ماه رمضان در كاشان

1394/4/20 ۱۰:۱۴

مردم کاشان از چند روز پیش از آغاز ماه مبارک رمضان با جنب و جوش تمام با نظافت و خانه تکانی منازل، مساجد، حسینیه‌ها و تکایا به استقبال این ماه روحانی و با فضیلت می‌روند. خانه تکانی رمضان یا نظافت منزل از جمله کارهای مرسوم مردم کاشان همزمان با فرا رسیدن ماه رمضان است.کاشانی ها براین باورند که اگر دختران دم‌بخت در خانه تکانی مشارکت کنند بخت آنها باز می‌شود.کلوخ اندازان از دیگر آداب و رسومی است که مردمان مومن کاشان با انجام آن به استقبال ماه رمضان می‌روند و در روزهای پایانی ماه شعبان خانواده‌ها برای استقبال از این ماه در کنار یکدیگر به شادمانی می‌پردازند.

  خانه تکانی بخت باز کن

رضا سلیمان نوری: مردم کاشان از چند روز پیش از آغاز ماه مبارک رمضان با جنب و جوش تمام با نظافت و خانه تکانی منازل، مساجد، حسینیه‌ها و تکایا به استقبال این ماه روحانی و با فضیلت می‌روند. خانه تکانی رمضان یا نظافت منزل از جمله کارهای مرسوم مردم کاشان همزمان با فرا رسیدن ماه رمضان است.کاشانی ها براین باورند که اگر دختران دم‌بخت در خانه تکانی مشارکت کنند بخت آنها باز می‌شود.کلوخ اندازان از دیگر آداب و رسومی است که مردمان مومن کاشان با انجام آن به استقبال ماه رمضان می‌روند و در روزهای پایانی ماه شعبان خانواده‌ها برای استقبال از این ماه در کنار یکدیگر به شادمانی می‌پردازند.

  رویت هلال ماه

یكی از آیین‌های ویژه رمضان کاشانی‌های قدیم، نوع عملکرد آنان برای  تشخیص آغاز ماه است.در قدیم كه رسانه‌های امروزین  وجود نداشت اهالی كاشان برای رویت هلال ماه به بام خانه‌ها و نقاط مرتفع و تپه‌های اطراف شهر می‌رفتند. این رسم كه هنوز هم در برخی نقاط شهرستان كاشان وجود دارد با آداب دیگری نیز همراه بوده است.در قمصر مردم با خود یك جلد قرآن، یك آیینه و یك سینی حاوی ظرف آب، كمی سبزی و گلابپاش پر از گلاب به بام خانه برده و رو به قبله ‌نشسته و می‌كوشیدند تا ماه را در آیینه ببینند. سپس به محض دیدن ماه شخصی از بین مردم با صدای رسا سوره «یاسین» را قرائت ‌كرده و دیگران آهسته این سوره را زمزمه می‌كردند و بعد از خواندن حمد و سه قل هوا... و چند صلوات روی خود و خانواده گلاب می‌پاشیدند. بعد از اجرای این آیین مردم جرعه‌ای آب نوشیده و کمی سبزی می‌خوردند و عقیده داشتند خوردن این عمل  به آنها نیرویی می‌دهد که  بتوانند بدون ناراحتی ماه مبارك رمضان را روزه بگیرند.البته در برخی مناطق کاشان نیز پس از رویت هلال چشمان‌شان را  بسته و  سپس بر قرآن مجید، انگشتر عقیق، آب، سبزی یا روی سادات می‌گشایند و صلوات می‌فرستند تا آن ماه را به میمنت آغاز كنند و تا پایان ماه از عهده اجرای فرمان‌های حق برآیند.

  آیین افطار

انجام مراسم افطار نیز در كاشان آیین خاص خود را دارد که  از جمله این آداب «اشعار خوانی» در منقبت امیرالمومنین (ع) قبل از اذان مغرب و «دعاخوانی» افطار از گلدسته‌های مساجد است. از دل‌انگیزترین اشعاری كه در مدح مولا علی(ع) در این ایام خوانده می‌شود شعر معروف«جانم علی» است. در هنگام افطار بوی «آش جو» از اكثر خانه‌های مردم كاشان به مشام می‌رسد و«شربت‌خاكشیر» و «آب هندوانه» از نوشیدنی‌های موجود در سفره افطار اهل این شهر است. كاشانی‌ها با دادن نذورات و خیرات در هنگام افطار یاد و خاطره اموات خود را زنده نگه می‌دارند .

  روزه واکنی داماد

یکی دیگر از آیین‌های خاص رمضان در کاشان مراسم«روزه واکنی» است. در این شهر برخلاف اکثر شهرهای ایران این خانواده عروس هستند که داماد و خانواده او را به افطاری دعوت می‌کنند. آیین «روزه‌واکنی» در شب دوم این ماه و بر اساس دعوت انجام شده از داماد و خانواده داماد برای صرف افطاری در  خانه عروس برگزار می‌شود. در این مهمانی از طرف خانواده داماد هدیه‌ای به عروس خانم تقدیم می‌شود و سپس عروس خانم روزه خود را افطار می‌کند و همچنین خانواده عروس نیز هدایایی به داماد می‌دهند.

  هوم بابایی

یكی دیگر از آداب این ماه در كاشان رسمی قدیمی و كهن به نام رسم « هوم بابایی» است كه این آیین امروز نیز در برخی محله‌های این شهربا ذكر اشعار و برنامه خاصی ادامه دارد. بنا به روایتی كه در فین كاشان بسیار از آن یاد می‌كنند شب پانزدهم ماه رمضان امام حسن (ع ) و امام حسین (ع ) به در خانه‌های جد و پدر بزرگوارشان می‌رفتند و سوره « والشمس » را با آهنگی خوش قرائت می‌كردند، آنگاه پیغمبر(ص ) و حضرت علی (ع) برای شادی و تشویق آنها مقداری خوراك به ایشان می‌دادند. اكنون برای زنده نگه‌داشتن این رسم كودكان و جوانان و حتی برخی بزرگسالان نیز به درخانه ها می‌روند و با خواندن آیه‌ها و اشعاری از افراد هدایایی درخواست می‌كنند.

  آیین های عزاداری

مردم کاشان در شب‌های قدر مراسم عزاداری پر شوری اجرا می‌کنند.آنان با راه‌اندازی هیات‌های عزاداری، سینه‌زنی و نخل‌برداری در تمام شهر سالروز شهادت امیرالمومنان(ع) را تداعی می‌کنند و با نوحه‌خوانی و مراسم تعزیه به عزاداری می پردازند.خانواده های بسیاری نیز در روز 21 ماه مبارک رمضان برای افطار آش رشته پخته و در بین  همسایگان و آشنایان توزیع می‌کنند.اغلب خانواده‌ها در شب‌های بیست و سوم و بیست و هفتم رمضان که به شب ختم و هفتم امام علی(ع) مشهور است حلوای نذری می‌پزند و هنگام افطار پخش می‌کنند.پخت این حلوا مهارت ویژه‌ای می خواهد که هنر بانوان کاشانی است.

  آیین عید

اهالی کاشان در روز عید سعید فطر و  بعد از نماز عید، همه به سوی  قبور اموات و گذشتگان خود رفته و آنجا اجتماع می‌کنند.این مراسم تا ظهر طول می‌کشد. بعد از ظهر عید نیز با رفتن کوچک‌ترها  به خانه بزرگ‌ترها و عرض تبریک، این عید بزرگ اسلامی در کاشان به پایان می‌رسد.

روزنامه قانون