زبان و ادبیات فارسی، به مثابۀ خانۀ اندیشه، فرهنگ و هویت ایرانی / یوسف محمدنژاد عالی‌زمینی
زبان و ادبیات فارسی، به مثابۀ خانۀ اندیشه، فرهنگ و هویت ایرانی / یوسف محمدنژاد عالی‌زمینی

ایران و جهانِ ایرانی را با نام‌هایی همچون رودکی سمرقندی، فردوسی توسی، خیام و عطار نیشابوری، سنایی غزنوی، ناصرخسرو قبادیانی، نظامی گنجوی، خاقانی شروانی، مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، سعدی و حافظ شیرازی، صائب تبریزی، بیدل دهلوی، ابونصر محمد فارابی، ابوعلی ‌سینا، ابوریحان بیرونی، ذکریای رازی، شیخ شهاب‌الدین سهروری و ملاصدرا شیرازی می‌شناسند. البته بر این نام‌ها نام‌های فراوان دیگری نیز ‌می‌توان افزود

1403/2/30 ۱۳:۲۵
پیام دکتر سعد خان، رئیس مؤسسه فرهنگی اکو به مناسبت 28 اردیبهشت، روز بزرگداشت خیام
پیام دکتر سعد خان، رئیس مؤسسه فرهنگی اکو به مناسبت 28 اردیبهشت، روز بزرگداشت خیام

خیام نیشابوری، ریاضی‌دان، فیلسوف، منجم و ادیب نامدار از نوابغ زمان خویش و دوران حکومت سلجوقیان بود که شهرت عالم‌گیر دارد. او را در کشورهای اکو و سائر ممالک جهان بیشتر به عنوان شاعر رباعی‎سرا می‌شناسند، ولی فعالیت اصلی خیام بیشتر در ریاضیات و نجوم بوده است.

1403/2/30 ۱۳:۰۲
شاهنامه، ضرورت زمانۀ ما / محمود رضایی دشت‌ارژنه
شاهنامه، ضرورت زمانۀ ما / محمود رضایی دشت‌ارژنه

در روزگاری که با یورش تازیان، ایرانیان را دل سخت پریشیده بود و: «بخت ما چون روی بدخواهان ما تیره، دشمنان بر جان ما چیره، شهر سیلی خورده هذیان داشت، بر زبان بس داستان‌های پریشان داشت»، فردوسی ققنوس‌وار از میان آتش و خاکستر، ستوار و پرهیمنه قد راست کرد و با سرودن شاهنامه: «بیفکند از نظم کاخی بلند، که از باد و باران نیابد گزند.».

1403/2/26 ۱۳:۰۹
ادامه مطلب
پیام جاودانی شاهنامه / محمدامین ریاحی
پیام جاودانی شاهنامه / محمدامین ریاحی

شاهنامه یادگار چهارمین سده هجری، قرن اعتلای فکری و فرهنگی ایران و عصر خردگرایی و آزاداندیشی است. اساس حماسه ملی ایران بر نبرد جاودانی میان نیکی و بدی و نور و ظلمت است.

1403/2/25 ۰۸:۱۲
خلیج فارس در طول تاریخ / محمدجواد مشکور
خلیج فارس در طول تاریخ / محمدجواد مشکور

خلیج فارس در حاشیه غربى اقیانوس هند واقع شده و بین شبه‌جزیره عربستان و جنوب شرقى كشور ایران قرار دارد. مساحت این دریا 240هزار كیلومتر مربع است. طول آن قریب هزار كیلومتر و قسمت شمالى و شمال شرقى خلیج فارس را تماماً سواحل ایران پوشانده است.

1403/2/10 ۱۰:۰۷
ایرجا! رفتی و آثار تو ماند / محمدعلی همایون‌کاتوزیان
ایرجا! رفتی و آثار تو ماند / محمدعلی همایون‌کاتوزیان

ایرج افشار (۱۶ مهر ۱۳۰۴ ـ ۱۸ اسفند ۱۳۸۹) پژوهشگر فرهنگ و تاریخ ایران، ایران‌شناس، کتاب‌شناس، نسخه‌پژوه، نویسنده و استاد دانشگاه، پایه‌گذار کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و «پدر کتاب‌شناسی ایران»، بیش از ۳۰۰ کتاب و ۳۰۰۰ مقاله در زمینه‌های کتاب‌شناسی، کتاب‌داری، تاریخ، جغرافیا، جغرافیای تاریخی، فرهنگ مردم و موضوع‌های دیگر تألیف، تصنیف و تصحیح کرده ‌است.

1402/12/20 ۱۱:۱۴
ادامه مطلب
دست‌خط‌هایی از «ایرج افشار» که برای نخستین‌بار منتشر می‌شود
«از مهستان تا بهارستان»
«از مهستان تا بهارستان»

در بررسی تاریخ مرم‌سالاری در ایران آنچه به وضوح مشخص است اینکه نظام غالب حکومتی در ایران پیش از اسلام، از نوع سلطنت موروثی بوده‎‌ است. این نوع از حکومت تفاوت‌های عمده‌ای با سیستم حکومت دموکراتیک دارد و بر خلاف نقش مؤثر مردم در نظام‌های سیاسی دموکراتیک، در نظام‌های مونارشی، حاکم تصمیم‌گیرنده نهایی است. با این وجود، در برخی ادوار تاریخ ایران، نشانه‌هایی از وجود برخی از عناصر دموکراسی در ساختارهای حکومتی مشاهده می‌شود.

1402/12/9 ۱۱:۲۸
سند «خیلی محرمانه» درباره اسلامی ندوشن!
سند «خیلی محرمانه» درباره اسلامی ندوشن!

سندهایی مربوط به بررسی دو اثر محمدعلی اسلامی ندوشن توسط ساواک و وزارت فرهنگ و هنر در دوران پهلوی نشان می‌دهد درباره آثار او حساسیت‌هایی وجود داشته است.

1402/9/7 ۰۸:۵۶
ادامه مطلب
پیام دکتر سعد خان، رئیس مؤسسه فرهنگی اکو به مناسبت 28 اردیبهشت، روز بزرگداشت خیام
پیام دکتر سعد خان، رئیس مؤسسه فرهنگی اکو به مناسبت 28 اردیبهشت، روز بزرگداشت خیام

خیام نیشابوری، ریاضی‌دان، فیلسوف، منجم و ادیب نامدار از نوابغ زمان خویش و دوران حکومت سلجوقیان بود که شهرت عالم‌گیر دارد. او را در کشورهای اکو و سائر ممالک جهان بیشتر به عنوان شاعر رباعی‎سرا می‌شناسند، ولی فعالیت اصلی خیام بیشتر در ریاضیات و نجوم بوده است.

1403/2/30 ۱۳:۰۲
 زبان ساده خیام باعث جهانی شدنش شد
زبان ساده خیام باعث جهانی شدنش شد

فاطمه اوانی، پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی گفت: با وجود همت زیاد اروپاییان به شناساندن خیام، این شاعر بزرگ در کشور خود غریب مانده و پژوهشگران ایرانی در حق وی کم‌لطفی کرده‌اند.

1403/2/30 ۱۱:۳۳
گفت‌وگو با احمد تمیم‌داری درباره ترجمه و رواج شاهنامه فردوسی در دنیای عرب و جهان غرب
ادامه مطلب
گزارش تصویری برگزاری آیین گشایش «خانۀ کتاب دِبا»
گزارش تصویری جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (۲)
گزارش تصویری جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (۱)
ادامه مطلب

مداخل برگزیده

  • دزفول
    محسن احمدی

    شهرستان و شهری در استان خوزستان.

    ادامه مطلب
  • انزلی
    عنایت الله رضا

    اَنْزَلی، شهرستان و شهری بندری در استان گیلان و تالابی به همین نام در این شهرستان. 

    ادامه مطلب
  • بوستان
    اصغر دادبه

    بوسْتان، یا سعدی نامه، هنری ترین وشاعرانه‌ترین مثنوی حكمی ـ اخلاقی در ادب فارسی، سرودۀ سعدی (ه‍ م)، شاعر پرآوازۀ ایران در سدۀ 7ق / 13م. با آنکـه سعدی به نام كتاب دیگر خود گلستان تصریح كرده است

    ادامه مطلب
  • قنات
    علی کرم همدانی,علی هزاردره,شهره زرگران

    یا کاریز، مجرای آب زیرزمینی که توسط آن آب را به مناطق کم‌آب می‌رسانند.

    ادامه مطلب
  • خلیج فارس
    عباس سعیدی

    خَلیجِ فارْس، پیشرفتگی بزرگ آب در خشکی، و بخشی از دریای پـارس باستان در جنوب ایران.  نام و نام‌گذاری: این بدنۀ آبی بزرگ از زمان باستان تاکنون، پیوسته «دریای پارس» یا «خلیج فارس» نام داشته است

    ادامه مطلب

تازه های نشر مرکز

اخبار و گزارش

  • گنیجینه‌ای غنی به نام گویش‌های ایرانی

    روز چهارشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ و در ادامۀ رویدادهای پیش‌بیبنی شده برای آیین پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، نشست پژوهش‌های نوین گویشی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد.

    ادامه مطلب
  • ایرانی‌ها از اولین ملت‌هایی هستند که کتابت را آغاز کردند

    در نشست علمی تخصصی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری مطرح شد: راه تربیت مردم در یک کشور آموزش است. الگوی آموزش ایرانی به عنوان مکتب ایرانی سواد در سایر مناطق دنیا تدریس و آموزش داده می‌شد. ایرانی‌ها از اولین ملت‌هایی هستند که کتابت را آغاز کردند. کتاب اولین رسانه جمعی در میان مردم بوده است.

    ادامه مطلب
  • زبان فارسی عامل وحدت ملی ایرانیان

    دکتر محقق داماد: ایران فرهنگی ما خیلی وسیع‌تر از اینهاست و اقوام مختلفی درون آن زندگی می‌کنند، از اقوام عرب گرفته تا ترک، لر، بلوچ، ترکمن و ... اقوام مختلف با گویش‌های مختلف، لذا همیشه در طول تاریخ دشمنان وحدت ملی اقوام ایرانی را علیه یکدیگر تحریک می‌کردند و محل نفوذی برای دشمنان بودند که عوامل زیادی می‌توانستند مقابل این عناصر محرک مقاومت کنند که به نظر بنده مهم‌ترین عامل که توانسته نقش مقاوم سختی را ایفاء کند، زبان فارسی بوده است. زبان فارسی که توانست در مقابل تمام دشمنان عناصر وحدت ملی، قد علم کند.

    ادامه مطلب
  • فرهنگ جامع زبان فارسی در دست تدوین است

    دکتر علی‌اشرف صادقی با اشاره به تدوین سه جلد از فرهنگ جامع زبان فارسی تاکنون، دلیل تدوین این فرهنگ را پدید آوردن اثری شامل و پوشانندۀ تمام کلمات فارسی متون قدیم و معاصر دانست ضمن آنکه گوشه‌چشمی هم به فارسی تاجیکی و افغانستانی (دری) داشته باشد.

    ادامه مطلب
  • نسخۀ پیشنهادی «دستورخط و فرهنگ املایی غیر رسمی» منتشر شد

    نشست تخصصی زبان و رایانه با موضوع دستور زبان فارسی و رسم‌الخطّ با ارائه چهار گزارش از برنامه‌های صورت گرفته در فرهنگستان زبان و ادب فارسی، عصر ۲۵ اردبیهشت برگزار شد.

    ادامه مطلب

کارگاه و سمینار

آخرین مقالات افزوده شده

پربازدیدترین مقالات

مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی براساس موضوع

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: