همدانی از ایشان در پیوند به یکی از سخنان شیخ احمد احسایی دربارۀ علم خداوند کرده است نام پرسنده را در دیباچه نیاورده است و در انجامه تاریخ به پایان بردن را 24 ذیحجۀ 1229ق یاد کرده است. نخستین پرسش دربارۀ علم الهی است که در اینجا از رسالۀ جداگانه‌ای که در این زمینه نگاشته یاد می‌کند. پرسش دوم آن نیز دربارۀ علم است و حدیث حضرت باقر (ع): هل سمی عالماً قادراً الا لما وهب العلم للعلماء والقدرة للقادرین، سومین نیز دربارۀ علم است. شاید دومین رسالۀ او در علم باشد که در «ذریعه 15/316» بی‌‌نشانی بیشتر از آن یاد شده است. 
آغاز:   حمدله. صلاة. و بعد، فیقول الفقیر الی رحمة الله الغنی علی نقی بن احمد بن زین‌الدین الهجری. قد ورد من بعض الاخوان من اهل همدان مسئلة معضلة لایمکن الجواب فیها علی الحقیقة... 
انجام:   و اتصافه به فی الظهور. و هذا آخر ما اردت ایراده فی تحقیق معنی العلم باقسامه. و کتب بیده الفقیر الی الله الغنی علی نقی بن احمد بن زین‌الدین، بلیلة الاربعة و العشرین من شهر ذیحجةالحرام سنة 1229ق... 
منابع دیگر:   اعلام، 2/1659؛ مشار، مولفین، 4/602؛ مرعشی، 8/64 «تحقیق معنی العلم»: که تاریخ به پایان رسیدن را 21 ذیحجه آورده است، همانجا، 5/204 «علم الله تعالی» از همو. 
(10)2097،   نسخ تحریری، با تاریخ 1262ق به همین خامه در مجموعه (ص 443-467). آغاز و انجام از این نسخه است.     شمث‍ 252322

خرید فایل اسکن