شناخت نامۀ وحشی بافقی / حسین مسرّت
شناخت نامۀ وحشی بافقی / حسین مسرّت

مولانا کمال الدّین یا شمس الدّین محمّد متخلّص به وحشی بافقی به سال 939 قمری در شهر بافق در خانواده‌ای کشاورز به دنیا آمد. در نوجوانی از محضر شرف الدّین علی بافقی و برادر بزرگش مرادی بافقی بهره‌ها برد و به انجمن‌های ادبی بافق راه یافت. در اوان شباب همراه برادرش به یزد آمد و با سخنوران این دیار آشنا گردید. سپس راهی کاشان شد و در مکتب‌خانه به آموزش پرداخت ولی به‌واسطۀ حسادت برخی شاعران راهی اراک و سپس بندر هرمز شد. سرانجام پس از دربه‌دری‌های زیاد باز به «خاک‌ پاک یزد» بازگشت و با شاعران این دیار، طرح دوستی ریخت و به کمال شاعری رسید.

1403/9/20 ۱۱:۰۷
چرا در جامعه امروز ایران ابوریحان نداریم؟ / نعمت‌الله فاضلی
مردی از جنس ایران / حسین مسرّت
مردی از جنس ایران / حسین مسرّت

از سرآمدان نویسندگان زمانه و از خوش‌قلمان روزگار ماست، نثرش به‌سان رود جاری‌شده از کوهساران ‌که در زیر تابش آفتاب جریان دارد، زلال و درخشان است. کتاب‌هایش مانند برگ زر دست‌به‌دست می‌گردد و در گلستان کویر خشکیده سرزمین ما چون تک‌گلی زیبا و خوش‌رنگ چشم‌نوازی می‌کند.

1403/9/11 ۱۲:۱۴
ادامه مطلب
آنچه ایران به جهان آموخت / عبدالحسین زرین‌‏كوب
آنچه ایران به جهان آموخت / عبدالحسین زرین‌‏كوب

ایران باستانى به دنیا درس تسامح آموخت، درس عدالت و درس قانون و انضباط یاد داد. به دنیایى كه آشور و بابل و مصر و یهود آن را از تعصب و خشونت آكنده بود، نشان داد كه با اعمال تسامح بهتر می‌‏توان امپراتوری هاى بزرگ را از اقوام گونه‌‏گون به وجود آورد و اداره كرد. به دنیا تعلیم داد كه عدالت هم اگر با دقت و مساوات همراه باشد، به اندازه آزادى یا بیش از آن می‌‏تواند صلح و آرامش را تأمین كند.

1403/5/3 ۱۰:۰۰
کلمات فارسیِ ابن‌سینا و تأثیر آنها در ادبیات / محمد معین
کلمات فارسیِ ابن‌سینا و تأثیر آنها در ادبیات / محمد معین

دکتر محمد معین (۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ ـ ۱۳ تیر ۱۳۵۰) پدیدآورندۀ یکی از مهمترین واژه‌نامه‌های فارسی یعنی «فرهنگ فارسی معین» است. از دیگر آثار اوست: حافظ شیرین سخن، ستاره ناهید یا داستان خرداد و امرداد، یوشت فریان و مرزبان‌نامه، یادنامه پورداوود، شاهان کیانی و هخامنشی در آثارالباقیه، مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات فارسی، چندین کتاب در مقوله های دستوری.

1403/4/19 ۰۹:۰۳
طرز سخن صائب / ذبیح الله صفا
طرز سخن صائب / ذبیح الله صفا

دهم تیرماه روز بزرگداشت صائب تبریزی است، شاعر بلند پایۀ سبک اصفهانی که در عصر صفوی عرصه شعر را از آن خود کرد و تا امروز نیز یکی از سبکهای پرطرفدار شعر پارسی شیوه اوست. نازک خیالی های صائب را نمونه های اعتدالی این سبک دانسته اند و نمونه های افراطی اش را زیر عنوان «سبک هندی» می آورند.

1403/4/11 ۱۰:۲۰
ادامه مطلب
مجموعۀ شخصی سلطانعلی سلطانی محفوظ در کتابخانۀ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
مجموعۀ شخصی سلطانعلی سلطانی محفوظ در کتابخانۀ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

کتابخانۀ ارزشمند شادروان سلطانعلی سلطانی نخستین مجموعه و گنجینه به معنای واقعی کلمه بود که در چهارم خردادماه ۱۳۶۸ از سوی بازماندگان استاد به مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی اهدا شد و در محلی مخصوص و به نام این خاندان نگهداری می‌شود.

1403/9/18 ۲۱:۵۳
بارگاه حضرت ابوالفضل (ع) / عنایت‌الله مجیدی
بارگاه حضرت ابوالفضل (ع) / عنایت‌الله مجیدی

سید میرزا محمد نصیر الحسینی ملقب به فرصت الدوله شیرازی متخلص به فرصت و معروف به آقامیرزا(۱۲۷۱-۱۳۳۹ق) شاعر، خطاط، نقاش، موسیقی دان و از نخستین محققین ایرانی که در زمینۀ معرفی آثار باستانی سرزمین ما همت گماشته، ضمن توصیف و اندازه گیری دقیق، تصویر و نقشۀ آن ها را نیز ارائه کرده است.

1403/8/9 ۱۰:۵۷
سه سند اروپایی که نشان می دهد جزایر سه گانه برای ایران است
ادامه مطلب
آنچه دربارۀ «مهرگان» نمی‌دانیم
آنچه دربارۀ «مهرگان» نمی‌دانیم

مسئول پرونده جهانی «مهرگان» درباره جشن باستانی «مهرگان»، زمان دقیق برگزاری آن، دلایل کمرنگ و یا به نوعی متوقف شدن برگزاری این جشن در ایران، خرده‌آیین‌ها و سفره این جشن توضیح داد.

1403/9/25 ۱۵:۳۶
حافظ و خواجوی کرمانی؛ پیوند استاد و شاگرد در غزل فارسی
نظریه‌پردازی درباره‌ی ایران در گفت‌وگو با سعید معیدفر
نظریه‌پردازی درباره‌ی ایران در گفت‌وگو با سعید معیدفر

ایران چیست؟ چه کسانی ایرانی هستند؟ ویژگی‌ها و خصایص جامعه ایران کدام‌اند؟ چه فرقی با سایر جوامع دارند؟ اشتراکاتشان کدام است؟ تاثیر تاریخ و جغرافیای ایران در شکل‌گیری این خصایص چیست و چگونه است؟ آیا می‌توان از نظریه‌ها و مفاهیمی که در سایر جوامع پدید آمده‌اند، برای فهم ایران و معضلاتش بهره گرفت؟ پاسخ به این پرسش‌ها شاید ساده و بدیهی به نظر برسد، اما اهل نظر در علوم انسانی و به‌ویژه علوم‌اجتماعی می‌دانند که به محض تلاش برای جواب دادن به هر یک از این سوال‌ها، موانع و دشواری‌های فراوان پدید می‌آید.

1403/9/24 ۰۹:۳۱
ادامه مطلب
گزارش تصویری برگزاری آیین رونمایی دانشنامۀ برخط «زبان‌ها و گویش‌های ایرانی»
گزارش تصویری جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
گزارش تصویری برگزاری رونمایی جلد نخست «دانشنامۀ حقوق ایران» - بخش سوم
ادامه مطلب

مداخل برگزیده

  • رصدخانه
    بخش علوم,مصطفی یاوری آیین

    رَصَدْخانه، در لغت به معنی جایی برای رصد است، اما در این مقاله به «نهاد»ی گفته خواهد شد که 3 شرط زیر را داشته باشد:

    ادامه مطلب
  • رستم
    لیلا ورهرام

    رُسْتَم، مشهورترین پهلوان حماسۀ ملی ایران. در روایات حماسی ایران، رستم فرمانروای سیستان و جهان‌پهلوان دربار شاهان کیانی، کاووس و کیخسرو، است. او در زمان منوچهر پیشدادی متولد می‌شود و از عهد کیقباد تا دورۀ پادشاهی بهمن در حماسۀ ملی ایران حضور دارد. بخش مهمی از حماسۀ ملی ایران به کردارهای رستم اختصاص دارد و در فرهنگ ایرانی، وی نمونه و مثال اعلای پهلوانی است. 

    ادامه مطلب
  • تهران
    اصغر دادبه,علی بلوکباشی,احمد پاکتچی,شیوا جعفری,علی کرم همدانی,محمدجواد انواری,علی محمد مرادیان منفرد,بهروز محمودی بختیاری,ساسان فاطمی,کامران صفامنش

    تِهْران، پایتخت و بزرگ‌ترین شهر ایران، نیز استان و شهرستانی به همین نام در شمال مرکزی ایران.

    ادامه مطلب
  • پان ترکیسم
    عنایت الله رضا

    پانْ تُرْكیسْم‌، یا پان‌ توركیسم‌، ایدئولوژی‌ ملی‌گرایانه‌ (ناسیونالیستی‌) و توسعه‌طلبانه‌ای‌ كه‌ بر پایۀ آن‌ كلیۀ مردمانی‌ كه‌ به‌ زبان‌ تركی‌ سخن‌ می‌گویند ــ از جمله‌ همۀ تركی‌زبانان‌ مسلمان‌ ــ ملت‌ واحدی‌ هستند كه‌ باید تحت‌ رهبری‌ تركیه‌ در دولتی‌ واحد متحد شوند

    ادامه مطلب
  • حافظ
    آذرتاش آذرنوش,اصغر دادبه,صادق سجادی,علی بلوکباشی,مجدالدین کیوانی,احمد پاکتچی,محمدحسن سمسار,بخش هنر و معماری,علی بیات,اسماعیل شمس,عبدالله مسعودی آرانی,علی میرانصاری,حسین میثمی,توفیق هاشم پور سبحانی,بهاءالدین خرمشاهی,سعید کردمافی,سیروس شمیسا,حسن نکوروح,صفر عبدالله,دومینیکو اینجنیتو,طهمورث ساجدی,بهادر باقری

    یکی از بزرگ‌ترین شاعران زبان پارسی که شاید بتوان او را بزرگ‌ترین غزلسرای این زبان دانست. غزل فارسی در سده‌های 6-7ق / 12-13م با شاعرانی چون عطار، مولوی و سعدی، با مضامین عارفانه و عاشقانه به کمال خود رسید، ولی غزلهای حافظ دارای خاصیت و کیفیت دیگری است.

    ادامه مطلب

تازه های نشر مرکز

اخبار و گزارش

کارگاه و سمینار

آخرین مقالات افزوده شده

پربازدیدترین مقالات

مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی براساس موضوع

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: